A.J.

brajušković popović

Sjever gubi stanovništvo, povećala se i prosječna starost

Rezultati popisa pokazuju da je, nažalost, popis ogolio tradicionalne demografske probleme sa kojima se Crna Gora suočava a tiču se, prije svega, značajnog problema sjevernog regiona koji gubi svoje stanovništvo i prirodnim i mehaničkim putem, što se svakako reflektovalo i na ukupan broj stanovnika, kazala je za Portal RTCG demografkinja Mileva Brajušković Popović.

Kako je kazala, u ovom regionu koji čini preko polovine teritorije Crna Gore, danas živi 24,5 odsto stanovništva, u središnjem živi 49,3 odsto dok ih je u južnom 26,2 odsto.

Ukoliko uporedimo ove podatke sa popisom iz 2011. godine, Brajušković Popović konstatuje da je sjeverni region zabilježio smanjivanje broja stanovnika za 25.258, centralni povećanje za 13.862 i južni povećanje za 14.989.

Takođe, ona dodaje da je devet opština zabilježilo povećanje broja stanovnika, od kojih samo jedna iz sjevernog regiona i to opština Rožaje, isključivo zahvaljujući svom prirodnom priroštaju, dok su, prema njenim riječima, sve ostale opštine zabilježile smanjivanje broja stanovnika.

"Kada govorimo o centralnom regionu, povećanje su zabilježile Podgorica, Danilovgrad i Tuzi, dok naravno ostale opštine, tu prije svega mislim na Nikšić i na Cetinje, takođe su zabilježile smanjivanje broja stanovnika i takođe se već duže vrijeme suočavaju sa negativnim prirodnim priroštajem i negativnim migracionim saldom", kaže Brajušković Popović za Portal. 

Nada se, dodaje, da će nas ovaj popis "trgnuti" da se pozabavimo pravim pitanjima, što svakako nijesu pitanja koje se odnose na etnokulturološke karakteristike stanovništva.

"Projekcije recimo Ujedinjenih Nacija do 2100. godine kažu da će u Crnoj Gori biti oko 326.015 stanovnika i ovi trendovi koji su sada prisutni svakako da vode tom procesu, a sastoje se od smanjenog rađanja, naravno sve većeg broja starih lica i naravno da sve to vodi demografskom staranju", ocijenila je naša sagovornica. 

Konstatuje i da se prosječna starost u Crnoj Gori povećala i to sa 37 godina sa prošlog popisa na 39,7, prema podacima ovog popisa.

"Takođe ću konstatovati da imamo devet opština u stadiju najdublje demografske starosti, da smo prema podacima popisa iz 2011. imali jednu opštinu i to opštinu Plužine. I ovo je samo jedna tipologija za određivanje stadijuma demografske starosti. Postoje različite tipologije, ali kojim god kriterijumima i na koje god tipologije se koristili stanovništvo Crna Gora je staro. Ovi podaci su posebno negativni kada govorimo o sjevernom regionu i tu imamo najstariju opštinu", navodi Brajušković Popović. 

Najveću prosječnu starost ima opština Plužine, sa 47 godina. Najmlađe stanovništvo je u opštinini Rožaje sa prosječno 35,6 - 35,8 godina.

Ono što je, kaže Brajušković Popović, zanimljivo jeste da u okviru sjevernog regiona imamo i najmlađu i najstariju opštinu.

"Suština jeste da se, u odnosno podatke iz 2011. godine, proces demografskog staranja intenzivirao, a da se to itekako ogleda u smanjenju djela mladih lica sa jedne strane. Tako je, recimo, prema podacima popisa iz 2011. godine bilo 19% lica starosti od 0 do 14 godina, dok ih prema podacima popisa iz 2023. ima 18%", ukazuje Brajušković Popović. 

Prema njenim riječima, najviše zabrinjavići podatak taj što je starih lica, lica starih od 65 godina, prema podacima iz 2011. godine, bilo 12%, dok ih danas ih ima 16,8%. To, smatra ona, definitivno jasno ukazuje na trend demografskog staranja.

Sa druge strane, naša sagovornica ukazuje da moramo imati u vidu i migraciona kretanja, odnosno migraciju van države.

"Znamo da u migracijama dominantno učestvuju mladi ljudi od starosti najviše od 18. negdje do 35. otprilike godine. Ovo demografsko staranje uzrokuje socijalne, ekonomske, odnosno veće izdavanja za troškove zdravene zaštite, socijalne zaštite, da usled sve većeg broja starih lica imamo sve veći broj penzionera. Pa, prema podacima ovog popisa, u odnosu na ovaj broj stanovnika, u Crnoj Gori ima 19 procenata penzionera. Dakle, dovodi se negdje u pitanje i održivost penzionog sistema Crnoj Gore koji funkcioniše po principu međugeneracijske solidarnosti", poručuje sagovornica. 

Ako pogledamo piramidu starosti prema novim podacima, vidjećemo, kaže, da se baza piramide sve više sužava, da imamo sve manje učešće mladih lica u ukupnoj populaciji, a sve veće učešće starih lica.

"U starostnoj kategoriji od 0 do 29 godina imamo veće učešće muškaraca u ukupnoj populaciji, dok, kada govorimo o ovom periodu između 30. i 45. godine, dolazi do izjednačenja otprilike učešća muškaraca i žena u populaciji, dok nakon 45. godine imamo veći broj žena u svim starostim kohortama", dodaje ona.

Kada govorimo o broju stranih državljana u Crnoj Gori, taj broj je takođe evidentno povećan.

"Imamo najveći broj onih koji su došli iz Ruske Federacije, zatim iz Srbije, Bosne, Kosova, Ukrajine, i Turske. Jasno je da veliki broj stranaca u našoj državi mijenja i ukupan broj stanovnika, ali i strukture našeg stanovništva, bilo da se radi o biološkim ili socio-ekonomskim strukturama. Vidimo da je najveća ta razlika u opštini Budva gdje imamo 8.745 stranih državljana, i naravno u glavnom gradu 11.626", konstatuje Brajušković Popović. 

Jasno je, zaključuje, da veliki broj stranih lica ostavlja uticaj na funkcionisanje čitavog sistema u Crnoj Gori, bilo da je riječ o obrazovnom ili zdravstvenom sistemu.

"Ono što smo i svjedočili svi, a to je da se njihov dolazak itekako reflektovao na podizanje, recimo, cijena nekretnina i za kupovinu i za izdavanje, a što je imalo negativne posledice po naše stanovništvu, jer se sve teže stiže do nekretnine", zaključuje Brajušković Popović.