dw.com  [ DW ]

16. 07. 2024. 14:02

Njemačka: zabranjen desničarski magazin Kompakt

Njemačka savezna ministarka Nensi Fezer (SPD) zabranila je desno-ekstremistički magazin Kompakt (Compact-Magazin). O tome su ovog utorka (16. jul) izvijestili njemački javni servisi ARD i SWR. Naime, od ranih jutarnjih sati, kako pišu njemački mediji, službenici bezbjednosti pretresaju poslovne prostorije Kompakta u Falkenzeu i Verderu kod Berlina i Potsdama. Policajci su u potrazi za dokaznim materijalom pretresli i stambeni prostor u kojem živi glavni urednik tog magazine Jirgen Elzeser sa svojom suprugom, odnosno stanove nekih drugih ljudi zaposlenih u Kompaktu.

Pravni osnov za izricanje zabrane je Zakon o udruženjima prema kojem i preduzeća koja se u svom radu bore protiv slobodarsko-demokratskog osnovnog poretka Njemačke, mogu biti zabranjena od strane Saveznog ministarstva unutrašnjih poslova. Zabrana je potkrepljena opsežnom kolekcijom dokaznog materijala koju posjeduje Savezni ured za zaštitu ustavnog poretka, a u toj akciji je učestvovao i Brandenburški ured za zaštitu ustavnog poretka.

Njemačke savezne, ali i nadležne službe na nivou pokrajina, već godinama nadziru rad Kompakta. Od kraja 2021. one u svojim procjenama navode da je Kompakt „sigurno desno-ekstremistički“.

Veliki uticaj

Kompakt se sastoji od jednog magazina koji izlazi mjesečnim ritmom, od posebnih izdanja koja su se povremeno pojavljivala u prodaji, onlajn-stranice, kao i emisije „Kompakt der tag“, koja je do sada bila emitovana od ponedeljka do petka. Magazin je u štampanom izdanju, prema navodima Kompakta, imao tiraž od 40.000 primeraka.

Dnevna emisija se može pogledati na Jutjub-kanalu Kompakta i imala je značajnu gledanost. Pojedina izdanja iz serije „Kompakt der tag“ bilježe i do 100.000 pregleda, a neke dokumentarne produkcije i do milion pregleda.

Glavni urednik i zaštitno lice Kompakta je Jirgen Elzeser. U pojedinim formatima taj medij se bavio aktuelnim temama, ali je Kompakt na dnevni red stavljao i sopstvene teme, svoje priče. Kako pišu njemački mediji, Kompakt je „itekako širio mržnju, pogotovo prema muslimanskim imigrantkinjama i imigrantima, ali i protiv savezne vlade u Berlinu, protiv ’starih stranaka’, a ’sistemskim medijima’ ili ’lažljivom štampom’ nazivao je one medije koji su se u svom radu rukovodili novinarskim kriterijumima, odnosno pravilima struke“.

Za zabranu je ipak odlučujuća bila činjenica da se Kompakt, kako ocjenjuje Savezno ministarstvo unutrašnjih poslova, u svom radu usmjerio protiv slobodarsko-demokratskog osnovnog poretka zemlje, da krši načelo ljudskog dostojanstva, odnosno da pritom nastupa „agresivno-borbeno“.

Kako prenose javni servisi, „ne treba dugo tragati za dokazima za te tvrdnje njemačkog MUP-a“. Kompakt o sebi govori kao o „otporu“, od vremena pandemije se politički sistem u Njemačkoj optužuje da je „korona-diktatura“, odnosno „diktatura vakcinacije“. U jednoj emisiji o ptičijem gripu nedavno je rečeno da se „bliži novi teror vakcinisanja“, odnosno da su ljudi za vrijeme pandemije korone bili „prisilno vakcinisani“.

