B.Č.J. [ N1 ]

NOVA STUDIJA

Poremećaji nervnog sistema vodeći uzrok bolesti u svijetu

Poremećaji nervnog sistema kao što su moždani udar, migrena i demencija „preskočili su” bolesti srca i postali vodeći uzrok lošeg zdravlja širom svijeta, pokazala je velika nova studija objavljena u petak.

Više od 3,4 milijarde ljudi, ili 43 odsto svjetske populacije, iskusilo je neko neurološko stanje do 2021. godine, što je daleko više nego što se ranije mislilo, pokazalo je istraživanje.

Studiju su sprovele stotine naučnika predvođenih američkim institutom za mjerenje i procjenu zdravlja (IHME), koji je postao globalna referenca za zdravstvenu statistiku.

Vođa studije Džejmi Steinmec iz IHME-a rekao je da rezultati pokazuju da su poremećaji nervnog sistema sada „vodeći svjetski uzrok ukupnog tereta bolesti“.

Broj slučajeva ovih poremećaja porastao je za 59 odsto u protekle tri decenije, rekla je, a povećanje je u velikoj mjeri vođeno činjenicom da svjetska populacija stari i da se broj ljudi ubrzano povećava.

Naučnici su proučavali kako 37 različitih neuroloških stanja utiče na loše zdravlje, invaliditet i preranu smrt u 204 zemlje i teritorije od 1990. do 2021. godine.

Ovi podaci su korišćeni za procjenu koliko je godina zdravog života izgubljeno zbog svakog od ovih stanja, nazvanih invalidetom života (DALIs).

Više od 443 miliona godina zdravog života biće izgubljeno zbog poremećaja nervnog sistema širom svijeta 2021. godine, što je povećanje od 18 odsto u odnosu na 1990. godinu, pokazalo je istraživanje.

Međutim, ako se rezultati prilagode starosti i rastućoj veličini svjetske populacije, DALI i smrtni slučajevi od tih stanja su zapravo pali za oko trećinu, rekli su istraživači.

Daleko najgore je sa moždanim udarima, koji su odgovorni za izgubljenih 160 miliona godina zdravog života.

Oni su praćeni oblikom oštećenja mozga koji se zove neonatalna encefalopatija, migrena, demencija uključujući Alchajmerovu bolest, oštećenje nerava od dijabetesa, meningitisa i epilepsije.

Kognitivno oštećenje izazvano kovidom zauzelo je 20. mjesto.

Više od 11 miliona ljudi umrlo je od 37 neuroloških stanja 2021. godine, prema studiji objavljenoj u The Lancet Neurologi.

Kardiovaskularne bolesti i dalje su vodeći uzrok smrti, odnijevši živote 19,8 miliona ljudi širom svijeta 2022. godine, izvijestio je prošle godine IHME.

Najčešći među neurološkim poremećajima, prema istraživanjima, su tenzijske glavobolje i migrene.

Najbrže rastuće stanje je oštećenje nerva koje se naziva dijabetička neuropatija uzrokovano sve većim brojem slučajeva dijabetesa.

Ne postoji lijek za većinu ovih stanja, ali postoje načini da se smanji rizik, uključujući smanjenje stope visokog krvnog pritiska, dijabetesa i konzumiranja alkohola, rekli su istraživači.

Oni su pozvali da se mnogo više radi na prevenciji, liječenju i rehabilitaciji poremećaja koji nesrazmejrno pogađaju siromašnije zemlje.

„Neurološko ’opterećenje’ u svijetu raste veoma brzo i prouzrokovaće još veći pritisak na zdravstvene sisteme u narednim decenijama“, upozorio je koautor studije Valeri Fejgin.

Po prvi put, studija Globalnog tereta bolesti razmatrala je uticaj neuroloških poremećaja na djecu.

Oni su činili skoro petinu svih DALI-a, što znači da su djeca širom svijeta izgubila 80 miliona godina zdravog života zbog ovih poremećaja samo u 2019.