Hans Fajfer  [ DW ]

28. 06. 2024. 12:55 1

Kongres AfD-a: obračun sa rukovodstvom stranke?

Alternativa za Njemačku (AfD) je bila veliki pobjednik na proteklim evropskim izborima: stranka je uspjela da znatno poboljša svoje rezultate i postala je druga najjača politička snaga u Njemačkoj, iza Hrišćansko-demokratske unije (CDU). Ipak, u AfD-u je uzavrelo. Brojne afere i skandali u koje su upleteni političari te stranke već mjesecima pune izvještaje medija.

Mnogi članovi Alternative za to krive vrh stranke, a prije svega su na meti stalnih i javnih kritika dvoje predsjedavajućih, Alis Vajdel i Tino Krupala. Na stranačkoj konferenciji AfD-a ovog vikenda u Esenu njih dvoje ponovo se kandiduju za tu funkciju. Tu postoje, međutim, određeni problemi.

Skandali oko Maksimilijana Kraha

Nemire u partiji prouzrokuju prije svega skandali u koje je upleten glavni kandidat AfD-a za evropske izbore Maksimilijan Krah. Njegovo ime pojavljuje se u vezi s aferom ilegalnih isplata ruskog novca evropskim političarima. Osim toga, uhapšen je i jedan njegov službenik koji je osumnjičen da je špijunirao za Kinu. A u intervjuu za jedne italijanske novine Krah je relativizovao zločine SS-a pod Adolfom Hitlerom.

Zbog svega toga, stranački vrh oko Alis Vajdel i Tina Krupale neposredno uoči evropskih izbora zabranio mu je nastupe, a nakon izbora izbačen je iz grupe koja će AfD predstavljati u Evropskom parlamentu.

Međutim, pošto je Krah dobro umreženi političar, unutar stranke postoji snažan otpor tim odlukama. Brojne poznate ličnosti AfD-a optužuju vrh partije za slabo rukovođenje i smatraju da ono tako kažnjava jednog uspješnog predizbornog borca koji je za stranku prije svega pridobio glasove mladih.

Kraj dvojnog rukovodstva?

Nezadovoljstvo baze moglo bi da se iskaže i na kongresu stranke ovog vikenda. Posebno je na meti kritika Tino Krupala.

Jedan predlog usmjeren je direktno na duo koji se nalazi na čelu stranke – brojni uticajni političari AfD-a traže ukidanje dvojnog rukovodstva. Umjesto toga, u budućnosti bi, po njima, trebalo da postoji samo jedna osoba na čelu, uz koju bi bio još generalni sekretar partije. Takav model uobičajen je u mnogim drugim strankama. Posmatrači smatraju da se tu prije svega posredno cilja na smjenu Tina Krupale.

Politikolog Benjamin Hene s Tehničkog univerziteta u Kemnicu ipak ne misli da je došao kraj dvojnom rukovodstvu AfD-a: „Stranka još nije u fazi u kojoj bi postavila jednu osobu na svoje čelo, a kojoj bi bili podređeni svi članovi“, ocjenjuje Hene za DW. Jer, kako kaže, iako u AfD-u dominira stranačko krilo oko desnog ekstremiste Bjerna Hekea, uz njih ipak ima i nacionalno-konzervativnih i nacionalno-liberalnih članova. „Nedostaje jedna vodeća figura“, ocjenjuje Hene.

Vajdel i Krupala ponovo se kandiduju

Uoči stranačkog kongresa, Krupala djeluje smireno i želi ponovo da se kandiduje zajedno sa Alis Vajdel: „Razvio se odnos povjerenja s Alis Vajdel kakav nikada do sada nisam iskusio u politici. Mi prihvatamo naše razlike i upravo zbog toga smo uspešan dvojac“, rekao je on za list Velt neposredno uoči početka kongresa. Pa i na raspravu o tome kako se nositi s problemima oko Maksimilijana Kraha, on gleda sportski: „Mislim da neće biti toliko uzbuđenja.“

Dvojno rukovodstvo nije nešto posebno popularno u AfD-u i ono se već godinama dovodi u pitanje. Među onima koji su protiv da na čelu stranke bude dvojac je i poslanik u Bundestagu i član izvršnog odbora stranke Štefan Brandner. „Uvjek treba tražiti optimizacije, uključujući i one u stranačkoj strukturi. Smatram da u to u perspektivi spada i promjena dvojnog rukovodstva“, izjavio je Brandner za DW. Istovremeno, Brandner izgleda ne bi da se to dogodi u skorije vrijeme: „Aktuelni izvršni odbor na saveznom nivou sarađivao je profesionalno i uspešno, tako da ne treba previše mijenjati. Dvojno rukovodstvo takođe je dobro funkcionisalo.“

Mogući i otvoreni sukobi na kongresu u Esenu

Ipak, ne može se isključiti mogućnost da će na kongresu biti i razmirica, kaže politikolog Benjamin Hene: „Stranka ima visok stepen unutrašnje demokratije. To znači da su mogući i otvoreni sukobi.“

A što se tiče sadržaja, on i dalje računa sa radikalno-desnim kursom: „AfD će zadržati visok nivo radikalizma, jer je do sada s tim bila uspješna na izborima. Svojim signalima krajnjoj desnici uspjeće gotovo u potpunosti da za sebe veže desničarske tabore, posebno u istočnoj Njemačkoj“, kaže Hene.

U skladu s tim, stranka je mirno prihvatila još jedan krivični proces protiv predsjednika pokrajinskog odbora AfD-a u Tiringiji Bjerna Hekea. On je ponovo optužen za korišćenje slogana iz nacističke ere na jednom mitingu tokom predizborne kampanje. U prethodnom postupku osuđen je na novčanu kaznu od 13.000 evra, ali ta presuda još nije pravosnažna. Bude li ponovo osuđen, mogao bi da se suoči i sa zatvorskom kaznom.

Široka alijansa koju čine predstavnici crkava, sindikata i različitih udruženja najavila je da će ovog vikenda iskazati otpor stranačkom kongresu Alternative za Njemačku, stranke koju njemački Ured za zaštitu ustava vodi kao slučaj koji se sumnjiči za desničarski ekstremizam. Ta alijansa smatra da je AfD rasistička, antisemitska i antidemokratska prijetnja Njemačkoj.

*ovaj članak je najpre objavljen na nemačkom jeziku