Sabine Kinkarc  [ DW ]

07. 11. 2025. 10:08

Svaki drugi čovjek u Njemačkoj ne osjeća se bezbjedno u javnom prostoru

Izjava kancelara Fridriha Merca o vezi migracije i javne bezbjednosti polarizuje Njemačku već nedeljama. Sredinom oktobra Merc je rekao da savezna vlada ispravlja ranije propuste u migrantskoj politici i postiže napredak, „ali mi, naravno, još uvjek imamo taj problem u slici grada, i zato ministar unutrašnjih poslova sada takođe omogućava i sprovodi povratke u veoma velikoj mjeri“.

Samo nedelju dana posle te izjave, Merc je postao konkretniji: Njemačkoj jeste potrebno doseljavanje, posebno za tržište rada, rekao je kancelar, ali ujedno i naglasio da probleme stvaraju oni migranti koji nemaju trajni boravišni status, ne rade i ne pridržavaju se pravila. Za te izjave Merc je djelimično dobio podršku, ali i kritike iz drugih političkih stranaka i dijela civilnog društva.

Raste nesigurnost

Kako građani reaguju na tu raspravu? Time su se bavili istraživači javnog mnjenja iz instituta Infratest-dimap. Za redovnu mjesečnu anketu „Njemački trend“ (Deutschlandtrend) javnog servisa ARD, između 3. i 5. novembra ispitano je 1.300 njemačkih građana s pravom glasa. I svaka druga osoba navela je da se osjeća nesigurno na javnim mjestima, ulicama i u javnom prevozu. Prije osam godina bilo ih je upola manje.

Donja grafika prikazuje osećaj bezbjednosti s obzirom na pol, veličinu mjesta stanovanja i starost. Svetloplavo je označen broj onih koji se osjećaju bezbjedno, sivo oni koji su neodlučni, a tamnoplavo oni koji osjećaju nesigurnost.

Najveći strah odnosi se na krađe i verbalne napade u javnosti. Ređe su brige da bi neko mogao da postane žrtva fizičkog ili seksualnog napada, odnosno terorističkog čina.

Da li rasprava o „slici grada“ podstiče osjećaj nesigurnosti? Povezivanje migracije i javne bezbjednosti? Zapravo je mnogo vjerovatnije da će neko postati žrtva nasilja kod kuće. U Njemačkoj je 2024. zabilježeno više od 265.000 slučajeva porodičnog nasilja – što je novi rekord. Gotovo tri četvrtine žrtava su žene, a u tri od četiri slučaja počinilac je bio partner ili bivši partner. Savezni kriminalistički ured utvrdio je da se oko 71 odsto teških seksualnih dijela događa u privatnim stanovima, a samo oko 21 odsto u javnom prostoru.

Koje probleme ima Njemačka?

Tema migracije i u novembru na ovom istraživanju javnog mnjenja i dalje je na vrhu spiska političkih problema kojima bi, prema mišljenju građana, politika trebalo da bavi. To je naime navelo 32 odsto ispitanih, dok 28 procenata brine zbog stanja njemačke privrede.

Grafika ispod prikazuje rang-listu najvažnijih problema: doseljavanje, ekonomija, socijalna nepravda, zaštita okoline, penzije, oružane sukobe, obrazovanje, unutrašnju bezbjednost, zdravstvo, te politiku i upravu.

U odnosu na prošlo ljeto, naročito je porasla važnost ekonomskih pitanja (+7 odsto). Teme poput socijalne pravde i siromaštva samo 18 odsto ispitanika smatra hitnim problemima. Zaštitu životne sredine i klimatske promjene navodi 14 odsto.

Nestabilna vremena – i u spoljnoj politici

Spisak problema njemačkih građana odražava opšti porast nesigurnosti. Osjećaj državne stabilnosti je narušen. U poređenju s 2015. samo još 38 odsto građana spoljnu situaciju Njemačke doživljava kao sigurnu (-36 odsto). Još je veći pad što se tiče ekonomskog položaja zemlje u svijetu – samo 29 procenata ga smatra sigurnim (-56). I društvena stabilnost dovodi se u pitanje: samo 26 odsto građana ocjenjuje je kao sigurnu (-37).

Donja anketa prikazuje mišljenje ispitanika o spoljnopolitičkoj situaciji Njemačke, ekonomskom položaju zemlje u svijetu i društvenoj stabilnosti. Svjetloplavo je označen broj onih koji ih smatraju bezbjednim, sivo su oni neodlučni, a tamnoplavo oni koji ocjenjuju da su spoljnopolitička situacija, položaj Njemačke i stabilnost nesigurni.

Ipak, lične životne okolnosti procjenjuju se povoljnije. Većina ispitanika svoje neposredno životno okruženje, lični životni standard i – ako su zaposleni – radno mjesto smatra sigurnim. Međutim, i tu je osjećaj sigurnosti tokom decenije znatno oslabio. Samo polovina građana ima povjerenje u stabilne finansijske mogućnosti u starosti. U sigurnu budućnost svoje djece vjeruje samo 27 odsto Njemaca – otprilike upola manje nego prije deset godina.

Loše ocjene za saveznu njemačku vladu

U takvoj situaciji Njemci su veoma nezadovoljni radom političara. Građani primjećuju loše raspoloženje i nejedinstvo u koaliciji sastavljenoj od konzervativnih demohrišćanskih stranaka CDU/CSU i socijaldemokrata (SPD). Čak 79 odsto ispitanika zabrinuto je zbog (ne)spremnosti vladajućih stranaka na kompromise i sumnja da će, s obzirom na političke razlike, moći da pronađu zajednička rješenja za goruća pitanja.

Prema procjeni građana, vladajuća koalicija posle samo pola godine na vlasti ne stoji mnogo bolje od takozvane „semafor-koalicije“ SPD-a, Zelenih i FDP-a, koja je propala prije godinu dana. Samo 22 odsto ispitanika u aktuelnom istraživanju smatra da vlada dobro obavlja svoj posao, a čak 76 odsto je manje ili nimalo zadovoljno.

Demohrišćanske stranke i AfD i dalje izjednačeni

Kad bi se izbori održali sledeće nedelje, CDU/CSU bi dobili 27 odsto glasova, SPD 14 odsto. To znači da sadašnja vladajuća koalicija u Njemačkoj više ne bi imala većinu u Bundestagu.

Djelimično krajnje desna stranka Alternativa za Njemačku (AfD) ponovo bi, sa 26 odsto glasova, bila druga najjača snaga. Zeleni (12 odsto) i Levica (10 odsto) ostaju stabilni u poređenju s oktobarskom anketom. Nezavisno od trenutnih stranačkih preferencija, birački potencijal se smanjuje – samo kod AfD-a bilježi se blagi rast: oko tri od deset birača sada načelno smatra tu stranku prihvatljivom za izbor.