[ An.B. ]

ASP: Za Bemax garancije davali Genex.me i Saprom

U najmanje dva posla za rekonstrukciju saobraćajnica u zemlji proteklih nekoliko godina, u kojima je izabrani izvođač bila firma “Bemax”, umjesto te firme su tokom realizacije zaključenih ugovora nove bankarske garancije za dobro izvršenje posla dostavili podgorički „Genex.me“ i „Saprom“, koji je u međuvremenu promijenio naziv u „GX 081“, saopšteno je iz Akcije za socijalnu pravdu (ASP).

Kako pojašnjavaju, sve tri firme zvanično su registrovane na istoj adresi – Studentska 2A u Podgorici, firme „Genex.me“ i „GX 081“ (prethodno „Saprom“) kao osnovnu djelatnost imaju izgradnju puteva i autoputeva, dok je „Bemax“ od jula 2023. godine kao osnovnu djelatnost registrovao izgradnju stambenih i nestambenih zgrada.

"U međuvremenu je Specijalno državno tužilaštvo donijelo naredbu o sprovođenju istrage kojom je kao pravno lice obuhvaćena i firma „Bemax“ zbog sumnji u pranje novca, dok su njegov dugogodišnji formalni vlasnik i dvojica neformalnih vlasnika u pritvoru", kaže se u saopštenju.

Dodaju da shodno crnogorskom Zakonu o javnim nabavkama, potencijalna osuda pravnog lica za neko krivično djelo onemogućava učešće na javnim tenderima.

"Firma „Bemax“ je proteklih deceniju i po realizovala najveći broj poslova u saobraćajnoj infrastrukturi. Prema podacima u posjedu Akcije za socijalnu pravdu (ASP), firme „Genex.me“ i „Saprom“ dale su garancije za „Bemax“ u poslovima rekonstrukcije magistrale Podgorica Danilovgrad i rekonstrukcije magistralnog puta Mateševo Kolašin, a obje garancije je izdala Prva banka. U februaru 2020. godine, kada je i zaključen ugovor o rekonstrukciji danilovgradske magistrale za cijenu od preko 23,9 miliona eura, Prva banka izdala je za „Bemax“ garanciju na iznos od nepunih 2,4 miliona eura, što je odgovaralo vrijednosti od deset odsto ugovorene cijene posla", kaže se u saopštenju.

Garancija je, kako je saopšteno, važila do aprila 2023. godine, ali je tek sredinom septembra te godine izdata nova garancija, koju je Prva banka izdala firmi „Genex.me“, a koja je garantovala za „Bemax“ u istom iznosu, dok je nova garancija isticala sredinom oktobra naredne 2024. godine.

"Isplate iz Državnog trezora pokazuju da je za rekonstrukciju magistrale Podgorica Danilovgrad realizovano 28,3 miliona eura, što je za preko četiri miliona više od ugovorene cijene. U drugom dijelu 2020. isplate su bile oko 6,27 miliona eura, godinu kasnije plaćeno je preko 6,95 miliona, 2022. godine 10,2 miliona, a 2023. godine preko 4,78 miliona eura. U odnosu na rekonstrukciju regionalnog puta Mateševo Kolašin, koji je bio priključnica za dionicu autoputa, sa „Bemax“ je ugovor zaključen septembra 2022. godine za cijenu od oko 6,4 miliona, a podgorička firma je dostavila bankarsku garanciju za dobro izvršenje posla nedugo po zaključenju ugovora", kaže se u saopštenju.

Garancija je, kako je navedeno, dostavljena iz Prve banke na vrijednost 10 odsto ugovora, tj nešto preko 640 hiljada eura i sa rokom važenja do sredine avgusta 2023. godine.

"Nova garancija za dobro izvršenje posla na istu vrijednost iz Prve banke je dostavljena sredinom oktobra te godine i sa rokom važenja do 23. decembra iste godine, ali se kao nalogodavac garancije za „Bemax“ pojavila firma „Saprom“, koja je preuzela obavezu da za njega dostavi garanciju. Rekonstrukcija puta od Mateševa do Kolašina koštala je milion eura više, odnosno nepunih 7,4 miliona eura, zvanični su podaci dostavljeni ranije ASP-u", kaže se u saopštenju.

ASP je, kako navode, u posjedu svih izdatih bankarskih garancija za ova dva posla, koje je dobila zvaničnim putem, a u upitu Upravi za saobraćaj da se dostavi pravni osnov da umjesto izabranog izvođača bankarsku garanciju dostavi druga firma, iz Uprave su se pozvali na obligacioni zakon.

„Sa stanovišta korisnika garancije od značaja je isključivo da garancija bude bezuslovna i naplativa na prvi poziv, u skladu sa Zakonom o obligacionim odnosima, te da po svojoj sadržini odgovara onome što je propisano tenderskom dokumentacijom“, saopštili su iz Uprave za ASP.

Prema navodima saopštenja, kako dalje tvrde, meritorna odluka o tome da li određeno treće lice ispunjava uslove da preuzme obavezu za davaoca garancije pripada banci kao izdavaocu garancije i ona vrši provjeru da li treće lice ispunjava sve potrebne uslove za izdavanje garancije i na sebe preuzima obavezu njenog izvršenja.

"U zvaničnom odgovoru nijesu targetirali Zakon o javnim nabavkama shodno kojem izabrani izvođač radova mora dokazati finansijsku sposobnost za realizaciju nabavke tokom njenog trajanja", saopšteno je iz ASP-a.