K. J. [ N1 ]

Šta je CTE – bolest od koje je patio napadač sa Menhetna

Hronična traumatska encefalopatija (CTE) je progresivna degenerativna bolest mozga koja se javlja kod osoba sa istorijom ponovljenih trauma glave, uključujući potres mozga sa simptomima, kao i takozvane subkonkuzivne udarce koji ne izazivaju simptome.

Šejn Devon Tamura, napadač iz pucnjave u poslovnoj zgradi u Njujorku, prema pisanju CNN-a, ostavio je oproštajno pismo u kojem tvrdi da pati od povreda glave i traži da mu se mozak prouči.

Ubio je najmanje četiri osobe u poslovnoj zgradi na Menhetnu, uključujući jednog policajca njujorške policije, i ranio petu, prije nego što je sebi oduzeo život, rekli su zvaničnici, a prenosi AP.

Kako tvrdi CNN-ov izvor, napadač iz pucnjave na Menhetnu imao je oproštajno pismo u zadnjem džepu u kojem je naveo da pati od hronične traumatske encefalopatije (CTE), bolesti mozga povezane s povredama glave, i izrazio je nezadovoljstvo prema Nacionalnoj fudbalskoj ligi (NFL).

Šta je CTE?

Još od 1920-ih CTE je poznata kod boksera (tada nazvana sindromom „punch drunk“ ili dementia pugilistica), ali je u posljednjim godinama bolest otkrivena i kod sportista poput fudbalera i hokejaša, kao i kod vojnih veterana, navodi istraživački centar The Boston University Alzheimer’s Disease.

CTE ne pogađa samo profesionalne sportiste – pronađena je i kod onih koji su se sportom bavili samo tokom srednje škole ili fakulteta. Ponovljene traume glave dovode do progresivnog propadanja moždanog tkiva, uključujući nakupljanje abnormalnog proteina tau. Degeneracija mozga povezana je sa simptomima poput gubitka pamćenja, konfuzije, loše procjene, problema s impulsima, agresivnosti, depresije, suicidalnosti, parkinsonizma i progresivne demencije. Ovi simptomi često počinju godinama, pa čak i decenijama nakon posljednje traume glave ili prestanka sportskih aktivnosti.

Kako se dobija CTE?

Smatra se da je CTE uzrokovana ponovljenim traumama mozga, uključujući i potrese sa simptomima i subkonkuzivne udarce bez simptoma. Tačan broj i tip udaraca koji dovode do degenerativnih promjena još nije poznat. Takođe, vjeruje se da ulogu mogu igrati i drugi faktori, poput genetike, jer ne razviju svi koji imaju istoriju trauma ovu bolest. Međutim, o tim faktorima se još uvijek malo zna.

Šta je potres mozga?

Potres mozga je svaka povreda glave nakon koje osoba ima bilo kakve simptome.

Nije neophodno da dođe do gubitka svijesti. Simptomi uključuju zamućen ili dupli vid, „zvjezdice“ pred očima, osjetljivost na svjetlost ili zvuk, glavobolju, vrtoglavicu, mučninu, povraćanje, probleme sa spavanjem, umor, konfuziju, probleme sa pamćenjem ili koncentracijom. Takođe, kratko „zvonjenje u glavi“ ili osjećaj da je neko „zvono zazvonilo“ takođe se smatra potresom mozga.

Koji su simptomi CTE-a?

Simptomi CTE uključuju: gubitak pamćenja, konfuziju, lošu procjenu, probleme sa impulsima, agresivnost, depresiju, anksioznost, suicidalnost, parkinsonizam i, na kraju, progresivnu demenciju. Ovi simptomi najčešće počinju godinama ili decenijama nakon posljednje traume.

Simptomi bolesti obično se ne pojavljuju sve do godina ili decenija nakon traume glave. Većina simptoma potresa mozga prolazi za nekoliko nedjelja, ali mogu trajati i mjesecima, pa i godinama. Tada govorimo o postpotresnom sindromu, koji je različit od CTE. Simptomi postpotresnog sindroma obično nestaju godinama prije nego što se pojave simptomi CTE.

Da li imanje simptoma CTE znači i nužno bolest?

Ne nužno. Mnogi drugi poremećaji i stanja mogu izazvati slične simptome.

Kako se CTE dijagnostikuje?

Trenutno se CTE može dijagnostikovati jedino poslije smrti, putem neuropatološke analize mozga. Za sada ne postoji način da se CTE dijagnostikuje magnetnom rezonancom, CT skenerom ili drugim snimanjima.

Može li CTE da se izliječi?

Trenutno ne postoji lijek za CTE. Međutim, u toku su istraživanja koja se bave razvojem bolesti, faktorima rizika i dijagnostikom. Simptomi kao što su depresija i anksioznost mogu se liječiti pojedinačno.

Koja je razlika između CTE i Alchajmerove bolesti?

Iako postoje sličnosti, postoje i važne razlike. Simptomi CTE se obično pojavljuju ranije (oko 40. godine) nego kod Alchajmerove bolesti (oko 60. godine). Kod Alchajmera su problemi s pamćenjem dominantni, dok kod CTE-a prvi simptomi uključuju lošu procjenu, razmišljanje, impulsivnost i agresiju. Postoje i razlike u nalazima nakon smrti.