M.M.Lj. [ Index.hr ]

istančan njuh

Životinje koje mogu da otkriju bolest kod ljudi

Mnoge bolesti koje životinje nanjuše mogu da budu opasne po život ljudi.

Pravilno dijagnostikovanje bolesti obično povezujemo sa veoma skupom i naprednom opremom koja može zaviriti u unutrašnjost ljudskog tijela. Naravno, takva oprema je odlična i lako otkriva bolesti sa kojima se ljudi suočavaju u modernim vremenima, nažalost ne baš sve.

Međutim, ova oprema nije jedina koja može da otkrije da li ste bolesni i koji deo vašeg tela je zahvaćen određenom bolešću.

Mnogo je primjera u kojima su kućni ljubimci, uglavnom psi, osjetili da se nešto dešava u organizmu njihovih vlasnika. Primejri uključuju pse koji su lizali, njušili i čak pokušavali da žvaću mrlje na koži svojih vlasnika. Ove „pege“ su kasnije dijagnostikovane kao maligni melanom.

Životinje poput miševa, mrava i pasa više puta su dokazale sposobnost otkrivanja bolesti kod ljudi, ali i iz bioloških uzoraka tokom eksperimenata. Dokazano je da mogu da otkriju više bolesti, od infekcija urinarnog trakta i gastrointestinalnih infekcija, do kovida-19.

Mnoge bolesti koje su životinje mogle da nanjuše mogu zapravo biti opasne po život, tako da je blagovremeno otkrivanje često ključ za izlječenje, ako ne i spašavanje života pacijenta.

Životinje koje srijećemo gotovo svakodnevno, a koje nam mogu pomoći u ranom otkrivanju nekih bolesti, su psi i pčele. Pored njih, tu su i pacovi.

Psi
Psi su s razlogom obučeni da budu terapijski ljubimci. Mogu otkriti mnoge bolesti, a neke od njih su Parkinsonova bolest, i malarija, ali bolesti povezane sa urinarnim traktom. Posebno obučeni psi mogu lako da prepoznaju dolazak epileptičnog napada kod svojih vlasnika, kao i nizak nivo šećera u krvi kod dijabetičara.

Glavno čulo koje omogućava psima da budu živi detektori bolesti je zapravo njihov njuh, za koji se smatra da je više od 10.000 puta jači od ljudskog. Zanimljivo je primijetiti da je njihovo čulo toliko razvijeno da mogu da koriste jednu po jednu nozdrvu dok istražuju nove mirise.

Pčele
Da nije bilo pčela, ne bi bilo ni ljudi. Osim što se smatraju jednim od najvažnijih u ekosistemu, ove male životinje mogu da prepoznaju i znake bolesti kao što su tuberkuloza, bolesti povezane sa plućima i kovid-19.

Veoma su osjetljive na mirise niske koncentracije, zbog čega su u stanju da otkriju hemijske promjene u ljudskom tijelu.

Istraživači su čak uspjeli da obuče pčele da reaguju na prisustvo određenih mirisa tako što će isplaziti jezik. Kada bi to uradile, dobile bi šećer, što su pčele vidjele kao nagradu.

Uz pravilnu i dosljednu obuku, pčele su uvek na taj način reagovale na određene mirise.

Pacovi
To su životinje koje se s pravom smatraju jednim od najizdržljivijih i najprilagodljivijih u životinjskom svijetu. Afrički džinovski torbarski pacov obučen je da otkrije miris eksploziva nagaznih mina u Mozambiku.

Ovi pacovi su se takođe pokazali kao vrijedni partneri u medicinskim istraživanjima i igraju važnu ulogu u otkrivanju tuberkuloze.

Oni koriste svoje vještine njuškanja da otkriju prepoznatljiv hemijski potpis tuberkuloze u uzorcima. Pacovi imaju nevjerovatnu stopu uspjeha – tačno otkrivanje pozitivnih slučajeva tuberkuloze u 81 odsto slučajeva.

Kako životinje otkrivaju bolesti kod ljudi?
Ovo ima veze sa sposobnošću mnogih životinja da otkriju suptilne promjene u profilu hemijskog mirisa osobe. Mnoge vrste, uključujući pse, pacove i pčele, mogu otkriti veoma suptilne promjene u supstancama koje se nazivaju isparljiva organska jedinjenja (VOC). Tijelo ih oslobađa u veoma niskim nivoima čak i kada je zdravo, prenosi Index.hr.

U stvari, izdahnuti ljudski dah sadrži približno 3.500 različitih isparljivih organskih jedinjenja. Sastav i koncentracija ovih jedinjenja koja oslobađa tijelo mijenjaju se u zavisnosti od zdravlja osobe i biće drugačiji ako se organizam bori sa infekcijom ili osoba ima neki drugi zdravstveni problem.