A.M. [ Institut Alternativa ]

Rokove rado produžavaju, penale rijetko naplaćaju

Zbog kašnjenja u realizaciji radova, Uprava za saobraćaj izrekla je penale izvođaču samo u dva slučaja, dok Uprava za kapitalne projekte to nije uradila niti jednom. Istovremeno, obje državne uprave su putem potpisivanja aneksa omogućile povećanje dogovorene cijene radova za po jedan projekat, čime je vrijednost ugovora zbirno uvećana za 1,3 miliona eura, pokazuje analiza Instituta alternativa.

Podaci proističu iz analize dvadeset projekata koje finansiraju uprave za saobraćaj i kapitalne projekte, a za šta novac dobijaju iz državnog kapitalnog budžeta.

Realizaciju najvećih infrastrukturnih projekata, kojima rukovodi Uprava za saobraćaj, pratili su uglavnom aneksi osnovnih ugovora, čime je rok za izvođenje radova često produžavan, a koji su potpisivani najčešće posljednjih dana pred prvobitno definisani rok za završetak radova.

Od deset analiziranih projekata Uprave za saobraćaj, samo njih tri je okončano bez potpisivanja aneksa. Jedan ugovor je raskinut, dok je za preostalih šest projekata potpisano ukupno osam aneksa.

Za četiri projekta je produžen rok za izvođenje radova, od čega je za jedan projekat rok, kroz anekse ugovora, dva puta pomjeren. Za tri projekta aneksi su se odnosili na dodatnu avansnu uplatu, dok se u jednom slučaju aneksom uvećala prvobitna dogovorena cijena radova.

Sa druge strane, Uprava za kapitalne projekte je za deset analiziranih projekata potpisala pet aneksa ugovora. Od toga jedan aneks se odnosio na povećanje ugovorene cijene radova, a svi ostali na produženje roka za završetak radova.

Analiza se odnosila na po deset vrijednosno najvećih tendera koje su ugovorile Uprava sa saobraćaj i Uprava za kapitalne projekte (UKP), a kojima je prema podacima sa sajta za elektronske nabavke, rok za izvođenje radova ugovorom okvirno definisan za kraj prošle ili početak ove godine. Osim tenderske dokumentacije i ugovora, analizirani su aneksi ugovora, podaci o plaćanjima i naplati penala, rokovi za realizaciju projekata, datum uvođenja izvođača u posao, a podaci su dobijeni putem zahtjeva za slobodan pristup informacijama.

Od naplate penala Upravi za saobraćaj 47 hiljada eura

U ugovorima koje je zaključivala Uprava sa saobraćaj predviđeno je da je izvođač dužan naručiocu platiti 0,1 odsto od ugovorene cijene svih radova za svaki dan prekoračenja, ako svojom krivicom ne završi radove u predviđenom roku.

„Visina ugovorene kazne ne može preći pet odsto od ugovorene cijene radova“, piše u analiziranim ugovorima.

Uprava za saobraćaj naplatu penala izvršila je u slučaju rekonstrukcije Mojkovačke ulice na dijelu puta Cetinje – Njeguši i to u iznosu od 7.235 eura. Penali su uslijedili nakon što je aneksima ugovora iz dva navrata došlo do produžavanja krajnjeg roka završetka radova. Osnovnim ugovorom vrijednim 602 hiljade eura kompanija „Indel inženjering“ se obavezala da radove završi do 13. maja 2022. godine. Međutim, 9. maja, samo četiri dana pred isticanje roka, datum završetka radova se aneksom ugovora pomjera za dodatnih 35 dana, odnosno za 17. jun. Posljednjeg dana za završetak radova sklapa se novi aneks ugovora kojim se rok opet pomjera, ovaj put za 25 dana.

Obrazloženje za produžetak radova u oba slučaja je, kako se navodi u aneksima, ometanje i blokiranje radova od strane mještana zbog neriješenih imovinskih odnosa koji su u nadležnosti Prijestonice Cetinje, te izmjene u projektnoj dokumentaciji i nemogućnost izvođenja radova na pojedinim djelovima.

