Dženifer Holajs, Konstantin Egert (Jerusalim) [ DW ]

05. 04. 2025.10:39

Gaza: „Život i smrt postali su isto“

Izrael nastavlja da pojačava pritisak na Gazu. U srijedu je izraelski premijer Benjamin Netanjahu izjavio da izraelske snage uspostavljaju novi bezbjednosni koridor između gradova Rafa i Kan Junis u južnom dijelu Pojasa Gaze.

„Izolujemo pojas Gaze i postepeno pojačavamo pritisak kako bi nam vratili taoce“, rekao je Netanjahu.

U četvrtak je Hamas odbacio predlog Izraela za novi prekid vatre i ponovio da će preostalih 59 talaca osloboditi samo u zamjenu za puštanje većeg broja palestinskih zatvorenika, trajni prekid vatre i izraelsko povlačenje iz Pojasa Gaze.

U međuvremenu, prema izvještaju Agencije Ujedinjenih nacija za pomoć palestinskim izbjeglicama (UNRWA), nove naredbe o preseljenju koje je izdao Izrael dovele su do raseljavanja oko 142.000 Palestinaca u periodu između 18. i 23. marta, uključujući i one koji žive u Rafi.

Prema izjavi Olge Čerevko, portparolke Kancelarije UN za koordinaciju humanitarnih poslova (OCHA), više od 60 odsto Gaze sada se smatra „zabranjenom zonom“ zbog izraelskih naredbi o evakuaciji.

U napadima izraelske vojske od 24. marta do danas je, prema navodima Ministarstva zdravlja u Gazi kojim upravlja Hamas, ubijeno preko hiljadu Palestinaca.

Nakon mjesec dana izraelske blokade humanitarne pomoći, Svetski program za hranu (WFP) UN je saopštio da su ove nedelje morali da zatvore sve pekare zbog nedostatka brašna.

Odlazak na spavanje bez hrane u Gazi

Mohamed el Kurd, otac dvanaestoro djece, rekao je novinskoj agenciji AP da njegova djeca sada odlaze na spavanje bez hrane. „Kažemo im da budu strpljivi i da ćemo donjeti brašno ujutru“, rekao je. „Lažemo i njih i sebe.“

Međutim, prema izraelskom tijelu nadležnom za palestinska pitanja COGAT-u, više od 25.000 kamiona sa 450.000 tona pomoći ušlo je u Gazu tokom prekida vatre između januara i marta.

U saopštenju se navodi da ta količina predstavlja otprilike trećinu pomoći koja je ušla u Gazu tokom 15 mjeseci rata.

Rat Izraela protiv Gaze počeo je nakon što je Hamas, koji SAD, EU i druge zemlje označavaju kao terorističku organizaciju, izveo teroristički napad na Izrael 7. oktobra 2023. godine. Tada je ubijeno oko 1.150 ljudi a 251 osoba je oteta.

Hamas i dalje drži 59 talaca, od kojih se vjeruje da je 24 još uvjek živo, nakon što su ostali oslobođeni u razmjenama za palestinske zatvorenike kao dio sporazuma o prekidu vatre.

Od tada je izraelski rat u Gazi, prema navodima Ministarstva zdravlja pod upravom Hamasa, ubio oko pedeset hiljada Palestinaca. Ministarstvo u podacima ne pravi razliku između civila i boraca.

Iako ove brojke ne mogu biti nezavisno potvrđene, međunarodne organizacije poput UN-a smatraju ih uglavnom vjerodostojnim.

„Gubitak nade“ u Gazi

U međuvremenu, humanitarna situacija za oko 2,3 miliona Palestinaca u Pojasu Gaze se sve više pogoršava, upozoravaju međunarodne humanitarne agencije ove nedelje.

Međunarodni komitet Crvenog krsta naveo je u saopštenju da „obnova neprijateljstava i nasilje uzrokuju gubitak nade na svim stranama“.

„Život više nema ni ukus ni miris“, rekao je Ihab Suliman, bivši univerzitetski profesor iz Gaze za AP, nakon što je osmi put morao da bježi. „Život i smrt za nas su postali jedno te isto.“

Nikolaj Or, bivši britanski vojni ekspert za deminiranje, izjavio je za AFP da neeksplodirane eksplozivne naprave u Gazi svakodnevno ubiju dvije osobe u prosjeku, uglavnom djecu koja pretražuju ruševine uništenih zgrada.

„Ako ih podignete, one se detoniraju i to je kraj za vas i vašu porodicu, ali i za ostatak zgrade“, kaže Or.

Na sjeveru Gaze, gdje su se mjesecima vodile kopnene borbe, mnogo je više zaostalih „minobacača, granata i metaka“, dok se u Rafi, gdje su vazdušni udari bili intenzivniji od kopnenih borbi, „civili mnogo više susreću sa artiljerijskim projektilima“, rekao je Or.

Jedan od njih je 15-godišnjem Ahmedu Azamu iz Rafe otkinuo nogu. „Pregledali smo ostatke naše kuće“, priča Azam za AFP. „Nisam znao da je to eksploziv, ali iznenada je eksplodira“, kaže i nanjeo mu „teške povrede na obje noge, što je dovelo do amputacije jedne od njih“.

Međutim, zbog izraelske blokade humanitarne pomoći i nedostatka medicinskog materijala u bolnicama širom Gaze, proteze za njegovu nogu nisu dostupne.

Iseljavanje Gaze

„Ne postoji eksplicitna izjava [iz Izraela], koja kaže da se humanitarna pomoć namjerno uskraćuje, kako bi se ljudi prisilili da pobjegnu, ali to je pretpostavka koja se nameće“, kaže za DW Nejtan Braun, profesor političkih nauka i međunarodnih odnosa na Univerzitetu Džordž Vašington.

„Ali naravno, ako bombardujete određenu teritoriju, prisilite stanovništvo unutar Gaze da se seli s jednog mjesta na drugo i onda prekinete humanitarnu pomoć, onda ispada da nije baš dobrovoljno ono što Izrael naziva 'dobrovoljnim odlaskom' iz Gaze“, dodaje ovaj profesor.

Po prvi put, izraelski premijer Netanjahu je u nedelju, na platformi X, eksplicitno napisao: „Mi ćemo se pobrinuti za opštu bezbjednost u Pojasu Gaze i omogućiti realizaciju Trampovog plana za dobrovoljnu migraciju.“

U februaru je predsjednik SAD Donald Tramp rekao da će SAD „preuzeti kontrolu nad Gazom“ i pretvoriti je u „Rivijeru Bliskog istoka“, pozivajući arapske susjede, prije svega Egipat i Jordan, da prime palestinsko stanovništvo.

Ova ideja je širom svijeta odbačena, a UN su upozorile da bi to bilo klasifikovano kao etničko čišćenje.

„Sada vrlo eksplicitno vidimo od izraelskih političkih struktura, pa čak i iz vojnih planova, da žele da udare temelje depopulaciji Gaze“, rekao je za DW Amžad Iraki iz Međunarodne krizne grupe.

Iraki zaključuje da se „u suštini radi o kolektivnom kažnjavanju palestinskog stanovništva u Gazi, što takođe vidimo i na Zapadnoj obali“.