Mi.M. [ Mina ]

Osobe sa urođenim invaliditetom da budu izuzete od obaveze ponovnog vještačenja

U Nacrtu zakona o jedinstvenom vještačenju invaliditeta nema razlike između osoba koje su invaliditet stekle u toku života i onih koje su sa njim rođene, saopštila je grupa od 27 osoba sa urođenim invaliditetom i zatražila da budu izuzeti od obaveze ponovnog vještačenja.

Kako je saopšteno iz nevladine organizacije Bijeli štap, osobe sa urođenim invaliditetom su zabrinute povodom zakona koji je usvojila Vlada na sjednici održanoj 24. jula i koji se nalazi u skupštinskoj proceduri.

“Svi smo rođeni sa invaliditetom. Tokom života smo se suočavali sa brojnim izazovima i preprekama, od obrazovanja, preko zapošljavanja, do pristupa zdravstvenoj zaštiti, javnom prevozu i drugim osnovnim uslugama”, kaže se u reagovanju.

Osobe sa urođenim invaliditetom su ukazale da u gotovo svim segmentima društva nailaze na barijere koje ih ograničavaju i isključuju.

Kako su rekle, uprkos svemu tome, uprkos trajnosti njihovih stanja i brojnim medicinskim i stručnim procjenama koje su već prošli, sada se pred njih ponovo stavlja obaveza da do 1. jula 2029. godine podnesu zahtjev za novo vještačenje.

“Ukoliko to ne učinimo u predviđenom roku, izgubićemo status osobe sa invaliditetom, procenat invaliditeta i sva prava koja iz tog statusa proizilaze, bez obzira na to što se naša medicinska slika nije promijenila, jer je od rođenja trajna i potvrđena”, kaže se u reagovanju.

Osobe sa urođenim invaliditetom su istakle da je za njih potpuno nedopustivo da budu izloženi ponovnom vještačenju.

One su naglasile da je njihov invaliditet trajno utvrđen i potvrđen od samog rođenja.

Osobe sa urođenim invaliditetom su poručile da im ponovno vještačenje donosi nepotreban stres, narušava njihovo dostojanstvo i predstavlja dodatno opterećenje, koje ne mogu i ne smiju trpjeti.

“Zato tražimo da se u zakonu jasno izuzmu osobe sa urođenim invaliditetom od obaveze ponovnog vještačenja”, kaže se u reagovanju.

Navodi se da to nije samo pitanje pravde i poštovanja, već i osnovno ljudsko pravo da žive dostojanstveno, bez dodatnih i suvišnih prepreka.

Kako su rekle osobe sa urođenim invaliditetom, nacrt zakona ne pravi razliku između osoba koje su invaliditet stekle u toku života i onih koje su sa njim rođene.

“Za osobe sa urođenim, trajnim invaliditetom, ponovno vještačenje je administrativno nepotrebno, suštinski besmisleno i psihološki veoma teško”, kaže se u reagovanju.

Navodi se da ono dodatno produbljuje osjećaj nepovjerenja; birokratske nesigurnosti i lične degradacije.

“Takođe, postoji ozbiljna bojazan da mnogi, zbog lošeg zdravstvenog stanja, nedovoljne informisanosti ili drugih sistemskih prepreka, neće moći da podnesu zahtjev u predviđenom roku”, ističe se u reagovanju.

Navodi se da bi time, ne svojom krivicom, izgubili doživotno stečena prava i zaštitu koja im pripada.

“Takav pristup ne samo da je pravno i etički problematičan, već je i u suprotnosti sa Konvencijom Ujedinjenih nacija o pravima osoba sa invaliditetom, koju je Crna Gora ratifikovala, kao i sa temeljnim evropskim vrijednostima i standardima ljudskih prava, ka kojima kao država težimo”, piše u reagovanju.

Osobe sa urođenim invaliditetom pozvale su donosioce odluka da ozbiljno razmotre njihove stavove i prilagode zakon na način koji neće ugroziti prava i dostojanstvo onih koji s invaliditetom žive cijeli život.

Oni su istakli da njihova prava nijesu privilegija, već temelj njihovog dostojanstva i jednakosti.
Zato, kako su rekli, traže od države da jasno prepozna i zaštiti specifičan položaj osoba sa urođenim invaliditetom i da zakonom obezbijedi trajnost i nepovredivost njihovih prava - kao što to nalažu međunarodne obaveze, savremeni standardi i temeljna načela ljudskog dostojanstva.

“Vjerujemo da Crna Gora može i mora donijeti zakone koji unapređuju sistem, a ne dovode u pitanje sigurnost i osnovna prava onih koji su cijeli život suočeni sa brojnim preprekama, ali uprkos svemu dostojanstveno žive i doprinose ovom društvu”, navodi se u reagovanju.