Radovi su konačno završeni 24. jula, sa 12 dana zakašnjenja, pa je Uprava sa saobraćaj naplatila penale u iznosu 7.235 eura.

Produženje roka odobreno je i za projekat sanacija klizišta Bukovik 2 na magistralnom putu Petrovac-Podgorica. Posao u vrijednosti od 1,31 miliona eura pripao je podgoričkoj firmi „Intermost“.

„Izvođač nam se obratio dopisom sa predlogom produženja roka završetka radova na objektu. Pozivajući se na navedene stavke u dopisu u kojem su pobrojane dosadašnje obustave radova zbog neophodnih izmjena projekta, smatramo da je opravdano produžiti rok završetka radova, s obzirom da kašnjenje završetka prvobitnog roka nije krivica izvođača“, navodi se u mišljenju Nadzorne službe, koja prati i kontroliše izvođenje radova na gradilištu.

Prvobitni rok za realizaciju radova – 17. septembar 2023. godine, produžen je aneksom od septembra do 20. oktobra 2023. godine, po osnovu izmjene projektne dokumentacije.

„Nakon završetka radova i konačnog obračuna, izvođaču radova su obračunati penali u iznosu od 39.526 eura po osnovu kašnjenja“, naveli su iz Uprave za saobraćaj.

Rok je produžen i za projekat radova na sanaciji zidova na magistralnom putu Ribarevine – Dračenovac. Ugovor vrijedan 1,43 miliona eura zaključen je sa kompanijom „Građevinarstvo i savjetovanje“ 26. decembra 2022. godine, a rok za završetak radova je definisan 180 dana od momenta uvođenja izvođača u posao, što je kraj septembra 2023. godine.

Međutim, aneksom koji je Uprava za saobraćaj potpisala tri dana nakon isteka prvobitnog roka, novi rok je definisan za 28. oktobar 2023. godine, a kao osnov su navedene neuobičajene vremenske prilike, te postojanje visokonapojnog energetskog kabla zbog čega su se radovi morali izvesti mašinski umjesto ručno. Kako su naveli iz Uprave, radovi na ovom projektu su završeni.

„Bemaksu“ aneksom odobren dodatni milion

Uprava za saobraćaj zaključila je u novembru 2022. godine sa građevinskom kompanijom „Bemaks“ 6,4 miliona eura (sa PDV-om) vrijedan ugovor za rekonstrukciju regionalnog puta Mataševo-Kolašin, sa rokom izvršenja radova od osam mjeseci uvođenja izvođača u posao, odnosno od predaje građevinske dozvole, tehničke dokumentacije, rješenja o imenovanju Stručnog nadzora. „Bemaks“ je u posao uveden 20. aprila prošle godine što znači da je do 20. decembra morao završiti posao.

Međutim, upravo tog datuma Uprava za saobraćaj sa „Bemaksom“ zaključuje aneks ugovora kojim se ukupna cijena radova povećava na 7,43 miliona, odnosno za milion eura više nego od prvobitno ugovorene cijene. Istovremeno, aneksom se rok za izvođenje radova produžuje do 23. februara ove godine, što je za dva mjeseca više od prvobitno planiranog roka.

U aneksu se navodi da je zbog nepredviđenih okolnosti izazvanih lošim vremenskim uslovima i teškim saobraćajnim opterećenjem došlo do značajnih promjena u stanju kosina i kolovozne konstrukcije u odnosu na projektom očekivano stanje što je uslovilo izmjenu projektne dokumentacije, čime se uvećala vrijednost radova.

Zakonom o javnim nabavkama je definisano da se vrijednost osnovnog ugovora može izmijeniti do 20 odsto, bez sprovođenja novog postupka javne nabavke „kada je potreba za izmjenom ugovora nastala zbog okolnosti koje naručilac u vrijeme zaključivanja ugovora nije mogao da predvidi“.

