Peščanik [ Masha Gessen ]

Univerziteti uzvraćaju udarac

Nakon skoro tri mjeseca otkako je Trampova administracija povela rat protiv univerziteta, i godinu i po dana organizovane kampanje Republikanske stranke protiv predsjednika vrhunskih koledža, jasno je da su antisemitizam i pravila o jednakosti i inkluziji samo izgovor za napade.

Piše: Masha Gessen

Kao i mnogo toga što ova administracija radi, rat protiv visokog obrazovanja motivišu antiintelektualizam i pohlepa. Tramp gradi mafijašku državu, gdje je don taj koji raspoređuje i novac i moć. Univerziteti su nezavisni centri intelektualne i, donekle, političke moći. Tramp nastoji da uništi tu nezavisnost.

Postoji način da univerziteti uzvrate udarac. Za to je potrebno nešto više od odbijanja da se povinuju Trampovoj volji, i nešto više od formiranja ujedinjenog fronta. Moraju da napuste sve ono što ih inače zaokuplja i ometa – rangiranje, donatore, usluge u kampusu – i da se usmjere na svoju osnovnu misiju: proizvodnju i širenje znanja. Intelektualci su usvojili ovu strategiju za borbu protiv autokrata u drugim zemljama. To funkcioniše.

Pošto Tramp na sve gleda kao na transakciju i pretpostavlja da se svi rukovode profitom, univerzitetima pristupa na isti način kao što se odnosi prema advokatskim kancelarijama i, vjerovatno, drugim zemljama: prijeti razornim finansijskim mjerama svakome pojedinačno, da bi ih prinudio da se prilagode i spriječio ih da stupe u saveze.

Tramp je mogao da uvede porez na univerzitetske zadužbine (endowments), što bi gotovo sigurno imalo široku podršku javnosti. To bi, međutim, uticalo na svaki veći univerzitet, što bi ih moglo navesti da se udruže. Istraživački grantovi, koji su specifični za svaki univerzitet, predstavljaju idealan instrument za njihovu podjelu i slabljenje.

Trampova prva meta, njujorški Univerzitet Kolumbija, prihvatio je zahtjeve u roku od dvije nedjelje pošto je izgubio 400 miliona dolara u grantovima i ugovorima. Kada prinošenje prve žrtve nije povratilo sredstva, univerzitet je prineo još jednu: svoju privremenu predsjednicu, Katrinu Armstrong.

To nije zadovoljilo Trampa, koji sad navodno hoće da Kolumbija pristane na direktan nadzor vlade. Tramp takođe maše finansijskim prijetnjama Univerzitetu Pensilvanije, Harvardu, Kornelu, Braunu, Džons Hopkinsu i Nortvesternu – a ipak još uvijek nema znakova organizovanog otpora univerziteta.

Nema čak ni zajedničke izjave u odbranu akademskih sloboda ili isticanja vrijednosti univerziteta za društvo. (Čak i ljudi koji nemaju vidljive koristi od humanističkih nauka znaju koliko vrijede medicinske škole i bolnice.)

Ne bi trebalo da bude tako lako odvojiti univerzitete jedan od drugog ali, za sada, izgleda da je to lakše čak i nego primorati advokatske firme da se takmiče za poslove i naklonost našeg samozvanog dona.

To je možda zato što advokatske firme definišu uspjeh na način koji je barem marginalno bliži njihovoj idealnoj funkciji (pomoć u očuvanju vladavine prava) za razliku od onoga kako univerziteti definišu uspjeh u svojoj idealnoj funkciji, a to je proizvodnja i širenje znanja.

Većina istaknutih američkih univerziteta, većinu vremena, mjeri svoj uspjeh ne toliko stepenom u kome njihovi profesori i diplomci doprinose svijetu, koliko veličinom svoje finansijske zadužbine, brojem studenata koji čekaju na upis i mjestom na rang-listama medija, koji procjenjuju vrijednost univerzitetskog obrazovanja između ostalog i na osnovu početnih plata diplomaca. Kad je riječ o profesorima, univerziteti se takmiče za najbolje među njima, ali sve češće za najčuvenija imena, u nadi da će ona privući najviše novca.

U razgovorima sa svojim kolegama, uporedila sam situaciju u kojoj se univerziteti trenutno nalaze sa dilemom zatvorenika, modelom teorije igara u kojem dvoje optuženih za zločin moraju da odluče da li će djelovati samostalno ili će rizikovati i nastupiti zajedno.

To je dobar radni model za promišljanje ovog problema, ali nije sasvim prikladan. Univerziteti nijesu saučesnici već konkurenti. I žele više od povratka na status quo ante. Oni žele rast i možda bi prihvatili sredstva za istraživanja koja će drugima biti uskraćena.

Tramp prijeti da će primijeniti različite metode protiv univerziteta: povlačenje federalne finansijske pomoći, ukidanje akreditacija, ukidanje statusa neprofitne organizacije, uvođenje poreza na zadužbine i sprečavanje pristupa stranim studentima. Povlađivanje njegovim hirovima neće ga smiriti, kao što je slučaj Kolumbije već pokazao.

Siledžijskim nametanjem svoje volje mreži nacionalnih zdravstvenih instituta, Nacionalnoj zadužbini za humanističke nauke, Vilson centru, Američkom institutu za mir, Smitsonijanu i drugim ustanovama, ova administracija je pokazala da proizvodnju znanja smatra bezvrijednom.

U rijetkim istraživačkim oblastima u kojima bi predsjednik – ili možda Ilon Mask – mogao vidjeti neku vrijednost, gotovo je izvjesno da će mafijaška država u nastajanju podijeliti sredstva svojim prijateljima. Čovjek se naježi od pomisli što bi univerziteti morali da urade da se uvrste u tu kategoriju.

(Autorka je američka novinarka. Objavio New York Times, prevela Milica Jovanović)