M.M. [ Radio Slobodna Evropa ]

SA POSEBNIM OSVRTOM NA BEOGRAD

Evropski parlament zatražio nezavisnu istragu o izborima u Srbiji

Evropski parlament (EP) je zatražio nezavisnu međunarodnu istragu o izborima u Srbiji koji su održani 17. decembra prošle godine, sa posebnim osvrtom na beogradske izbore, navodi se u Predlogu rezolucije o srpskim izborima koje su usaglasile sve poslaničke grupe.

EP je pozvao Evropsku komisiju da pokrene inicijativu za slanje misije stručnjaka u Srbiju, koja bi mogla uključivati stručnjake iz OEBS/ODIHR-a, Venecijanske komisije i Savjeta Evrope, da procijene situaciju u vezi sa nedavnim izborima i postizbornim razvojem događaja, u cilju olakšavanja preduslova za uspostavljanje neophodnog društvenog dijaloga koji bi vodio obnavljanju povjerenja javnosti i vjere u institucije.

Prema nezvaničnim saznanjima Demostata, pojedine poslaničke grupe u EP zalagale su se za još oštriji tekst predloga rezolucije, što bi podrazumijevalo i potpuni prekid pregovora o članstvu Srbije u Evropskoj uniji, ukoliko ne bude pokrenuta međunarodna istraga.

Sa tim predlogom se nije usaglasila Evropska narodna partija, čija je pridružena članica Srpska napredna stranka.

Prema Predlogu rezolucije, EP poziva Komisiju i Savet da primjene strogu uslovljenost i smanje ili zamrznu finansiranje koje se pruža Vladi Srbije kroz Instrument za pretpristupnu pomoć III (IPA III) i druge finansijske instrumente, ako srpske vlasti nisu voljne da implementiraju ključne preporuke u vezi sa izborima, ili ako nisu voljne da pokrenu nezavisnu međunarodnu istragu o nepravilnostima na izborima, odnosno ako nalazi te istrage ukazuju da su srpske vlasti bile direktno uključene u izbornu prevaru.

U Predlogu rezolucije navedeno je da EP podržava brzo raspoređivanje ad hoc misije za utvrđivanje činjenica u Srbiji kao dio međunarodne istrage, uz učešće Evropskog parlamenta, kome bi rezultati te istrage trebalo da budu prijavljeni.

Misija bi, kako je navedeno, trebalo da procijeni i adresira sistematična pitanja vladavine prava u Srbiji, prateći primjer "Pribeovog izvještaja" o vladavini prava u Sjevernoj Makedoniji i Bosni i Hercegovini.

Evropski parlament, takođe, izražava žaljenje zbog nedostatka institucionalnog odgovora na ozbiljne sumnje u umiješanost aktuelnih vlasti u manipulaciju izborima i zloupotrebu, što održava nekažnjivost i osigurava kontinuitet ovih praksi, navedeno je u predloženom tekstu rezolucije.

EP izražava zabrinutost da neke od nepravilnosti na izborima i uoči izbora predstavljaju potencijalne kriminalne aktivnosti prema srpskom zakonu i Ustavu, te naglašava da će, ako se ova praksa nastavi bez ikakvih posljedica, to i dalje podrivati povjerenje u izborne procese i institucije u Srbiji, nepovratno ometajući demokratsku vladavinu i dalju evropsku integraciju.

Poslanici EP u Predlogu rezolucije naglašavaju važnost temeljne istrage svih pritužbi u vezi sa izborima, uključujući nedavni zahtjev koalicije "Srbija protiv nasilja" upućen Ustavnom sudu za poništavanje izbora za Skupštinu grada Beograda.

EP osuđuje nedostatak rezultata u procesuiranju i kažnjavanju krivičnih djela na izborima, uključujući ozbiljne tvrdnje o nezakonitoj manipulaciji sa Registrom birača i pravom glasa, kao i pritiske i zastrašivanje građana i kandidata na izborima, slučajeve korupcije, falsifikovanja potpisa građana, klijentelizma, nelegitimne i nezakonite zloupotrebe podataka građana, zloupotrebe državnih funkcija i nedostatak efikasnih mehanizama za sprečavanje aktuelnih vlasti da na izborima steknu nepravednu institucionalnu prednost.

U Predlogu rezolucije EP ponavlja svoj stav da pregovori o pristupanju sa Srbijom treba da napreduju samo ako se zemlja uskladi sa sankcijama EU protiv Rusije i ostvari značajan napredak u reformama u vezi sa EU, ali i nakon potpune implementacije preporuka OEBS/ODIHR-a i Venecijanske komisije.

EP sa “zabrinutošću napominje da Srbija nije ispunila mnoge dugogodišnje preporuke OEBS/ODIHR o osnovnim pitanjima izbornog procesa, uprkos višestrukim pozivima na to, uključujući i Evropsku komisiju."

Srpske vlasti pozvane su i da istraže i procesuiraju odgovorne za krivična djela tokom izbora i napada na studente.

"EP osuđuje napade vladinih zvaničnika, posebno premijerke Ane Brnabić i predsjednika Aleksandra Vučića na posmatrače izbora, uključujući članove EP, i poziva na povratak na poštovanje i konstruktivno diskursu, naglašavajući važnost međusobnog poštovanja u demokratskom procesu", navedeno je u predloženom dokumentu.