Julija Maher (za ARD iz Madrida)  [ DW ]

18. 07. 2025. 07:40

Hajka na migrante: Ko stoji iza nereda u Španiji?

Tokom posjete Mauritaniji španski premijer Pedro Sančez trudio se da predstavi svoju zemlju kao prijateljsku prema migrantima. Istakao je da je Španija dugo bila zemlja iseljavanja: „Danas mnogo toga od našeg blagostanja i dobre ekonomske situacije dugujemo upravo ljudima koji nam dolaze.“

Oko toga da je migracija ekonomski faktor usmjeren na dobrobit zemlje donedavno su se slagale ne samo stranke lijevo orijentisane koalicije, već uz određena ograničenja i konzervativna opoziciona Narodna stranka. Ali taj konsenzus počinje da se urušava.

Opozicija traži oštre mjere

Pet dana nakon rasističkih nereda u Tore Pačeku, lider opozicije Alberto Nunjez Feiho iz Narodne stranke traži čvrst i znatno oštriji stav po pitanju migracija: „Za nas je jasno – ovamo se dolazi da bi se radilo i integrisalo u špansko društvo. Ko se toga ne pridržava, ne možemo da ga prihvatimo.“

Migranti koji počine krivična djela moraju da budu odmah deportovani, izjavio je Feiho. Politički analitičari smatraju da se tim zaokretom Narodna stranka približava krajnje desničarskom Voksu. Ta je stranka treća po snazi u španskom parlamentu i još prije nereda zalagala se za deportaciju miliona migranata.

Desničari organizovali lov na ljude

Desni ekstremisti, uglavnom maskirani, marširali su ulicama Tore Pačeka, grada s oko 40.000 stanovnika i organizovali ciljane napade na ljude za koje su smatrali da su porijeklom iz Sjeverne Afrike. Navodno su sjevernoafrički tinejdžeri prije toga napali jednog muškarca u gradu.

Španski konzervativci iz Narodne stranke ne idu ipak toliko daleko – ali sve više preuzimaju narative ekstremne desnice, kaže Mikel Ramos, ekspert za desničarski ekstremizam. „Za razliku od drugih konzervativnih ili liberalnih stranaka u Evropi, Narodna stranka nikada nije povukla jasnu crtu i distancirala se od desnih ekstremista.“

Narodna stranka, kaže Ramos, direktno preuzima stavove Voksa, kojima se izjednačava migracija s kriminalom i nesigurnošću. „To je problem, jer se ona tako sve više udaljava od političkog centra, koji inače pokušava da predstavlja.“ Prema ocjeni španskog eksperta, to doprinosi i pomjeranju javnog diskursa sve više udesno, što se podstiče i zbog društvenih mreža.

Agresivna grupa pozvala na hajku

Na hajku protiv migranata iz Magreba pozvala je grupa pod imenom „Deportujte ih sad“. Ona je na na društvenim mrežama poznata po svom izuzetno agresivnom tonu. Na Telegramu je, prema riječima Ramosa, između ostalog pozivala i na „vješanje španskog premijera“. Ili na „korišćenje gasa za muslimane“.

Pretpostavlja se da je koordinator grupe jedan 29-godišnji muškarac iz katalonskog grada Mataroa. Viđen je na demonstracijama krajnje desne stranke Voks, a navodno je nedavno učestvovao i na međunarodnom okupljanju identitetskih i desničarskih grupa u Milanu. Policija ga je ovog ponedeljka uhapsila, a tužilaštvo istražuje da li se radi o zločinu iz mržnje.

Propaganda dopire do čitave Evrope

Nije poznato ko je sve u toj grupi, ali to i nije ključno, kaže Ramos: „Grupa ’Deportujte ih sad’ je svojevrsna evropska mreža.“ Nije jasno koliko članova imaju u svakoj od zemalja, a može ih biti samo jedan ili dva, kaže Ramos i naglašava: „Oni nisu opasni zato što ih ima mnogo, nego zato što svojom propagandom dopiru do mnogih.“

Ta propaganda širi se nevjerovatnom brzinom. I najčešće niko protiv toga ne interveniše. Prema podacima Španske opservatorije za rasizam i ksenofobiju, platforme kao što su Telegram, Jutjub ili Instagram prošlog mjeseca obrisale su samo osam odsto od 54.000 prijavljenih poruka mržnje. A samo dva odsto u roku od 24 sata nakon objave.

U Tore Pačeku trajalo je manje od jednog dana od poziva na nasilje, do rasističkih nereda. Španska vlada već je pozvala operatere velikih platformi na razgovor, kako bi se govor mržnje ubuduće brže uklanjao s društvenih mreža.