[ rts.rs/N1 ]

Danas Dan žalosti u Srbiji povodom godišnjice pada nadstrešnice u Novom Sadu

Na današnji dan prije godinu dana u Novom Sadu, u obrušavanju nadstrešnice renovirane željezničke stanice, poginulo je 16 ljudi, dok je jedna djevojka teško povrijeđena. Vlada Srbije proglasila je Dan žalosti. Veliki komemorativni skup, na poziv studenata, biće održan na mjestu tragedije.

Studenti iz svih dijelova Srbije položili su sinoć cvijeće i vijence i zapalili svijeće na mjestu tragedije u kojoj je 16 ljudi poginulo nakon obrušavanja nadstrešnice sa renovirane zgrade željezničke stanice u Novom Sadu, 1. novembra prošle godine.

Na komemorativni skup, čiji će centralni dio biti održan tokom cijele subote, studenti su došli pješice iz različitih krajeva Srbije, a najduže studenti iz Novog Pazara, koji su do Novog Sada pješice putovali 16 dana.

Desetine hiljada Novosađana dočekale su grupe studenata koji su stizali iz Novog Pazara, Subotice, Zrenjanina, Vršca, Bačke Palanke, Rume, Bogatića i Šapca, a najduža kolona stigla je iz Beograda.

Novosadski studenti su im dodijelili zahvalnice na kojima piše: „Zahvalnica za svaki tvoj pređeni korak u borbi za slobodu. Koracima sjećanja. Bez podjela. Ljubav je otpor. 1.11. Novi Sad“.

Tokom dočeka vijorile su se zastave Srbije, Novog Sada i zastava sa krvavom šakom, simbolom protesta.

Na licu mjesta bili su i dobošari, bajkeri, biciklisti, ratni veterani.

Doček je organizovan na ukupno 10 punktova u gradu, pošto su studenti stizali iz raznih pravaca.

Dočeke su organizovali studenti i zborovi građana.

Grupi studenata koja pješači iz Subotice ranije danas je u Kisaču pored Novog Sada priređen veliki doček.

Iz tog mjesta u blizini Novog Sada je studentkinja Teodora Martinko, koja je jedina preživjela pad nadstrešnice sa renovirane zgrade željezničke stanice u Novom Sadu kada je poginulo 16 ljudi, 1. novembra prošle godine.

Oni su zastali ispred njene kuće i pozdravili je aplauzom.

Za subotu je predviđen cjelodnevni komemorativni program u Novom Sadu.

Studenti u blokadi objavili su da zajedno sa građanima u 10.30 kreću sa 16 lokacija ka željezničkoj stanici, gdje će se okupiti u 11.30, a potom će u 11.52 odati poštu žrtvama pada nadstrešnice 16-minutnom tišinom, nakon čega će položiti vijence za stradale.

Godišnjica pada nadstrešnice 

Nadstrešnica na željezničkoj stanici u Novom Sadu srušila se 1. novembra 2024. godine u 11:52, pri čemu je poginulo 14 osoba, među njima i četvoro djece — uzrasta od šest, deset, šesnaest i sedamnaest godina — dok su tri osobe teško povrijeđene. Kasnije su preminule još dvije osobe.

Tog dana, pod tonama betonskog šuta, život su izgubili Sara Firić (6), Valentina Firić (10) i Đorđe Firić (53) iz Kovilja, zatim Milica Adamović (6), Sanja Ćirić Arbutina (35) i Mileva Karanović (76), svi iz Kaća.

Stradali su i Nemanja Komar (17) iz Stepanovićeva, Miloš Milosavljević (21) iz Knićanina, Stefan Hrka (27) iz Beograda, Anđela Ruman (20) iz Stare Pazove, Goranka Raca (58) iz Novog Sada, Đuro Švonja (77) iz Stepanovićeva, Vukašin Raković (69) iz Bukovca i državljanin Sjeverne Makedonije Vasko Sazdovski (46).

Anja Radonjić (24) iz Paraćina preminula je od posljedica teških povreda u bolnici 17. novembra, dok je Vukašin Crnčević (18) iz Zmajeva, učenik srednje škole iz Novog Sada, umro 21. marta ove godine.

Djevojka Teodora Martinko preživjela je nesreću, iako je zadobila teške povrede.

Neposredno nakon tragedije, preduzeće Infrastruktura željeznice Srbije saopštilo je da nadstrešnica nije rekonstruisana, što je potom ponovio i tadašnji predsjednik Vlade Srbije Miloš Vučević, koji je zajedno s ministrom unutrašnjih poslova Ivicom Dačićem i gradonačelnikom Novog Sada Milanom Đurićem obišao mjesto nesreće.

„Nevjerovatno je da 60 godina ta nadstrešnica nije obnovljena. Čak i kada je cijela stanica rekonstruisana, nadstrešnica nije. Neko će morati da objasni zašto“, rekao je iste večeri predsjednik Srbije Aleksandar Vučić u poruci javnosti koju je prenosila Radio-televizija Srbije.

Već 1. novembra uveče aktivisti studentske organizacije STAV (Studenti protiv autoritarne vlasti) organizovali su na Trgu slobode paljenje svijeća za žrtve.

Od sljedećeg dana, građani i opozicioni aktivisti počeli su da organizuju okupljanja, zahtijevajući odgovornost nadležnih.

Osumnjičena dvojica ministara

Više javno tužilaštvo u Novom Sadu sredinom septembra je ponovo podiglo optužnicu protiv 13 osoba zbog pada nadstrešnice Željezničke stanice u Novom Sadu i sudu predložilo da im se svima odredi pritvor.

