Tufik Softić

Čeka se odgovor Kosova zbog pucnjave na Hajli

Šta se dešava iza incidenata na granici Crne Gore i Kosova na planini Hajla kod Rožaja kada je zabilježena upotreba vatrenog oružja, za sada niko ne zna sa sigurnošću da kaže, pa je crnogorsko Ministarstvo vanjskih poslova 17. septembra uputilo verbalnu notu Ambasadi Kosova.

U toj noti je od nadležnih organa susjedne države zatraženo da pristupe identifikaciji i procesuiranju počinilaca ovih incidenata, te da Crnu Goru obavijeste o svim preduzetim mjerama i radnjama.

Iz resora Ervina Ibrahimovića ocijenili su da se radi o izlovanim incidentima u kojima su u najmanje dva slučaja zabilježena oštećenja na infrastrukturi crnogorskog ski centra Hajla, Štedim, koji je udaljen oko kilometar i po od granice sa Kosovom.

U oba slučaja crnogorski nadležni organi sumnjaju da su hici ispaljeni sa teritorije Kosova. Prvi se dogodio jula prošle godine, kada su pronađena oštećenja na kabini ski centra. Rožajsko tužilaštvo je u tom slučaju formiralo predmet. Drugi incident se dogodio 24. avgusta ove godine, kada su ispaljeni hici na objekat ski centra. Tužilaštvo bi trebalo da formira predmet nakon što se završi policijska istraga.

Kako je Radiju Slobodna Evropa (RSE) saopšteno iz MVP verbalna nota je upućena nakon ponovljenih incidenata koje je registrovala policija u Rožajama, a o čemu je nekoliko dana kasnije, tačnije 22. Septembra informisana i ambasadorka Kosova.

“Vjerujemo da izolovani slučajevi ne oslikavaju jasnu opredijeljenost naše dvije države za jačanjem regionalne saradnje i daljim unapređenjem bilateralnih odnosa” – rečeno je iz ovog ministarstva za RSE.

Dok se u ovom slučaju zvanično reagovalo, još uvijek nema informacija da li su državni organi Crne Gore preduzeli nešto konkretno povodom incidenta koji se takođe u avgustu dogodio na granici sa Albanijom ne teritoriji opštine Plav, kada su mladići iz Albanije koji su nesmetano ušli duboko u teritoriju Crne Gore, pretukli jednog graničnog policajca koji nije bio na dužnosti.

Portal RTCG tada je aktuelizovao pitanje bezbjednosti domaćih granica u svjetlu postojanja većeg broja ilegalnih puteva kojima se granica prelazi i švercuju sve vrsta akciznih roba, ali i droga i naoružanje.

Dužina granice izmedju Crne Gore, Kosova i Albanije iznosi oko dvjesta kilometara, a da je porozna  govori podatak da samo na pojasu pojasu Crne Gore i Kosova, na području opština Rožaje, Berane, Andrijevica i Plav,  postiji makar sedam ilegalnih planinskih puteva kojima se zaobilaze zvanični carinski prelazi, od kojih su makar tri na teritoriji opštine Rožaje.

„Ti putevi su nekada dobro zamaskirani, ali ih je prema operativnim saznanjima i po koordinatama vrlo lako naći“ – kazao je za naš portal veoma dobro obaviješteni sagovornik.

Jedan od tih puteva vodi od sela Boge, iz Crne Gore, upravo preko planine Hajle, do sela Hadžovići. Ovo selo čije su koordinate 2330-3169 veoma je poznato po švercu svih vrsta roba. Nalazi se praktično na samoj granici, malo unutar teritorije Kosova. U tom selu vikendicu ima i kontroverzni kosovski biznismen Naser Keljmendi.

I drugi ilegalni put na crnogorsko-kosovskoj granici vodi od švercerski takođe dobro poznatog sela Bandžov, zatim opet preko Hajle do Rugovske klisure.

Još jedan ilegalni put kojim se zaobilazi granični prelaz na Kuli, na terotoriji opštine Rožaje, a kojim mogu da idu i cisterne sa naftom, malo prije carinskog prelaza ulazi u šumu, i silazi do sela Radavac na Kosovu.

„Ovi putevi naročito su frekventi i u punoj upotrebi u toku ljeta. Tu se koriste sva prevozna sredstva, od motokultivatora, traktora i „tamića“, odnosno malih kamiona, do šlepera. Zimi su u upotrebi konji i motorne sanke“ – objašnjava ovaj sagovornik.

Osim što ih nerijetko koristi lokalno stanovništvo, sve ove, i mnoge duge manje puteve u vidu pješačkih staza, veoma dobro poznaju i koriste šverceri za prenos kako akciznih roba, tako i droge i naoružanja, ali i sve češće trafikinga, odnosno šverca migranata.

Crne Gora uz podršku međunarodnih eksperata radi na tome da otkrije i obezbijedi ilegalne granične puteva, ali incidenti u Rožajama i Plavu govore u prilog tome da to nije još uvijek potpuno i da je, sasvim sigurno, potrebno uvećanje broja pripadnika granične policije.

U tom cilju je Crna Gora potpisala prije dvije godine Sporazum sa Evropskom unijom prema kojem će uz policiju i Vojsku, kompletnu granicu sa susjedima obezbjeđivati službenici Evropske agencije za graničnu i obalsku stražu (Frontex), koji je tri godine prije toga pomagao samo u obezbjeđivanju crnogorskih granica prema EU, odnosno prema Hrvatskoj i Italiji.

Jedan broj pripadnika Frontex-a, kada se radi o dijelu sjevernih granica, stacioniran je u Beranama.

Pomoć Frontexa u upravljanju granicom Crne Gore podrazumijeva sprovođenje zajedničkih operacija, a prije svega je usmjerena na rješavanje problema ilegalne imigracije i prekogranični kriminal.

Treba se podsjetiti da je policija ove ghodine u samo jednoj akciji u Rožajama usmjerenoj na suzbijanju prekograničnog kriminala i krijumčarenja oduzela sedam terenskih vozila koja su, kako se sumnja, korišćena za krijumčarenje robe preko ilegalnih puteva. Vozila su zaplijenjena na devet lokacija i ni jedno nije imalo registarske oznake. Između ostalog zaplijenjena su vozila marke Jeep Grand Cherokee, Opel Monterey, Nissan Terrano, Golf IV karavan.

Prema onome što je se može lako provjeriti, na dijelu pograničnog pojasa, unutar Crne Gore, gdje su zabilježeni slučajevi pucnjave na Hajli, sa strane Kosova prema našoj državi, upravo su sela i stočarska naselja koja koriste etnički Albanci koji vjekovima žive u Crnoj Gori, pa je teško povezivati to sa nekim eventualnim incidentom takvog karaktera.

Dok se čeka odgovor na verbalnu notu koju je kosovskim državnim vlastima uputilo crnogorsko Ministarstvo vanjskih poslova, bez ikakvog prejudiciranja ne treba zaboraviti i probleme vezane za šverc i ilegalne puteve preko Hajle i drugih planina na teritoriji Rožaja.

Frontex se ovim povodom, kao ni u slučaju incidenta u Plavu na granici sa Albanijom, nije oglašavao.