Rekonstruisani put Mataševo-Kolašin u dužini od 8,5 kilometa zvanično je otvoren 31. januara ove godine.

Iz Uprave za saobraćaj kojom rukovodi Radomir Vuksanović kazali su da se trenutno priprema završni izvještaj stručnog nadzora i tehnički pregled.

„Po završetku tehničkog pregleda ispostaviće se okončana situacija koja se odnosi na zadržana sredstva“, naveli su.

Vlada omogućila uplate dodatnih avansa

Uprava za saobraćaj je sa „Bemaksom“ u vezi ovog projekta potpisala još jedan aneks krajem decembra 2022. godine, koji se odnosi se na odobreno avansno plaćanje u iznosu od 641 hiljadu eura.

Osnovnim ugovorom definisano je da avansno plaćanje iznosi pet odsto od ukupne cijene radova.

Uplatu avansa odobrila je Vlada bivšeg premijera Dritana Abazovića 8. decembra 2022. godine, nakon što su izvođači radova uputili zahtjeve u vezi sa problemima nemogućnosti ispunjavanja ugovorenih obaveza o građenju zbog drastičnog porasta cijena u sektoru građevinarstva.

Na osnovu te odluke, Uprava sa saobraćaj „Bemaksu“ je uplatila i dodatni avans od 650 hiljada eura, za prvu fazu projekta rekonstrukcije magistralnog puta Podgorica-Tuzi, a čija je ukupna vrijednost 5,37 miliona eura. Prethodno je, kako je to definisano ugovorom, avans u istom iznosu već uplaćen.

Takođe, po ovoj odluci Vlade, Uprava za saobraćaj odobrila je avans od 59.678 eura izvođaču radova „Crna Gora Put“ na investicionom presvlačenju asfaltnog kolovoza na magistralnim i regionalnim putevima na teritoriji Podgorice. Ukupna vrijednost ugovora bila je gotovo 600 hiljada eura, a njima nije bila predviđena uplata avansa.

Radovi na ova dva projekta su završeni u ugovorenom roku, naveli su iz Uprave za saobraćaj.

Samo za tri projekta, i to ona vrijednosno najmanja, od analiziranih deset, nije bilo aneksa ugovora. To su projekti za presvlačenje asfalta za Pljevlja i Podgoricu, te izgradnja potpornih zidova na rekonstrukciji puta Dinoša-Cijevna Zatrijebačka. Radovi za ove projekte su završeni u ugovorenim rokovima.

Pregled deset analiziranih projekata Uprave za saobraćaj možete pogledati ovdje.

Uprava za kapitalne projekte nije naplaćivala penale
Analiza deset najvećih projekata Uprave za kapitalne projekte, pokazala je da je u jednom slučaju došlo do potpisivanja aneksa, čime se uvećala cijena osnovnog ugovora, dok su se ostalim aneksima produžavali rokovi za završetak radova. Predmet analize za Upravu za kapitalne projekte bili su ugovori koji su potpisani prije 2023. godine, a kojima je rok za izvođenje radova definisan do 12 mjeseci od dana uvođenja izvođača u posao.

Potpisani aneks ugovora, kojim se uvećala cijena osnovnog ugovora, odnosio se na projekat izrade idejnog rješenja, glavnog projekta i izvođenje radova na izgradnji pristupnog platoa na lokaciji polazne stanice žičare Kotor – Lovćen.

Ovaj posao od 2,75 miliona eura (sa PDV-om) dobila je firma „Briv construction“ krajem septembra 2022. godine. Međutim, aneksom ugovora iz avgusta prošle godine Uprava za kapitalne projekte sa izvođačem potpisuje aneks kojim se ugovara „izvođenje nepredviđenih radova“, pa se cijena osnovnog ugovora povećava na 3,06 miliona odnosno za 11 odsto.

