Б.Б. [ N1 ]

NA 1,08 MILIONA SVJETLOSNIH GODINA

Otkrivene najudaljenije zvijezde Mliječnog puta

Astronomi su otkrili na ivici Mliječnog puta grupu zvijezda koje su najudaljenije od Zemlje, udaljenije od bilo koje do sad poznate zvijezde naše galaksije i na pola su puta do susjedne Andromede.

Tih 208 zvijezda nalazi se na najudaljenijim tačkama galaktičke dvorane Mliječnog puta, rekli su naučnici.

Najudaljenije od njih nalaze se 1,08 miliona svjetlosnih godina od Zemlje.

Svjetlosna godina označava udaljenost koju svjetlost u vakuumu pređe za godinu (365,25) dana i iznosi 9,4605×1012 km (9,46 milijardi km).

Te zvijezde, opažene teleskopom s planine Mauna Kea na Havajima, svrstane su u kategoriju zvijezda RR Lyrae, koje imaju relativno nisku masu i uobičajeno nisku količinu elemenata težih od hidrogena i helijuma.

Zvijezde s ivice galaktičke dvorane mogu se smatrati zvjezdanom siročadi, jer vjerovatno potiču iz manjih galaksija koje su se naknadno sudarile s većom galaksijom kakva je Mliječni put.

"Naše tumačenje o porijeklu tih udaljenih zvijezda je da su one najvjerovatnije rođene u holu patuljastih galaksija, a koje je progutao Mliječni put", kaže Juting Feng, doktorand astronomije na Univerzitetu Santa Kruz u Kaliforniji.

"Njihove rodne galaksije gravitaciono su raskomadane, a te zvijezde su ostavljene na udaljenim ivicama kao ostaci fuzije", objasnio je Feng, voditelj studije predstavljene ove nedjelje u Američkom astronomskom društvu u Sijetlu.

Mliječni put je rastao vremenom usljed tih kataklizmi.

"Velike galaksije rastu proždirući manje, one su ‘kanibali’, jedu sopstvenu vrstu", kaže koautor studije Radža Guhatakurta, prorektor katedre za astronomiju i astrofiziku na univerzitetu Santa Kruz.

Mliječni put ima unutrašnji i spoljni dio i mnogo je veći od galaktičkog diska, prenaseljenog zvijezdama.

Galaksija, koja u svom centru ima supermasivnu crnu jamu nekih 26.000 svjetlosnih godina od Zemlje, sadrži možda od 100 do 400 milijarda zvijezda. Jedna od zvijezda je i Sunce, koje se nalazi u galaktičkom disku Mliječnog puta.

Sadrži tek oko pet odsto zvijezda Sunčeve staze.

Udaljeni halo na spoljnoj ivici je slabo poznata regija galaksije. Ove novootkrivene zvijezde nalaze se gotovo na pola puta od Mliječnog puta i susjedne galaksije Andromeda.

"Možemo da vidimo da su periferije solarnog hala Andromede i onog Mliječnog puta zaista proširenje, gotovo se dodiruju", kaže Feng.

Potraga za životom izvan Zemlje fokusira se na stenovite planete nalik Zemlji, koje kruže u takozvanoj "nastanjivoj zoni" oko zvijezda.

Do sada je otkriveno više od 5.000 planeta izvan Sunčevog sistema, zvanih egzoplanete.

"Ne možemo sa sigurnošću tvrditi, ali svaki spoljni halo vjerovatno ima planete koje u njima kruže kao Sunce i Suncu slične zvijezde u Mliječnom putu", kaže Guhatakurta.