B.Č.J. [ Beta ]

estonija

Nađeni ostaci aviona iz Drugog svjetskog rata koji je prevozio diplomate

Ronioci su pronašli ostatke finskog aviona iz Drugog svjetskog rata koji je navodno oborila Moskva (SSSR), dok je prevozio više evropskih i jednog američkog diplomatu.

Ronilački tim u Estoniji saopštio je ove nedjelje da je locirao dobro očuvane ostatke aviona Junkers Ju 52 blizu malenog ostrva Keri u blizini glavnog grada Estonije, Talina, na dubini od oko 70 metara.

Avion je prevozio američke i francuske diplomatske kurire u junu 1940. godine kada je oboren, samo nekoliko dana prije nego što je Moskva anektirala baltičke države. Poginulo je svih devet osoba u avionu, uključujući dvočlanu finsku posadu i sedam putnika, američkog diplomatu, dvoje Francuza, dvoje Njemaca, jednog Šveđanina, te dvoje estonsko-finskih državljana.

Vijest o sudbini aviona naišla je tada na nevjericu i gnijev vlasti u Helsinkiju, koje su saopštile da su ga oborila dva sovjetska bombardera Iljušin DB-3, samo 10 minuta nakon polijetanja sa talinskog aerodroma Ulemiste.

Finska je zvanično godinama ćutala o detaljima obaranja aviona, rekavši samo da se dogodio „misteriozni pad“ iznad Baltičkog mora, jer navodno nije željela da provocira Moskvu.

Ambasada SAD u Talinu je tokom godina detaljno dokumentovala i istraživala slučaj.

Portparol ambasade Majk Snajder rekao je za AP da su „vijesti o mogućoj lokaciji olupine putničkog aviona od velikog interesa za SAD, posebno zato što se radi o jednoj od prvih američkih žrtava u Drugom svjetskom ratu, diplomati Henri Antajlu koji je poginuo u obaranju aviona“.

Estonski ribari i operater svetionika na Keriju rekli su finskim medijima, decenijama nakon obaranja aviona, da je sovjetska podmornica izronila blizu mjesta pada aviona i da je preuzela plutajuće ostatke, uključujući i kese sa dokumentima, koje su prethodno sakupili ribari.

Čitav slučaj je doveo do formiranja raznih teorija zavjere, prije svega u vezi sa sadržajem kesa, ali i odluke Moskve da obori avion, jer je bilo nejasno zašto su Sovjeti odlučili da obore letjelicu koja je izgledala kao civilni finski putnički avion (mada se radi o modelu koji je korišćen kao bombarder i desantni avion još od španskog rata 1936.), u vrijeme kada se drugi svjetski rat još nije razbuktao.

Pretpostavljalo se i da je to naprosto mogla biti i greška pilota sovjetskih bombardera.

Zanimljivo da ranije čak ni okeanografski brod za istraživanje američke mornarice, Pathfinder, nije mogao da locira ostatke aviona u pretrazi oko ostrva Keri 2008. godine, u misiji koju je naručila estonska vlada od Pentagona.

Na Keriju se nalazi spomenik žrtvama nesreće, postavljen početkom 1990-ih, a stara očuvana zgrada terminala aerodroma u Helsinkiju, gdke je avion trebalo da sleti, ima spomen ploču postavljenu 2020. godine sa imenima žrtvava.