Tufik Softić

ILEGALNE TRASE

Ljeto idealno za švercerske puteve preko planina

Ilegalnih puteva koji se u ovo doba godine, odnosno ljeti, koriste za šverc i prelazak iz Crne Gore prema susjednim državama, ili za ilegalni ulazak u Crnu Goru, ima toliko da su potrebni vanredni i posebni napori da bi se pokrili i kontrolisali u svakom trenutku.

"U planinskim predjelima prema susjednim državama, tih makadamskih puteva koji su lako prohodni za terenska vozila, ima mnogo više nego što se misli. Ljetnja sezona je idealna situacija za švercere", kazao je Portalu RTCG dobro obaviješteni sagovornik.

Prema njegovim riječima, samo na graničnom pojasu Crne Gore i Kosova, na području opština Rožaje, Berane, Andrijevica i Plav, postoji desetak ilegalnih planinskih puteva kojima se zaobilaze zvanični carinski prelazi.

"Ti putevi su nekada dobro zamaskirani, ali ih je prema operativnim saznanjima i po koordinatama vrlo lako naći", kaže sagovornik.

Jedan od puteva koji je naš sagovnrik ranije detaljno locirao vodi od sela Boge, iz Crne Gore, preko planine Hajle, do sela Hadžovići.

Ovo selo je poznato po švercu svih vrsta roba. Nalazi se praktično na samoj granici, malo unutar teritorije Kosova.

Drugi ilegalni put na crnogorsko-kosovskoj granici vodi od takođe dobro poznatog sela Bandžov, zatim preko Hajle do Rugovske klisure.

"Treći put vodi preko sela Bjeluhe na Čakoru. To je nekadašnji prelaz koji je kontrolisala vojska. Danas nije u funkciji, osim, naravno, za švercere. Tamo su malo pojačane kontrole trenutno", kaže taj sagovornik.

Prema njegovim riječima, ukoliko Bjeluhe „zataje“, onda na planini Čakor postoje još dva ilegalna švercerkska puta, sa takođe poznatim koordinatama. Ona se nalaze u blizini nekadašnjeg planinarskog doma na ovoj planini iznad Murine i Plava.

Sedmi put kojim se zaobilazi granični prelaz na Kuli, a kojim mogu da idu i cisterne sa naftom, malo prije carinskog prelaza ulazi u šumu, i silazi do sela Radavac na Kosovu.

"Ovi putevi naročito su frekventi i u punoj upotrebi u toku ljeta, odnosno sada. Tu se koriste sva prevozna sredstva, od motokultivatora, traktora i „tamića“, odnosno malih kamiona, do šlepera. Ljeti su u upotrebi motori i bagi. Zimi konji i motorne sanke“, objašnjava ovaj sagovornik.

Ako se žele zaobići zvanični granični prelazi prema Hrvatskoj, onda se, kako kaže naš sagovornik, najčešće koriste putevi preko brda Ilinica ili Studeno, koji izlazi na Viteljinu, kao i preko Ravnog Brijega, odnosno sela Dubravka ili Mrcine. Ovaj put je jedan od starih puteva, ali je veoma dobro očuvan.

Iz Crne Gore se prema Bosni i Hercegovini ilegalno najčešće prelazi preko pet do šest puteva, koji vode iz više opština. Jedan od poznatijih puteva je onaj kojim se od Risna i Graba, preko Kruševice stiže do Trebinja. Riječ je o starom austrougraskom putu.

Makar dva ilegalna puta prema Bosni i Hercegovini vode iz pravca Nikšića. Jedan je preko sela Crkvice i tim putem se stiže do Bileće, a drugi put je Grahovo – Nudo – selo Aranđelovo, koji vodi do Trebinja.

Za Bosnu i Hercegovinu se ilegalno može stići i sa područja Pljevalja. Jedan od tih puteva vodi preko planine Kovač, i izlazi na Čajniče. Drugi je onaj koji vodi prema Foči, preko Krnje jele i sela Šula.

Iz Pljevalja se može ilegalno i za Srbiju, neobezbijeđenim putem preko Jabuke. Za Srbiju se ilegalno ide i putem preko Trešnjevice kod Bijelog Polja, ali i starim putem od Petnjice preko udaljenih sela Savin Bor i Kruščica.

Iz Rožaja se može zaobići granični prelaz prema Srbiji tako što se ide preko Biševa i izlazi na regionlni put za Tutin. Iz Bijelog Polja
preko Stožera i Kamene Gore izlazi se kod Prijepolja.

Sukobin, prema Albaniji, može se zaobići preko dva ilegalna puta, u albanskim mjestima Šas i Dajc.

Naš sagovornik ukazuje da između Crne Gore i Albanije postoji još makar nekoliko ilegalnih prelaza koji su običnim građanima skoro nepoznati, ali su zato vrlo dobro poznati švercerima i raznim krijumčarima.

“Jedan od tih puteva vodi preko Skadarskog jezera, od albanskog mjesta Zogaj do Malog Ostrosa. Preko Skadarskog jezera ide i put iz Bajze i Alaja, odnosno iz Skadra, i izlazi u Golubovce”, kaže on.

Kod Ulcinja postoji ilegalni put od albanskog mjesta Veli Poje kojim se dolazo do Donjeg Štoja. Automobilom se iz Albanije u Crnu Goru može preći i putem od Zogaj Valasa.

Van graničnog prelaza iz Albanije prema Tuzima vodi put od Skadra preko Kopilika. Na ovom potezu postoji vjerovatno još nekoliko ilegalnih prelaza koji znaju samo šverceri.

Iz Albanije se, gore sjevernije, može ilegalnim putevima stići u Gusinje na makar dva mjesta.

U Plavu je jednom prilikom organizovana Konferencija o suzbijanju prekograničnog kriminala između Crne Gore i Kosova i tada se potvrdilo da je ovaj problem prepoznat i da predstavlja jedno od gorućih pitanja organizovanog kriminala odnosno u regionu.

Sagovornik Portala RTCG ukazuje da je upravo zbog ovakvog stanja na terene potrebno pojačati kontrolu u toku ljetnje sezone, kada su ti putevi i na najvisočijim planinama prohodni, i kada se najviše koriste.