Pobjeda

ZNAČAJ KORIDORA

Kabl CGES-u donio deset miliona

Trafostanica Lastva je čvorište preko kojeg je prenosni sistem Crne Gore povezan sa konvertorskim postojenjem u Lastvi i dalje sa podmorskim kablom između Crne Gore i Italije. Izgradnjom ove trafostanice je obezbijeđeno pouzdanije i sigurnije snabdijevanje, rasterećenje prenosnih kapaciteta i smanjenje gubitaka u prenosnom sistemu, saopštila je u razgovoru za Pobjedu predsjednica borda Crnogorskog elektroprenosnog sistema CGES Vesna Bracanović.

Ona je navela da su izgradnjom TS Lastva i dalekovoda od 400 kV stvoreni preduslovi za puštanje podmorskog kabla u komercijalni rad, što je donijelo i mjerljive finansijske benefite, tako da su dosadašnji rezultati potvrdili opravdanost ovog projekta.

Kabl

“Komercijalna upotreba kabla je počela krajem prošle godine, kada je organizovana godišnja aukcija za dio prekograničnih prenosnih kapaciteta, dok se alokacija preostalog dijela kapaciteta sprovodi na mjesečnim i dnevnim aukcijama. Prihod CGES-a po osnovu alokacije prekograničnih prenosnih kapaciteta na granici sa Italijom za prvih sedam mjeseci ove godine iznosi gotovo četiri miliona eura”, kazala je Bracanović i naglasila da su zahvaljujući ovom projektu značajno uvećani prihodi i na drugim granicama.

“CGES je na dosad održanim aukcijama prihodovao skoro deset miliona eura. Poređenja radi, lani smo od aukcija prekograničnih prenosnih kapaciteta prihodovali 3,7 miliona eura”, rekla je Bracanović i naglasila da Transbalkanski koridor ima za cilj da poboljša uslove za prenos struje i omogući dalju integraciju tržišta električne energije, kao jednog od prioriteta evropske energetske politike.

Pojasnila je da je Transbalkanski koridor skup elemenata prenosnog sistema električne enerije na 400 kV naponskom nivou, koji će omogućiti bolje međusobno energetsko povezivanje Crne Gore, BiH i Srbije, kao i njihovo povezivanje sa neposrednim okruženjem.

“Ovaj klaster čine projekat interkonekcije Crna Gora – Italija, konvertorske stanice u Italiji i Crnoj Gori i TS Lastva, izgradnja i unapređenje unutrašnje 400 kV mreže u Crnoj Gori, Srbiji, kao i izgradnja interkonektivnih dalekovoda 400 kV između Crne Gore, Srbije i BiH”, precizirala je Bracanović i dodala da završetak kompletnog koridora zavisi od realizacije investicija u susjednim prenosnim sistemima, kao i od završetka dalekovoda Čevo – Pljevlja, koji je planiran za narednu godinu.

Koridor

“Osim toga Transbalkanski koridor – sekcija Crna Gora obuhvata izgradnju 400 kV dalekovoda Pljevlja – Bajina Bašta i investicije u crnogorskoj prenosnoj mreži povezane sa interkonekcijama prema Italiji i Srbiji značajne za stabilan i pouzdan rad prenosnog sistema”, rekla je Bracanović.

Navela je da ukupna vrijednost investicija obuhvaćenih koridorom u Crnoj Gori podrazumijeva 106 miliona eura CGES-a (vlastiti udio i kreditni aranžmani sa KfW i EBRD) i grant EU od 25 miliona.

“Dodjeljivanje granta od strane EU potvrđuje da značaj ovog projekta prevazilazi regionalne granice i predstavlja snažnu podršku onome što je uradila i Crna Gora i CGES u svom domenu na sprovođenju agende povezivanja i integraciji u evropsko energetsko tržište, pri tome obezbjeđujući bržu realizaciju projekta i to bez opterećenja tarife za potrošače u Crnoj Gori”, istakla je Bracanović.

Naglasila je da je TS Lastva nova vitalna tačka u našem elektroenergetskom sistemu, pozicionirana u centru potrošnje Crnogorskog primorja i povezana sa najstabilnijom i najpouzdanijom električnom mrežom naponskog nivoa 400 kV. Riječ je o prvom 400kV postrojenju izgrađenom u posljednjih 30 godina.

“Realizacijom ovog projekta uspostavljena je veza sa elektroenergetskim sistemom Zapadne Evrope, čime se obezbjeđuje veća stabilnost i pouzdanost našeg elektroenergetskog sistema, a istovremeno stvaraju preduslovi za razvoj konkuretnog tržišta električne energije u Crnoj Gori i njegovu integraciju u jedinstveno evropsko tržište”, kazala je Bracanović.

Prema njenim riječima značaj ovog projekta se ogleda i u činjenici da nakon višedecenijske stagnacije u razvoju novih proizvodnih kapaciteta, danas svjedočimo novim proizvodnim kapacitetima iz obnovljivih izvora, ali i, velikom interesovanju za izgradnju novih što doprinosi daljem razvoju energetike i cjelokupne ekonomije Crne Gore.