Iz Uprave za kapitalne projekte naveli su da je do sada izvođaču isplaćeno 2,83 miliona eura za ovaj projekat, te da su radovi završeni.

Rokove produžavaju zbog loše projektne dokumentacije

Što se tiče ostalih analiziranih ugovora Uprave za kapitalne projekte (UKP), radovi su završeni na još četiri projekta, dok za preostalih pet još uvijek nijesu.

„Briv construction“ je osim platoa, završio radove i na izgradnji puta za potrebe žičare, a vrijednost projekta iznosila je 1,6 miliona eura. U ugovorenom roku okončani su i radovi na sanaciji puta Maočići-Velimlje, Petrovići i puta Kruševice, Vrbanj, Orijen.

Najveći projekat od 7,2 miliona eura je izgradnja Klinike za mentalno zdravlje, koji izvodi „Fidija“. Ugovorom je bilo predviđeno da radovi budu gotovi krajem januara ove godine. Međutim, aneksom od 29. januara rok je pomjeren za 15. jul. Tokom izvođenja radova Ministarstvo zdravlja je kao korisnik, kako su naveli iz UKP, iskazalo potrebu za dodatnim usaglašavanjem projektne dokumentacije u cilju stavljanja u funkciju objekta sa specifičnim potrebama ministarstva.

„Iz navedenih razloga, došlo je prolongiranja roka završetka radova, ne krivicom izvođača radova, a što je potvrđeno i izjašnjenjem stručnog nadzora“, objasnili su iz UKP.

Radovi nisu završeni ni za drugi vrijednosno najveći projekat – rekonstrukcija i izgradnja Arhitektonskog fakulteta. Posao vrijedan 3,4 miliona eura izvodi kompanija „Stambeno“, koja je uvedena u posao prvog marta prošle godine. Rok za završetak radova, ugovorom dostupnim na CEJN-u, definisan je za 1. mart ove godine. Ovaj rok je aneksom od 27. februara pomjeren za 1. septembar, a razlog je ponovo bio u lošoj projektnoj dokumentaciji.

„Imajući u vidu propuste i nedostatke u revidovanoj projektnoj dokumentaciji koja je dostavljena Upravi za kapitalne projekte, a na osnovu koje izvođač izvodi radove, od strane korisnika je kod projektanta inicirana dopuna glavnog projekta, što je dovelo do prolongiranja izvođenja radova. Kako ovo prolongiranje nije nastalo krivicom izvođača, a što je potvrđeno i izjašnjenjem stručnog nadzora, zaključen je aneks ugovora“, kazali su iz UKP.

Višemilionski projekti izgradnje hangara na Vojnom aerodromu „Knjaz Danilo“ i u kasarni „13.jul“, a koje izvodi kompanija „Eurozox“, takođe još uvijek nijesu gotovi, iako su ugovori za ova dva projekta potpisani još krajem 2022. godine. Osnovnim ugovorom za izgradnju hangara za smještaj lako oklopnih vozila i radionice za održavanje motornih vozila u kasarni „13.jul“ predviđeno je da radovi na 2,1 milion eura vrijednom projektu budu gotovi još 11. septembra prošle godine. Tek 22. februara ove godine potpisan je aneks sa kompanijom „Eurozox“ čime je rok za izvođenje radova pomjeren za 15. jul ove godine.

Iz Uprave za kapitalne projekte kazali su da je rok produžen jer je sa početkom izvođenja radova utvrđeno postojanje podzemnih elektro-energetskih instalacija na objektu čije izmještanje se sprovodi prema procedurama CEDIS-a, kao i zbog brojnih nedostaka u projektnoj dokumentaciji.

Postojanje podzemnih instalacija koje je bilo potrebno izmjestiti bila je prepreka da se započnu radovi i na projektu izgradnje objekta za prihvat i servisiranje vazduhoplova na Vojnom aerodromu „Knjaz Danilo“ u Golubovcima.

