Tufik Softić

Previše tranzicionih prevara, presuda nijedna

Ni preko dvije decenije od privatizacije nekadašnjeg najjačeg hotelsko turističkog preduzeća na sjeveru Crne Gore, beranskog HTP “Berane”, nema nagovještaja da će se rasplesti mreža osoba i firmi koje su učestvovale u njegovoj privatizaciji i rasturanju.

Da li je sve zaboravljeno nakon što je na mjestu nekadašnjeg urušenog i tri puta zapaljenog hotela Berane, niklo novo zdanje? Da li je zaboravljeno ime slovenačkog berzanskog mešetara Damjana Hoste, direktno upletenog i u ovu prevaru?

Dok blista u novom ruhu nad obalama Lima, hotel Berane ipak podsjeća da je Mreža za afirmaciju nevladinog sektora (MANS), praveći još 2009. godine šemu osoba i firmi uvezanih u privatizaciju HTP Berane, “nacrtala” da se sve zvanično vrtilo oko beranske firme “Euroturist GMBH” i bjelopoljskog “Slomont turist”-a.

HTP Berane, nekadašnju kompanija bez gubitaka i sa zalihama robe u vrijednosti od makar 80 hiljada eura, u martu 2003. godine privatizovalo je do tada nepoznato preduzeće “Euroturist GMBH”, čiji je direktor bio Borislav Dvoržak.

Oni su u startu imali 36 odsto akcija, ali im je tadašnji Fond za razvoj, to jest država, ustupila na upravljanje svojih 15 odsto, i time je taj Fond indirektno zaslužio mjesto u šemi kao jedan od krivaca za omogućavanje ove privatizacije.

„Euroturist GMBH“ je vrlo brzo, kupujući, ili kako to manjinski akcionari kažu, otimajući po ulicama, vaučere i akcije od građana i radnika, postao samostalno vlasnik preko pedeset odsto HTP Berane, istina minimalno, svega 0,14 procenata preko potrebne polovine, ali im više državni fondovi nisu bili potrebni.

Zapravo, bili bi im potrebni da je rađeno po zakonu, jer nijednu odluku o prodaji imovine ne bi mogli donijeti bez njih, odnosno bez dvotrećinske većine na akcionarskoj skupštini.

Vrlo brzo ova vesela družina počela je da bez zakonskog osnova rasprodaje imovinu HTP Berane, počevši od kafane Korzo, preko hotela Komovi u Andrijevici, kafane Ranč na Rudešu, do hotela Lokve i istoimenog ski centra na planini Cmiljevici, i vrlo brzo uništila i opljačkala ovu solventnu kompaniju.

U Centralnoj depozitarnoj agenciji, iako preduzeće više faktički ne postoji, većinski paket akcija HTP Berane od 50,14 odsto i dalje se vodi na „Euroturist GMBH“.

Manjinski akcionari objašnjavaju da nije bilo stečaja niti likvidacije. Kapital akcionarskog društva u osnivanju je procijenjen na 5,2 miliona eura.

Udruženje manjinskih akcionara HTP Berane uputilo je još 2007. godine dopis tadašnjem predsjedniku Vrhovnog suda Ratku Vukotiću, žaleći se na sporost sudova u pogledu krivičnih prijava koje su protiv poslodavaca podnijeli radnici, pod osnovanim sumnjama da su zloupotrijebili službeni položaj, i policija, zbog sumnje da su iskorišćavanjem svojih službenih ovlašćenja sebi ili drugome pribavili protivpravnu imovinsku korist u iznosu od 636.738 eura.

Odgovoreno je da je taj postupak objedinjen sa postupkom koji se već u Osnovnom sudu u Podgorici vodi protiv istih osoba među kojima je bio i Slovenac Damjan Hosta. I od tada ništa do svega toga.

Ovaj preduzetni Slovenac je, uprkos svemu, nastavio da posluje u Crnoj Gori stvarajući jake veze u tadašnjim političkim i biznis strukturama.

Hosta je ostavio još jedan tanziocioni spomenik u Beranama - fabriku za protektiranje guma „Gumig“.

Samo mjesec nakon privatizacije HTP-a, „Euroturist GMBH“ i „Monte Adria“ Damjana Hoste, kupili su većinski paket akcija „Gumiga“ za jedva trideset hiljada eura, iako je njena nominalna vrijednost bila preko milion.

Novo poslovodstvo „Gumiga“ saopštilo je da se na kupovinu fabrike za protektiranje automobilskih guma odlučilo zbog mogućnosti kompenzacije za gorivo za grijanje ugostiteljskih objekata u Beranama i Bijelom Polju, budući da je ova firma već od ranije imala uspostavljenu saradnju sa Jugopetrolom, Rudnikom uglja iz Pljevalja i Elektroprivredom.

Najavljeno je brzo pokretanje proizvodnje, „zašta su obezbijeđene bankarske garancije“, kao i snabdijevanje tržišta protektiranim gumama za koje će se „sirovina dobavljati iz Italije posredstvom slovenačkog partnera“. Treba li reći da ni fabrika „Gumig“ sa novim vlasnicima nije proradila.

Nedugo potom svi radnici su upućeni na biro rada, a iz fabrike je počelo da se iznosi sve što je vrijedno.

Ne smije biti zaboravljeno ni to da se sve dešavalo u vrijema kada je Hosta preko izvjesne firme „Maboles“ pobijedio i na fingiranom konkursu za prodaju beranskog šumsko-industrijskog preduzeća „Polimlje“.

Kada je afera razobličena, „Maboles“ se zvanično povukao iz kupovine. Bila je to jedina prevara koja Hosti nije prošla u Crnoj Gori.
Kontroverzni Slovenac, koji je u toj zemlji odavno označen kao berzanski mešetar, Damjan Hosta, ostavio je sa drugarima sa sjevera previše prljavih tragova u vrijeme tranzicije u Crnoj Gori, da bi sve smjelo tako lako da se zaboravi.