Katarina Vilhelm (HR)  [ DW ]

06. 08. 2025. 13:21

Njemačka – kišna oaza tokom paklenog ljeta

Odmor na Sjevernom ili Baltičkom moru, dječiji rođendan u bašti ili gradska fešta na ulici? To je proteklih sedmica u Njemačkoj uglavnom bilo ometeno pljuskovima i olujama.

Nasuprot tome, na Balkanu, u Turskoj, Italiji ili Španiji temperature su dostizale i 50 stepeni Celzijusa, što su pratile suše, šumski požari i upozorenja na vrućinu.

No, zanimljivo je da je i na sjeveru Evrope u julu zabilježen neobičan toplotni talas. Nedaleko od Arktičkog kruga bilo je čak 13 uzastopnih dana sa ekstremnim vrućinama – „presedan otkako se vodi evidencija o vremenu“, piše Njemačka meteorološka služba (DWD).

Koliko je „normalno“ bilo ovo ljeto do sada?

Ako se gledaju samo temperature u Njemačkoj, i jun i jul su zapravo bili topliji nego inače.

Meteorolog Martin Gud sa njemačkog javnog servisa ARD navodi primjer ostrva Zilt: tamo je bilo mnogo kiše, ali su temperature bile oko 19 stepeni – što je toplije od prosjeka u periodu od 1961. do 1990.

Taj vremenski okvir, koji je još relativno malo bio pogođen globalnim zagrijavanjem, važi kao međunarodni referentni period. I u mnogim drugim djelovima Njemačke bilo je toplije nego inače.

Mnogo sivila, mnogo kiše

Uprkos nešto višim temperaturama, vladala je jesenja atmosfera: Njemačka je u julu 2025. doživjela znatno iznadprosječne padavine.

U prosjeku je palo 114 litara kiše po kvadratnom metru – skoro dvostruko više nego u referentnom periodu 1961–1990.

Sunce se takođe rjeđe pojavljivalo – svega 189 sati umjesto uobičajenih 211. Umjesto toga, dominiralo je sivo nebo što je za vrijeme školskih raspusta bilo prilično sumorno.

„Omega-vis“ ostaje zaglavljen

Jedan od razloga su dva područja visokog pritiska koja gotovo okružuju Njemačku, pa kišno vrijeme ostaje „zarobljeno“ – stručnjaci to nazivaju Omega-vis, jer oblikom podsjeća na grčko slovo omega.

Martin Gud ipak naglašava da su jul i avgust u njemačkim dolinama među najkišovitijim mjesecima u godini. A kiša je doduše donijela i olakšanje, jer je proljeće bilo veoma sušno.

To što se kišni jul u Njemačkoj doživljava kao da uopšte nije bio ljetnji mjesec, prema meteorologu Gudu, ima veze i s tim što su prethodna ljeta bila „nenormalno“ topla, gotovo mediteranska: „Frankfurt je tada imao klimu kao Marselj.“

Klimatske promjene utiču na vremenske prilike – jasno je kao dan i ovog ljeta – posebno zbog velikih razlika širom Evrope. Taj utisak je vjerovatno zamagljen upravo zbog mnogo kiše i malo sunca.

„Jer, ono što se ne vidi u svom dvorištu, kao i da se ne dešava – pa globalno zagrijavanje trenutno nije kod nas. Ali zapravo se sve savršeno uklapa u širu sliku“, tvrdi Gud.

Klimatske promjene pogoduju ekstremima

U Njemačkoj obilne kiše, na jugu šumski požari – te velike razlike postoje već godinama. Institut za meteorologiju „Maks Plank“ istraživao je tzv. Sjevernoatlantsku oscilaciju (NAO). NAO je atmosferska cirkulacija koja utiče na vremenske prilike u Evropi, a postoje pozitivne i negativne NAO faze koje različito djeluju na vrijeme.

Zbog globalnog zagrijavanja dolazi do jačih i ekstremnijih faza NAO, što uzrokuje više ekstremnih vremenskih pojava u Evropi.

Za ljude u mediteranskom području to znači više talasa vrućina, kaže Kuan Lu iz instituta. Time raste i rizik po zdravlje, posebno za starije osobe koje se tokom višednevnih vrućina više ne mogu dovoljno rashladiti.

Posljedice po Njemačku su najčešće obilne kiše koje posebno opterećuju urbane površine prekrivene asfaltom. Evropska agencija za zaštitu životne sredine takođe ističe da će takvi događaji zbog klimatskih promjena postajati intenzivniji i češći, te već sada uzrokuju štete u milijardama eura.

Kišni dani bi uskoro mogli biti iza nas: Omega-vis se pomjera ka istoku i uskoro će ustupiti mjesto Azorskoj kupoli. Ona bi trebalo da donese visoke temperature u Njemačku.

„Za tri sedmice se vjerovatno niko više neće sjećati kišnog jula“, kaže meteorolog Gud.