Optužnicom im se na teret stavlja izvršenje krivičnog djela — teška djela protiv opšte sigurnosti. Među optuženima se nalazi i bivši ministar Goran Vesić.

Međutim, Viši sud u Novom Sadu odbio je prijedlog tužilaštva da im se odredi pritvor, te se svi optuženi nalaze u kućnom pritvoru.

Pored novosadskog, u Beogradu se vode još dva postupka — jedan zbog sumnje na korupciju. Početkom avgusta uhapšeno je jedanaest osoba, među kojima je i Tomislav Momirović, bivši ministar građevinarstva, saobraćaja i infrastrukture u vrijeme rekonstrukcije Željezničke stanice Novi Sad.

Tim postupkom obuhvaćen je i Goran Vesić, koji je bio ministar građevinarstva, saobraćaja i infrastrukture od oktobra 2022. do novembra 2024. godine.

Studentske blokade i protesti

Nakon nesreće uslijedili su protesti, svakodnevno odavanje pošte stradalima, kao i studentske blokade i akcije širom zemlje, kojima se zahtijevala odgovornost za pad nadstrešnice u Novom Sadu i pogibiju 16 ljudi.

Više mjeseci bilo je blokirano više od 60 fakulteta na pet državnih univerziteta, nekoliko rektorata i više desetina srednjih škola.

Studentske blokade počele su na Fakultetu dramskih umjetnosti u Beogradu, nakon napada na studente i profesore FDU tokom akcije održane četiri dana ranije, kojom je odata pošta stradalima.

Protestima i obustavama rada u protekloj godini priključivali su se i prosvjetni radnici u osnovnim i srednjim školama, maturanti, advokati i radnici.

Kako se obilježava godišnjica pada nadstrešnice

U Novom Sadu danas će biti održan veliki komemorativni skup. Na skup su pozvali studenti u blokadi fakulteta u Novom Sadu, koji poručuju da će godišnjicu obilježiti na miran i dostojanstven način — bez nasilja, obilježja i buke.

Okupljanje je planirano u blizini Željezničke stanice, a početak programa biće obilježen šesnaestominutnom tišinom.

Više grupa studenata iz svih krajeva Srbije pješke ili biciklima je stiglo na veliki komemorativni skup.

Dan žalosti 1.11.2025.

Vlada Republike Srbije donijela je Odluku kojom se proglašava Dan žalosti povodom godišnjice smrti i stradanja građana zbog urušavanja konstrukcije Željezničke stanice u Novom Sadu. Za Dan žalosti određuje se 1. novembar 2025. godine.

Zakonom o obilježavanju dana žalosti na teritoriji Republike Srbije uređuju se uslovi i način obilježavanja dana žalosti na teritoriji Republike Srbije, obaveze državnih organa i organizacija, organa teritorijalne autonomije i lokalne samouprave, javnih ustanova i javnih preduzeća koje oni osnivaju, organizacija kojima je zakonom povjereno vršenje poslova državne uprave kao upravnih ovlašćenja, obaveze drugih pravnih i fizičkih lica, kao i sankcije za nepoštovanje utvrđenih obaveza u pogledu obilježavanja dana žalosti.

Dan žalosti otpočinje u 00.00 sati dana koji je određen za dan žalosti, a završava se u 24.00 sata dana koji je određen za posljednji dan dana žalosti.

Načini obilježavanja dana žalosti su spuštanje zastave na pola koplja, što podrazumijeva da organi i organizacije, kao i druga pravna lica koja ističu zastavu, dužna su da u vrijeme dana žalosti zastavu Republike Srbije spuste na polovinu jarbola, odnosno koplja, uz odgovarajuće osvjetljenje noću.

Skupovi srpske dijaspore najavljeni u više od 60 gradova

U više od 60 gradova na četiri kontinenta za danas su najavljena protestna okupljanja srpske dijaspore, u znak podrške pobunjenim građanima u Srbiji, povodom godišnjice smrtonosnog pada nadstrešnice na željezničkoj stanici u Novom Sadu.

Prema spisku koji kruži internetom, u Evropi su zakazani skupovi u više od 35 gradova, među kojima je čak devet njemačkih – Berlin, Frankfurt, Minhen, Hamburg, Štutgart, Lajpcig, Nirnberg, Ulm, Karlsrue.

U Evropi su okupljanja najavljena i u Londonu, Parizu, Rimu, Milanu, Firenci, Madridu, Barseloni, Valensiji, Briselu, Utrehtu, Beču, Pragu, Bernu, Atini, Lisabonu, Edinburgu, Glazgovu, Dablinu, Helsinkiju, Larnaki i drugim gradovima.

Na prostoru nekadašnje Jugoslavije, skupovi srpske dijaspore zakazani su u Zagrebu, Ljubljani i Banjaluci.

U SAD su okupljanja najavljena u Vašingtonu, Njujorku, Čikagu, Los Anđelesu, San Francisku, Majamiju, Sijetlu i drugim gradovima, a u Kanadi u Torontu, Montrealu, Vankuveru, Otavi i Edmontonu.

Skupovi su najavljeni i u Dohi, prijestonici Katara, i u više gradova Australije i Novog Zelanda, uključujući Melburn i Okland.

Okupljanja bi u najvećem broju gradova trebalo da počnu u 11.30, za kada je zakazano i okupljanje kod željezničke stanice u Novom Sadu, na komemorativnom skupu na koji su pozvali studenti u blokadi.