Tufik Softić [ Portal RTCG ]

istraživanje UZPRE

Siromaštvo i stanovanje najveći problemi RE populacije

Od 200 anketiranih građana Berana, njih 112 odgovorilo je da su oni ili neko njima blizak imali kao bliskog prijatelja pripadnika RE populacije, odnosno 56 odsto, dok je 88 učesnika ankete među lokalnim stanovništvom, ili 44 odsto, odgovorilo negativno na ovo pitanje.

Anketu je u drugoj pooivini oktobra i prvoj polovini novembra prošle godine sprovela NVO „Udruženje za podršku Roma i Egipćana“, na uzorku od 200 ispitanika većinske populacije i 148 ispitanika RE populacije, u cilju izrade Analize stanja o položaju romske i egipćanske polulacije u Beranama.

Iz ovog udruženja Portalu RTCG su kazali da je u anketiranju učestvovalo ukupno 12 ispitivača, od čega su informacije na terenu od pripadnika većinske populacije prikupljali njih 6, a preostalih 6 bili su zaduženi za anketiranje uzorka RE populacije, pri čemu su 6 lica i sami pripadnici RE zajednice.

„Kada su upitani da navedu jednu ili više karakteristika koja im se dopada kod romsko-egipćanskog naroda, ispitanici većinske populacije su istakli da im se kod pripadnika pomenute zajednice najviše dopadaju: humor i smisao za šalu (31), njihova druželjubivost (23), to što imaju visoko razvijenu radnu etiku i ne libe se niti jednog posla kako bi sebi i svojoj porodici obezbijedili sredstva za egzistenciju (21), kao i prisustvo pozitivnog duha/optimističnog pogleda na svijet (20)“, kazao je izvršni direktor ovog RE udruženja, Sultan Beća.

Iako je određeni broj ispitanika naveo borbenost i upornost kao karakteristike koje im se u najvećoj mjeri dopadaju kod romskog/egipćanskog naroda (16), neki drugi, kako je rekao, navode i bezbrižnost kao jednu od karakteristika koje im se kod njih dopadaju (15 odgovora).

„Među ostalim odgovorima navode se: romska muzika i muzikalnost RE populacije (13), njihova iskrenost i poštenje (10) ali i sklonost velikog broja Roma/Egipćana da rano zasnivaju porodice u kojima će se kasnije roditi mnogo djece (10). Po 8 ispitanika je kao svoje omiljene karakteristike romskog /egipćanskog naroda navelo lojalnost i dobrotu. Nadalje, po 5 ispitanika odlučilo se za odgovore kao što su: tradicionalizam i kolektivizam (smisao za zajedništvo, odnosno karakteristika pripadnika ovog naroda da se u svim situacijama drže zajedno i da svi uvijek pomažu jedni drugima)“ – kazao je Beća.

Petoro anketiranih spitanika konstatovalo je da im se jako dopada to što su Romi/ Egipćani sa kojima su se oni lično susretali, nasuprot nekim uvriježenim stereotipima, ispoljavali veoma kulturno i civilizovano ponašanje u međuljudskim interakcijama. Četvoro ispitanika je istaklo da im se dopada to što su Romi/Egipćani narod koji je izrazito skroman, te koji zna da cijeni male, svakodnevne stvari u životu.

"Po 1 odgovor dobile su sljedeće osobine: kolegijalnost, smirenost, požrtvovanost, ali i sloboda življenja romskog naroda, kao i romski jezik i romski istorijat, tj. istorija razvoja ovog naroda i njegove kulture. Međutim,treba istaći da je 15 anketiranih ispitanika insistiralo na tome da im se kod RE naroda ne dopada ništa,odnosno eksplicitno su naglasili da im se ne dopada nijedna njihova karakteristika“, konstatovao je Beća.

Na pitanje da navedu navedu jednu ili više karakteristika koje bi kod RE zajednice/kulture najradije promijenili, kao karakteristika koje se u najvećoj mjeri negativno percipira ubjedljivo se izdvaja sklonost ka prosjačenju kao vidu sticanja sredstava za život (čak 96 ispitanih je ovo navelo kao odgovor), nedovoljan nivo obrazovanja (33), ispoljavanje nekulturnog ponašanja u javnosti (24), nizak nivo razvijenosti higijenskih navika (20), dok 17 ispitanika navodi da im se kod romskog naroda ne dopada izbjegavanje rada, to jest to što odbijaju da se zaposle.

„Iznenađujuće je da je 13-oro ispitanika u upitniku navelo da bi kod Roma najradije promijenilo stepen njihovog siromaštva, odnosno da bi voljelo kada bi im se obezbijedila sredstva za dostojanstveniji život, 8 ispitanika se protivi fenomenu maloljetničkih brakova, dok 6 ispitanika smatra da su Romi narod koji je sklon učestalim krađama. Petoro njih se izjasnilo da im se kod RE zajednice najmanje dopada njihov nomadski način života“, kazao je Beća.

Prema njegovim riječima, među ostalim negativnim osobinama izdvajaju se impulsivnost/agresivnost, neodgovornost (2), dok je po 1 ispitanik naveo karakteristike kao što su porodično nasilje, naivnost Roma, kao i gatanje i vračanje.

Izvršni direktor UZPRE je dodao da treba istaći i to da je 1 ispitanik dao poprilično nedefinisan odgovor na postavljeno pitanje, izjasnivši se da mu se kod RE populacije ne dopada „nepoštovanje Crne Gore, 3 ispitana pripadnika većinske populacije istakla su da im se kod Roma ne dopada ništa, dok je 6-oro njih reklo da im se kod ove nacionalne zajednice dopada sve, odnosno svaka njihova karakteristika.

„Ovaj projekat je, izuzev što kao jedan od konačnih ciljeva ima promovisanje i zaštitu ljudskih prava Roma i Egipćana u našoj opštini, predviđen i za to da posluži kao koristan izvor informacija pri kreiranju Lokalnog Akcionog plana za socijalnu inkluziju RE u opštini Berane, s obzirom da je prethodni Lokalni akcioni plan za period 2019-2023. godine istekao, te su samim tim potrebne nove mjere i strategije”, rekao je Beća.

On je podsjetio da su u okviru ove ankete ranije saoštili podatke da u opštini Berane 50 odsto RE domaćinstava opstaje tako što prima socijalnu pomoć, svega 14 odsto njih ima neku vrstu radnog angažmana, dok čak 30 odsto domaćinstava ove populacije na mjesečnom nivou prihoduje iznose koji ne prelaze 100 eura.

“Najveći problemi RE opulacije u Beranama su siromaštvo i stanovanje. Naselje Riversajd, u kojem stanuje 47 RE domaćinstava, nalazi se na krajnje nepovoljnom terenu u smislu izloženosti učestalim poplavama. Mjestani naselja Riversajd očekuju od Opštine Berane da opredijeli parcelu za izgradnju stambenih jedinica, dok je Ministarstvo finansija opredijelilo 400 hiljada eura za ove namjene”, kazao je Beća.

Prema popisu stanovništa iz 2011. godine u Beranama se 531 osoba izjasnila kao pripadnik romske nacionalnosti, ali se pretpostavlja da je taj broj zajedno sa Egipćanima mnogo veći. Tačan broj Roma i Egipćana, kako objašnjavu iz ovog udruženja, teško je utvrditi zbog čestog mijenjanja mjesta boravka.