JANJUŠEVIĆ

„Decentralizacija kao društveni i politički imperativ“

U Crnoj Gori je, sa velikim stepenom senzibiliteta i stručnog pristupa, potrebno preći na blagi politipski model lokalne samouprave, kazao je državni sekretar u Ministarstvu javne uprave (MJU) Dragiša Janjušević, dodajući da je proces decentralizacije društveni i politički imperativ.

Janjušević je, u autorskom tekstu, naveo da je veliko dostignuće u otvaranju procesa decentralizacije lokalne samouprave učinkovitost radne grupe za izradu funkcionalne analize sistema funkcionisanja lokalne samouprave u Crnoj Gori.

Tu radnu grupu, kako je dodao, formiralo je MJU i ona je uspjela da u prethodnoj godini izradi dokument kao analizu u kakvom se stanju nalaze jedinice lokalnih samouprave.

Janjušević je rekao da ta analiza, koja je usvojena na Savjetu za reformu javne uprave i sjednici Vlade, daje smjernice kakav je model lokalne samouprave neophodan.

„Prije svega u tipološkom smislu, zbog opsega i koncentracije nadležnosti s obzirom na broj stanovnika i njihove potrebe, a ništa manje bitno i sa aspekta fiskalne decentralizacije i načina finansiranja lokalne samouprave“, navodi se u autorskom tekstu.

Janjušević je rekao da se imperativni kontekst analize ili preporuke odnose na izmjene Zakona o lokalnoj samoupravi, koji treba da postavi temelje decentralizacije lokalne samouprave u Crnoj Gori.

„Sa velikim stepenom senzibiliteta i stručnog pristupa potrebno je preći na blagi politipski model lokalne samouprave, što znači da treba uvesti gradove kao jedinice lokalne samouprave, naravno uz precizno određene kriterijume“, kazao je Janjušević, kordinator radne grupe za izradu Analize funkcionisanja sistema lokalne samouprave.

Kako je naveo, ništa manje važno je prenošenje nadležnosti sa centralnog nivoa u segmentima politika kao što su zdravlje, socijalno staranje, obrazovanje i prostorno planiranje.

Prema riječima Janjuševića, do sada je stepen decentralizacije prisutan na lokalnom nivou bio sveden na pitanje komunalnih servisa, vodosnabdijavanja, održavanja javnih površina.

To je, kako je dodao, nedopustivo malo ako se napravi komparativna analizu sa bilo kojom razvijenom demokratijom i njihovim modelima lokalne samouprave.

„Svakako da je nezaobilazan dio uređenja funkcionisanja službeničkog sistema u sistemu funkcionisanja lokalne samouprave, kao i metodologije za kvalitetan nadzor nad primjenom propisa u lokalnoj samoupravi“, piše u autorskom tekstu.

Navodi se da je zbog svega toga veoma bitna izmjena i dopuna Zakona o lokalnoj samoupravi, koja je stavljena u zadatak novoformiranom radnom tijelu, koje je formiralo MJU, a koje je rezultat Analize o sistemu funkcionisanja lokalne samouprave.

Janjušević je kazao da bi veliki vjetar u leđa potencijalnim izmjenama i dopunama Zakona o lokalnoj samoupravi bila i politička decentralizacija, kojom bi trebalo da se bavi radna grupa koja bi se bavila sveobuhvatnom reformom izbornog zakonodavstva.

„Kao i fiskalna decentralizacija lokalne samouprave, kojom bi se bavilo Ministrarstvo finansija, a sve saglasno preporukama koje proizilaze iz Analize o funkcionisanju sistema lokalne samouprave“, naveo je Janjušević.

Kako je rekao, kada je riječ o državnoj upravi i lokalnoj samoupravi, najčešće asocijacije kod laičke javnosti su njena preglomaznost, sporost, nefunkcionalnost, slaba transparentnost.

Janjušević je kazao da bi i kod akademske i stručne javnosti, koja se bave tom problematikom, to bili faktori koji koče njen razvoj i progresiju i da bi se vjerovatno dodao još poneki.

„Značaj kvalitetnih modela uprave, kako na državnom, tako i na lokalnom nivou, najbolje se očitava kroz monitoring, koji se mjeri u našoj evrointegrativnoj priči, jer stepen demokratičnosti jednog društva sigurno se očitava kroz kvalitet i obim participativnosti građana u kreiranju javnih politika“, piše u autorskom tekstu.

Zbog toga se, kako se navodi, uprava mora tretirati kao onaj demokratski nukleus oko kojeg će da se razvija čitav reformski proces jednog društva.

Janjušević je kazao da su neke od država regiona otvorile procese decentralizacije lokalne samouprave još prije 30 godina - Slovenija i Hrvatska.

„Upravo je to ugaoni kamen, što bi se reklo, svih reformskih zahvata, ništa manje značajan nego pregovaračka poglavlja 23 i 24“, rekao je Janjušević.

Prema njegovim riječima, decentralizacija lokalne samouprave posmatra se, ne kroz retorički i kozmetički nivo reformi, već kroz kvalitet participacije građana u kreiranju javnih politika na lokalnom nivou.

Janjušević je kazao da sa tog mikro nivoa kreće svaka reforma uprave i da ona ima kroz aktivno učešće građana upravo taj vid - servisno orijentisane uprave.

„Ova sintagma-servisno orijentisane uprave je zapravo ogledalo, ili lakmus papir svake demokratske zajednice i društva, jer kroz taj model se sagledava, kako nivo razvijenosti jedne zajednice, tako i njena dostignuća“, piše u autorskom tekstu.

Navodi se da svaka grana vlasti mora da sadrži taj supstrat servisne komponente u sebi i po tome se mjere njeni potencijali i razvojni kapaciteti i dostignuća.