P. R.

Napet samit u Pekingu: Kina i EU pozvale na akciju povodom klimatskih promjena

Kina i Evropska unija (EU) su danas uputile zajednički poziv na akciju povodom klimatskih promjena tokom samita u Pekingu, obilježenog napetom atmosferom zbog krupnih neslaganja dvije strane oko trgovine i rata u Ukrajini.

Dva ekonomska giganta izdala su zajedničko saopštenje o klimatskim promjenama, pozivajući na veće smanjenje emisija štetnih gasova i veću upotrebu zelenih tehnologija.

Takođe su potvrdili podršku Pariskom sporazumu o klimi i pozvali na snažnu akciju na predstojećem samitu o klimi COP30 u Brazilu.

„U današnjoj fluidnoj i turbulentnoj međunarodnoj situaciji, ključno je da sve zemlje, posebno vodeće ekonomije, održe kontinuitet politike i stabilnost i pojačaju napore u borbi protiv klimatskih promjena“, navodi se u zajedničkom saopštenju.

Međutim, dogovor Kine i EU o klimi je samo tračak svjetlosti na burnom samitu, na kojem su evropski lideri zahtijevali uravnoteženiji odnos sa Kinom tokom razgovora sa predsjednikom Sijem Đinpingom.

Oni su u uvodnim govorima isticali pitanje trgovine, pozivajući na konkretan napredak po pitanju velikog trgovinskog deficita Evrope sa Kinom, koji je prošle godine iznosio oko 300 milijardi eura.

Predsjednica Evropske komisije Ursula fon der Lajen rekla je da se sa produbljivanjem saradnje EU i Kine produbljivala i neravnoteža u trgovini.

„Došli smo do prekretnice. Uspostavljanje balansa u našim bilateralnim odnosima je od ključnog značaja. Da bi bili održivi, odnosi moraju biti uzajamno korisni“, kazala je Fon der Lajen.

Očekivanja nisu bila velika uoči samita, koji je trebalo da traje dva dana, ali je skraćen na jedan.

Samit se održava u vrijeme finansijske neizvjesnosti širom svijeta, ratova na Bliskom istoku i u Ukrajini, i prijetnje od američkih carina. Ni EU ni Kina vjerovatno neće popustiti kad je riječ o ključnim pitanjima.

Predsjednik Evropskog savjeta Antonio Košta pozvao je Kinu da iskoristi uticaj na Rusiju kako bi Moskva okončala rat u Ukrajini, ali taj stari apel evropskih lidera vjerovatno ponovo neće dati rezultate.

Si je pozvao na dublju saradnju Kine i Evrope kako bi se obezbijedila stabilnost u sve složenijem svijetu.

Kineski predsjednik je rekao da bi obje strane trebalo da ostave razlike po strani i da traže zajednički jezik, što je fraza koju često koristi u odnosima poput onog koji Kina ima sa EU.

Naveo je da je Kina spremna da pojača koordinaciju po pitanju klime i da više doprinese rješavanju problema klimatskih promjena, ali se usprotivio ograničenjima Unije na kineski izvoz, prenijela je kineska državna televizija CCTV.

„Nadamo se da će EU ostaviti otvorena trgovinska i investiciona tržišta, da će se uzdržati od korišćenja restriktivnih ekonomskih i trgovinskih alata i da će obezbijediti dobro poslovno okruženje za investicije i razvoj kineskih kompanija u Evropi“, rekao je Si.

Uz trgovinu i rat u Ukrajini, očekivalo se da će Fon der Lajen i Košta izraziti zabrinutost i zbog kineskih sajber napada i špijunaže, ograničenja izvoza rijetkih zemnih minerala i kršenja ljudskih prava u kineskim oblastima Tibet, Hongkong i Sinđijang.

EU se u velikoj mjeri oslanja na Kinu kad je riječ o uvozu rijetkih minerala i magneta napravljenih od njih za automobile i kućne aparate. Kada je Kina ograničila izvoz tih proizvoda kao odgovor na nove američke carine, evropski proizvođači automobila su negodovali.

Unija je uvela carine na kineska električna vozila kako bi podržala svoje proizvođače automobila, a Kina zahtijeva da budu ukinute.

Brz rast tržišnog udjela Kine u Evropi izazvao je zabrinutost da će kineski automobili na kraju ugroziti sposobnost EU da proizvodi sopstvenu zelenu tehnologiju u borbi protiv klimatskih promjena.

Poslovne grupe i sindikati takođe strahuju da bi radna mjesta 2,5 miliona radnika u automobilskoj industriji mogla da budu ugrožena, kao i radna mjesta još 10,3 miliona ljudi čije zapošljavanje indirektno zavisi od proizvodnje električnih vozila.

Kina je pokrenula istrage o evropskim proizvodima od svinjetine i mliječnih proizvoda i uvela carine na francuski konjak i armanjak.

Peking negoduje zbog sankcija koje je EU uvela Rusiji zbog rata protiv Ukrajine. Najnoviji paket sankcija obuhvata dvije kineske banke koje je EU optužila za veze sa ruskom ratnom industrijom.