Prednosti

“Uz obezbjeđivanje pouzdanijeg i sigurnijeg snabdijevanja potrošača, rasterećenje prenosnih kapaciteta, kao i smanjenje gubitaka u prenosnom sistemu, izgradnjom TS Lastva riješen je dugogodišnji problem nedostatka elektroenergetskih kapaciteta na Primorju, koji je bio barijera izgradnji velikih turističkih kompleksa”, saopštila je Bracanović.

Dodala je da pozitivni efekti projekta nijesu ograničeni samo na primorski region, već će se završetkom dalekovoda do Pljevalja omogućiti dvostrano napajanje još jednom bitnom turističkom centru, Žabljaku, što ovaj projekat čini konkretnom i vidljivom potvrdom posvećenosti CGES-a ravnomjernom regionalnom razvoju Crne Gore.

“Puštanjem u rad dalekovoda Lastva – Pljevlja Crna Gora će biti prva od bivših jugoslovenskih republika koja je uspjela da zatvori ,,prsten“ 400 kV mreže, koji će biti najbolji resurs za kvalitetnu uslugu prenosa električne energije, kako za potrebe potrošača u Crnoj Gori, tako i za potrebe tranzita preko naše mreže”, istakla je Bracanović i poručila da realizacijom ovog projekta elektroenergetski sistem Crne Gore postaje stabilniji, pouzdaniji i otporniji na velike poremećaje, uz istovremeno poboljšanje kvaliteta usluge i snabdijevanje potrošača.

Podsjetila je da je TS Lastva puštena u privremeni rad 2018, a početkom prošle godine u trajni pogon.

“Na taj način potvrdili smo da je CGES pouzdan partner, sposoban da realizuje zajedničke projekte sa partnerima iz EU. Ukupna vrijednost ove investicije, koja obuhvata i proširenje postojeće trafostanice Pljevlja 2, je 35 miliona eura”, rekla je Bracanović i navela da je uvođenjem postojećeg dalekovoda 110 kV Budva – Tivat u TS Lastva, ona postala primarni izvor napajanja Herceg Novog, Kotora, Tivta, Luštice i Budve, a značajna podrška napajanju Bara i Ulcinja.

“Konzum Crnogorskog primorja se tokom prethodne turističke sezone primarno napajao iz ove trafostanice, čime su ujedno i rasterećeni 110 kV dalekovodi prema Trebinju i Podgorici. Poboljšane su naponske prilike na Primorju, kao i pouzdanost napajanja cijelog tog područja”, saopštila je Bracanović.

Prema njenim riječima CGES je u realizaciju projekta povezivanja prenosnih sistema Crne Gore i Italije uložio velike napore.

“Intenzivno smo radili, pokazali stručnu i kadrovsku osposobljenost za rad sa najboljima i potvrdili da imamo kapacitet da budemo pouzdan partner u realizaciji evropskih prekograničnih infrastrukturnih projekata”, kazala je Bracanović.

Istakla je da je zaštita životne sredine jedan od prioriteta CGES-a.

“Primjera radi, postavljajući divertere na dalekovodima, vodimo brigu o pticama, a među akcijama koje smo preduzeli u prethodnom periodu ističe se i kampanja pod nazivom „Naša maslina“, u okviru koje je slobodna površina oko TS Lastva oplemenjena sadnjom 800 sadnica masline”, rekla je Bracanović.

Prema njenim riječima društvena odgovornost kompanije ogleda se i u brizi ne samo o bezbjednosti i zdravlju zaposlenih već i građana, na način što svoje objekte, trafostanice i dalekovode gradi u skladu sa tehničkim normativima, zakonskom regulativom i preporukama relevantnih domaćih i svjetskih institucija i organizacija, čime se obezbjeđuje sigurno i pouzdano funkcionisanje objekata uz visoke mjere zaštite zdravlja ljudi.

Dodala je i da CGES svoju ulogu vidi u aktivnom i konstantnom doprinosu razvoju zajednice u kojoj posluje.

“Oblasti na koje smo se posebno fokusirali, su zdravstvo, vaspitno-obrazovne i naučne institucije, sport i razvoj lokalne zajednice kroz podršku raznim projektima”, rekla je Bracanović.

U planu 100 miliona eura novih investicija

Bracanović je navela da je CGES u prethodnoj deceniji uložio 170 miliona eura u nove i rekonstrukciju postojećih trafostanica u Mojkovcu, Andrijevici, Nikšiću, Podgorici, Virpazaru, Lastvi i Kotoru.

“Zadovoljstvo mi je da potvrdim da ćemo i u narednom petogodišnjem periodu nastaviti sa ulaganjem 100 mililona eura, sa ciljem da građani, kao i cjelokupna privreda i ubuduće imaju sigurno i kvalitetno napajanje električnom energijom”, kazala je Bracanović.

Neisporučena energija ove godine manja za 53 odsto

Bracanović je naglasila da CGES posebnu pažnju posvećuje unapređenju kvaliteta usluge koju pruža svojim korisnicima, kao i da kvalitet elektroprenosne mreže zadovoljava potrebe postojećih i budućih potrošača.

“Uprkos u više navrata izuzetno nepovoljnim meteorološkim uslovima, neisporučena energija potrošačima u prvih sedam mjeseci ove godine manja je za 53 odsto u odnosu na isti period prošle godine. Zasluge ze ovakve indikatore pripisujemo naporima uloženim u pažljivo planiranje, razvoj, održavanje i operativno upravljanje prenosnim sistemom”, izjavila je Bracanović.