Iz UKP navode da je zbog toga došlo do kašnjenja sa uvođenjem izvođača u posao kojem teče rok za završetak radova tek nakon što se isti uvede u posao, a to je 210 dana.

Kako su naveli iz UKP, veći dio ugovorenih radova je završen u roku, ali je zbog neusaglašenosti projektne dokumentacije i manjih naknadnih zahtjeva korisnika/investitora „koji imaju za cilj punu funkcionalnost izgrađenog objekta i izvođenje novih pozicija radova, rok za završetak radova produžen ne krivicom izvođača, a što je potvrđeno i izjašnjem stručnog nadzora“.

Iako je rok za završetak radova za ovaj projekat produžen, iz UKP nisu naveli da su potpisivali aneks ugovora kojim se to omogućava.

Rok za izvođenje radova aneksom od 20. maja produžen je projekat izgradnje objekta Naučno tehnološkog parka. Ugovor za ovaj projekat potpisan je još na kraju 2021. godine sa kompanijom „Novi Volvox“, ali su se, kako navode iz UKP, radovi prolongirali zbog brojnih propusta i nedostataka u projektnoj dokumentaciji.

„Radovi su u fazi funkcionalnog ispitivanja i planirani rok završetka do kraja maja je produžen, s obzirom na to da korisnik nije obezbijedio priključenje objekta na vodovodnu i elektroenergetsku mrežu, a što je neophodno kako bi se završila funkcionalna ispitivanja instalacija, sistema i oprema“, kazali su iz UKP.

Naučno-tehnološki park svečano je otvoren 11. juna.

„Što se tiče dijela zahtjeva koji se odnosi na plaćanje penala ističemo da nije bilo naplate penala ni za jedan projekat naveden u zahtjevu“, saopštili su iz Uprave za kapitalne projekte.

Raskinuli po jedan ugovor

Uprave za saobraćaj i kapitalne projekte raskinuli su po jedan potpisani ugovor.

Posao rekonstrukcije puta Tuzi-Mataguži dobila je u decembru 2021. godine kompanija „Tehnoput“ a ugovorena vrijednost radova iznosila je 3,36 miliona eura, sa rokom izvršenja od 300 dana od dana uvođenja izvođača u posao.

„Projekat nije započet, ugovor je raskinut, takođe u vezi sa ovim projektom raskinut je sporazum o realizaciji radova između Uprave za saobraćaj i Opštine Tuzi zbog nerješavanja imovinsko pravnih odnosa od strane Opštine Tuzi“, naveli su iz Uprave za saobraćaj, ne precizirajući da li je bilo troškova po tom osnovu.

Uprava za kapitalne projekte raskinula je ugovor sa kompanijom „Krušo“ od 750 hiljada eura u vezi izvođenja radova na izgradnji saobraćajnice za potrebe autobuske stanice u naselju Bare – Igalo.

Iz Uprave su kazali da je u vezi ovog projekta Opština Herceg Novi zaključila ugovor sa izvođačem „Entext inženjering“, a da se projekat realizuje u skladu sa ugovorom koji je ta opština potpisala sa Upravom za kapitalne projekte.

“Izvođač je uveden u posao dana 15. oktobra 2023. godine, dok je očekivani rok završetka radova kraj novembra 2024. godine“, naveli su.

Prvobitnim raskinutim ugovorom potpisanim u junu 2022. godine predviđeno da se radovi realizuju u roku od godinu dana od uvođenja izvođača u posao.

 Ovaj istraživački tekst nastao je u okviru projekta “Javne nabavke pod lupom – Čuvari da čuvaju!“, koji sprovodimo uz podršku Ambasade Kraljevine Holandije u Srbiji i Crnoj Gori, kroz MATRA program podrške. Projekat ima za cilj da osnaži i motiviše čuvare budžeta da se bore protiv korupcije i neprikladnih uticaja u javnim nabavkama.