An.B. [ RSE ]

Stejt department: Oprema kineskih dobavljača je ozbiljan rizik za bezbjednost Crne Gore, SAD i NATO-a

Sajber akteri sa sjedištem u Kini su više puta kompromitovali mreže glavnih američkih i globalnih telekomunikacionih provajdera kako bi sprovodili široke kampanje sajber špijunaže, kazali su iz američkog Stejt departmenta za Radio Slobodna Evropa.

"S obzirom na značajnu veličinu i obim zlonamjernih sajber aktivnosti Kine, Vlada Sjedinjenih Američkih Država sarađuje sa saveznicima i drugima na proširenju kapaciteta za sajber bezbjednost kako bi se suprotstavila prijetnjama koje predstavljaju zlonamjerni sajber akteri koje sponzoriše Komunistička partija Kine", piše u odgovoru koji je RSE dobio od Ambasade SAD u Podgorici.Jedna od tri telekomunikacione kompanije u Crnoj Gori koristi bazne stanice 5G kineske kompanije Huawei.

A da upravo Huawei predstavlja "značajno veći rizik" od drugih dobavljača 5G tehnologije, saopštio je zvaničnik Evropske komisije za RSE.

A zvaničnik NATO je za RSE kazao da su njene članice "dužne da sprovedu temeljne procjene rizika i ranjivosti" u ovoj oblasti.

Prisustvo opreme nepouzdanih dobavljača u kritičnoj infrastrukturi širom svijeta predstavlja ozbiljan rizik za bezbjednost Crne Gore, SAD i NATO-a, saopšteno je iz američkog Stejt departmenta RSE-u.

"I dalje smo veoma zabrinuti zbog ranjivosti u našoj kolektivnoj bezbjednosti kada NATO saveznici povjeravaju kritičnu infrastrukturu nepouzdanim dobavljačima usluga - time rizikujući naše interese, bezbjednost i vrijednosti."

Iz Stejt departmena su pozvali zemlje da daju prioritet nacionalnoj bezbjednosti i privatnosti u odnosu na "jeftiniju opremu i usluge" u svim nabavkama kritične infrastrukture.

Iz Vlade nisu odgovorili na upit RSE šta preduzimaju u cilju zaštite crnogorskih interesa na ovom polju.

Crna Gora je prošle godine donijela novi Zakon o elektronskim komunikacijama.

On propisuje da Vlada može ograničiti nabavke i upotrebu opreme određenog proizvođača, ukoliko procijeni da bi ona mogla imati štetne posljedice po nacionalnu bezbjednost.

Iz Huaweija nisu odgovorili na upit RSE.

Iz Ambasade Kine su za RSE kazali da "politizacija trgovinskih pitanja samo će poremetiti normalnu tehnološku razmjenu i saradnju i ne služi interesima nijedne strane".Zabrinutost zbog moguće špijunaže i sabotaže
Da Crna Gora - kao članica NATO i kandidat za članstvo u Evropskoj uniji - mora biti oprezna u korišćenju kineskih tehnologija, upozorio je i Digitalni forenzički centar (DFC), osnovan od strane Atlantskog saveza Crne Gore.

Oni ističu da su zabrinutost i strahovi zapadnih zemalja pojačani zbog kineskog zakona o nacionalnoj bezbjednosti, koji njihove kompanije obavezuje da sarađuju sa državnim obavještajnim službama.

"Iako su rješenja kineskih kompanija tehnološki napredna i cjenovno konkurentna, njihove veze sa kineskim državnim i obavještajnim strukturama izazivaju zabrinutost u pogledu bezbjednosti, uključujući mogućnosti špijunaže, sabotaže i kontrole ključne infrastrukture", upozorava se u studiji DFC-a.

SAD predvode globalnu kampanju protiv korišćenja kineske 5G opreme, posebno kompanija Huawei i ZTE.

Tako iz DFC-a navode da je istraga Federalnog istražnog biroa (FBI) iz 2022. otkrila da se oprema Huaweija može koristiti za ometanje vojnih komunikacija SAD, uključujući one koje se odnose na njen nuklearni arsenal.

Više zemalja se u međuvremenu pridružilo SAD u zabrani korištenja 5G opreme određenih kineskih kompanija.