Glavni urednik Elzeser proteklih godina u više navrata javno je govorio o zahtjevima za prevratom, odnosno svrgavanjem vlade. „Mi jednostavno želimo da srušimo režim“, govorio je on. A znao je još i da doda da je upravo to cilj Kompakta, te da je to upravo ono po čemu se Kompakt razlikuje od drugih medija. Na jednoj priredbi u Geri 3. oktobra 2023. (Dan ujedinjenja, prim.red.) on je govorio o tome da bi na istoku Njemačke ponovo trebalo da se etablira „samostalnu država po imenu DDR“. I dodao: „Pa mi imamo kancelara Rajha u liku Bjerna Hekea“. I još je naglasio da bi, u odbrani suvereniteta protiv Poljske, na granici mogli da budu stacionirani mješoviti „njemačko-ruski bataljoni“.

Nova desnica

Pritom postaje jasno da se Elzeser ne fokusira samo na desno-ekstremističke sadržaje, poput narativa o „velikoj zamjeni stanovništva“, već je kompletna štampana izdanja posvetio i teorijama zavjera, odnosno ideologiji tzv. „Građana Rajha“ (Reichsbürger).

Elzeser redovno nastupa na desno-ekstremističkim manifestacijama poput onih koje organizuju pokreti kao što su „Pegida“ ili „Budućnost domovina“ (Zukunft Heimat), tesno je povezan s „Identitetskim pokretom“ (Identitäre Bewegung, IB) i jednim od njihovih vodećih ljudi, Austrijancem Martinom Zelnerom, koji je u više navrata i u Kompaktu dobijao platformu za širenje svojih ideja. Sa izdavačem i ideologom „Nove desnice“ (Neue Rechte), Gecom Kubičekom, Elzeser je osnovao desno-ekstremističku aktivističku platformu „Jedan odsto“ (Ein Prozent).

Odnos prema AfD-u

Predstavnici stranke Alternativa za Njemačku (AfD) takođe su redovno u Kompaktu dobijali platformu, a pre svih šef pokrajinskog ogranka AfD-a u Tiringiji, Bjern Heke. Taj odnos može se opisati kao klasična „vin-vin-situacija“. AfD uz pomoć Kompakta dobija značajan publicitet i tako može, bez ikakvog protivrečenja, da distribuira svoje sadržaje. A Kompakt je zauzvrat, pogotovo u svojoj dnevnoj emisiji, uz pomoć gostiju iz AfD-a, na primjer poslanika u Bundestagu, mogao da ostavlja utisak da je politički gledano „veoma blizu“, odnosno u centru zbivanja.

Što se tiče poštovanja novinarskih kriterijuma, od toga nema ni traga ni glasa“, ocjenjuju javni servisi u svojim izvještajima. U januarskom izdanju magazina Kompakt iz 2018. godine, Elzeser je to ovako formulisao: „Svi zajedno u velikom jedinstvu: Pegida, IB, AfD, Jedan odsto, Kompakt! Pet prstiju- Pojedinačno se mogu slomiti, ali zajedno su i dalje šaka!“

Organizacijom serije manifestacija pod nazivom „Plavi talas“ (Blaue Welle), Elzeser je u ovoj godini podržao AfD u predizbornoj kampanji za evropske izbore, odnosno uoči lokalnih i pokrajinskih izbora tokom 2024. Kompakt je namjeravao i da organizuje skupove, sa binom, klupama i stolovima, sa tehnikom, a kao gosti, trebalo je da nastupe političari AfD-a, baš u duhu dobro uhodanog poslovnog modela – i na obostranu korist.

Ali, rukovodstvo Alternative za Njemačku u Berlinu ipak se distanciralo od tog projekta. Prevelike su naime bile brige da bi stranka mogla da bude optužena da na prikriveni način finansira predizbornu kampanju. Elzeser je na kraju morao da pristane na to da ne promoviše AfD u predizbornoj kampanji.

S današnjim danom Savezno ministarstvo unutrašnjih poslova okončalo je rad Kompakta i njegove akcije. Njemački MUP ovom zabranom želi da postigne da se ubuduće više ne proizvode nikakvi formati u režiji Kompakta, da se „deaktivira“ veb-stranica, odnosno da se zapleni imovina. Moraju se ukloniti i sadržaji objavljeni na Jutjubu. Kompakt ima pravo žalbe na odluku Saveznog ministarstva unutrašnjih poslova o zabrani.

priredio: S.Matić