Tomas Lačan  [ DW ]

06. 11. 2023. 11:03

Čekaju nas godine rovovskog rata u Ukrajini?

Bahmut, Avdijevka, Robotino – već mjesecima se spominju ista mjesta kada je riječ o borbama između ukrajinskih i ruskih snaga. Borbe su teške, navode se veliki gubici.

Skoro da je zaustavljena ukrajinska kontraofanziva koja je sa velikim očekivanjima pokrenuta u junu.

Najuspešniji proboj ukrajinskih snaga na cijelom frontu desio se kod Robotina, i tu prodor iznosi 17 kilometara.

General Valerij Zalužni, glavnokomandujući ukrajinskih trupa, upozorio je u tekstu za magazin Ekonomist na mogućnost od „rata iscrpljivanja“ koji bi „mogao da se razvuče godinama“.

Statično frontovsko ratovanje

Linija fronta između ukrajinskih i ruskih snaga dugačka je 1.000 kilometara. Pokušaji proboja su se prethodnih mjeseci dešavali samo u pojedinim djelovima fronta.

Široka minska polja i duboki rovovi, razoreni putevi i mostovi uz podršku sopstvene artiljerije koja se nalazi dublje u pozadini, skoro da su učinili nemogućim proboj protivničkih linija odbrane. Svaki pokušaj skoro automatski povlači ogromne gubitke strane koja napada.

To „zamrzavanje“ linije fronta je tipično za takozvani pozicioni, statični rat, kojeg još nazivaju frontovskim ili rovovskim ratom.

Za razliku od „dinamičnog ratovanja“ koje podrazumijeva brze prodore jedne strane, ovde se sve koncentriše na odbranu sopstvenih položaja.

I britansko Ministarstvo odbrane u svojoj redovnoj procjeni ratnih zbivanja, objavljenoj na platformi X, smatra da se upravo to dešava u Ukrajini.

Od Krimskog rata do svetskog sukoba

Statično frontovsko ratovanje se razvilo tokom 19. vijeka. Do tada relativno male armije nisu mogle da drže veća prostranstva, pa su se veće bitke dešavale na pojedinim tačkama.

Međutim, države su počele da uvode znatno brojnije armije uz obavezno služenje vojnog roka. Osim toga, tehnološki razvoj naoružanja je davao veliku prednost vojsci koja se brani. Uvođenjem mitraljeza omogućena je koncentrisana odbrambena paljba sa velike distance.

Krimski rat 1885. i 1886. se smatra prvim velikim rovovskim ratom. Sevastopolj, koji je pripadao Ruskom carstvu, skoro godinu dana su držali u opsadi francuski i britanski brodovi.

To se razvilo u višemjesečni rat do iscrpljivanja sa desetinama hiljada mrtvih. Na kraju, nijedna strana nije mogla da prevlada.

Američki građanski rat (1861-1865) je takođe donjeo praksu utvrđivanja i ukopavanja armija. U tom ratu prvi put su primjenjene barijere koje su nazivali „frizijski konjanik“ ili „španski konjanik“ koja se sastojala od ukrštenih zašiljenih kolaca. Ili ukršteni metalni šiljci na zemlji poznati kao „svračje noge“.

Kasnije je izumljena i bodljikava žica, koja je uz sve smrtonosnije nagazne mine bila uobičajena slika Prvog svetskog rata (1914 -1918). U njemu je poginulo 17 miliona ljudi, a linija fronta je bila faktički zamrznuta već posle nekoliko mjeseci borbenih dejstava.

Prvo primirje za Božić 1914. protivnici su iskoristili da učvrste odbrambene linije. Francuska je utvrdila položaje od Lamanša do švajcarske granice. Od tada se svaki napad morao voditi preko otvorenog polja na kojem su posejane nagazne mine i pod teškom mitraljeskom i artiljerijskom vatrom.

Simbol masovne pogibije u rovovskom ratu postao je Verdun. Bitka se odvijala tokom cijele 1916. Ni jedna strana nije mogla da izađe iz bitke kao pobjednik, ali je po podacima Francuske armijske istorijske službe život izgubilo 380.000 vojnika.

Nehumane bitke rovovskog rata

Tokom poslednja dva vijeka usavršeni su novi odbrambeni sistemi. Danas su to protivavionski i protivraketni sistemi. Ali osnovne karakteristike takozvanog pozicionog ili rovovskog rata nisu se promijenile.

Još u Verdunu zapovednicima nije bio cilj da sačuvaju svoje ljude od gubitaka već da neprijatelje prisile da potroše što više resursa i tako ga dovedu u nepovoljniji položaj.

Ta cinična logika računa da će na kraju pobijediti onaj koji onemogući neprijatelju dalju dopunu resursa snabdjevanjem, pa je kapitulacija neizbježna.

Verdunska bitka će ostati zapamćena i po tome što je ispaljeno ukupno 26 miliona granata, i najmanje 100.000 granata sa bojnim otrovima. I danas, više od vijeka posle bitke, oko pet kilograma gelera leži na svakom kvadratnim metru tadašnjeg bojišta.

Moguće je da je zapovjednik ukrajinskih snaga imao takve posledice pred očima, kada je upozorio na to da bi u njegovoj zemlji još godinama mogao da se vodi pozicioni rat.

Zalužni je rekao – što je duži frontovski rat, to je veći rizik za ukrajinsku vojsku i državu. On je zabrinut jer Ukrajina jedva da bi mogla da izdrži takav rat bez dugoročne zapadne vojne pomoći.

Pratite nas i na Fejsbuku, preko Tvitera, na Jutjubu, kao i na našem nalogu na Instagramu.