B.Bu. [ n1.rs ]

REGION

Aktuelno održiva gradnja - Temelj za zdraviji život

Ne znači bukvalnu sadnju drveća po terasama i krovovima, već izgradnju koja će nam dati čist vazduh i vodu, tople domove zimi i hladnije ljeti bez klima-uređaja, više zelenila u okruženju.

Kupci više neće gledati samo na lokaciju i cijenu već i na održivost objekata koja će im donijeti bolje i jeftinije uslove za život .
Život u gradu donosi brojne prednosti, ali i dosta mana: manje zelenila, zagađen vazduh, problematičnu vodu za piće, visoke troškove stanovanja. Može li biti drugačije? Stručnjaci odgovaraju da se moraju potražiti novi, održivi načini u građevinarstvu kroz takozvanu zelenu ili održivu gradnju. Ona ne znači bukvalnu sadnju drveća po terasama i krovovima, već gradnju koja će nam dati čist vazduh i vodu, tople domove zimi i hladnije ljeti bez klima-uređaja, više zelenila u okruženju.

– Građevinska industrija odgovorna je za oko 40 odsto ukupnog zagađenja ugljen-dioksidom, dok gradovi proizvode skoro 70 procenata globalnih emisija gasova „staklene bašte”. Imajući u vidu ovakve podatke i činjenicu da zagađenje nije vidljivo okom, imamo odgovor prirode kroz promjenu klime. Mišljenja sam da u skorijoj budućnosti možemo očekivati ekstremnije klimatske promjene, a samim tim i novi trend klimatskih kriza. Najbolji primjer na lokalnom nivou je stanje u poljoprivredi u Srbiji u posljednje tri godine – kaže Igor Milošević, konsultant za održivi razvoj u kompaniji „CBRE Srbija”.

Jedan od načina očuvanja životne sredine je da se sa starih zgrada za rušenje iskoristi sve što može od građevinskog materijala.
Zemlje zapadne Evrope, Njemačka, Holandija, Irska, pioniri su u zelenoj gradnji i inovacijama u građevinarstvu. Stručnjaci iz ove oblasti ističu da postoji više načina kako da bolje očuvamo životnu sredinu uprkos sve većoj urbanizaciji. Jedan od načina je da se sa starih zgrada za rušenje iskoristi sve što može od građevinskog materijala: prozori, opeka za oblogu na fasadama, drvene konstrukcije i drugo. Primjera radi, prilikom rekonstrukcije kongresnog centra „Sava” zadržan je jedan broj stolica, a dio njih je recikliran. Pod održivom gradnjom podrazumijeva se i skupljanje kišnice, odlaganje u posebne sisteme da bi se koristila kao tehnička voda. Zbog više svijetla i uštede energije prozori treba da budu tako postavljeni da je stan preko cijelog dana svijetao. Zgrade koje su samoodržive imaju solarne panele, tako da mogu da funkcionišu i nezavisno od električne mreže. U Amsterdamu u dvorištima sade se autohtone vrste biljaka, koje ne zahtijevaju održavanje, košenje ili pijaću vodu za zalivanje, čak ni prehranu. To je ekonomski velika ušteda, doprinos smanjenju emisije ugljen-dioksida, a da ne govorimo o uštedi vremena.

Izolacija od ovčije vune

– U zelenoj gradnji koriste se prirodniji materijali, zdraviji za ljude i manje štetni za životnu sredinu. To znači da se prednost daje drvetu iz održivih šuma, bambusu, glini, slami, konoplji, ali i recikliranim materijalima kao što su beton, čelik ili opeka iz starih objekata. Takođe, koriste se i savremeni termoizolacioni materijali koji pomažu da se objekti lakše griju i hlade, kao što su paneli od ovčije vune ili celuloze, kao i prozori sa više slojeva stakla koji zadržavaju toplotu. Ugrađuju se i pametni materijali koji mogu da reaguju na promjene u okruženju – na primjer, stakla koja mijenjaju prozirnost u zavisnosti od jačine sunca. Sa druge strane, izbjegavaju se materijali koji sadrže toksične hemikalije, kao što su azbest ili plastike koje ispuštaju štetne gasove – kaže Igor Milošević.

Ideja je da se koriste materijali koji traju dugo, mogu da se recikliraju i ne zagađuju sredinu ni dok se proizvode, ni kada se odbace. Ukratko, zgrada napravljena na ovaj način je energetski efikasnija, prijatnija za boravak i manje štetna za planetu – što je i osnovni cilj zelene gradnje.

Naše zgrade skoro da više energije troše na hlađenje ljeti nego što je potrebno za zagrijavanje zimi. Sva ta energija se dobija iz fosilnih goriva, koja zagađuju životnu sredinu.

– U Srbiji je dominantan tip stambenih objekata izgrađen po tradicionalnom stilu tokom osamdesetih godina prošlog vijeka. Zelena gradnja i energetska efikasnost nisu bile u fokusu građevinske industrije tog vremena. Klasičan tip gradnje u Srbiji ima visoke energetske potrebe i slabu efikasnost, zbog čega takvi objekti jesu najveći zagađivači naše okoline. U pojedinim objektima su korišćeni toksični materijali za koje se tek kasnije otkrilo da imaju štetne posljedice po čovjeka, kao i da na mnogim objektima nije korišćena toplotna izolacija. Dodatno, i materijali koji su korišćeni za izgradnju ovakvih objekata u sebi sadrže visok procenat ugljen-dioksida, koji se vremenom ispušta u atmosferu kako se objekat približava kraju životnog ciklusa – ističe naš sagovornik.

Zakonske izmjene

Za razliku od evropskih gradova kao što su Berlin, Amsterdam, Beč, u Beogradu je zelena gradnja svojstvena samo poslovnim zgradama. Valja napomenuti da je Izmjenama Zakona o građevinarstvu iz 2023. godine regulisano da svi objekti, uključujući i javne, preko 10.000 kvadrata moraju imati sertifikat zelene gradnje. Ovakav pristup, smatraju stručnjaci, podstaći će investitore i kupce da alternativnije razmišljaju o objektima u kojima borave.

Za održivu gradnju koriste se prirodniji materijali, zdraviji za ljude i manje štetni za životnu sredinu 
– Zelena gradnja u Srbiji je najzastupljenija u komercijalnim objektima, odnosno poslovnim zgradama. Sertifikovane zelene poslovne zgrade čine 40 odsto ukupne ponude poslovnih zgrada u Srbiji, što je odličan pokazatelj svijesti samih investitora, kao i pravca u kojem se tržište kreće. U pogledu ostalih komercijalnih sektora nekretnina u Srbiji, poslije poslovnih zgrada, industrijski logistički centri su dominantni u pogledu broja sertifikovanih objekata u odnosu na ukupnu ponudu. Sa druge strane, stambeni sektor ne prati trend komercijalnih nepokretnosti, zbog činjenice da je postupak dobijanja zelenog sertifikata, ukoliko govorimo o međunarodnim sertifikacionim sistemima kao što su LEED, BREEAM ili DGNB, nešto kompleksniji i iziskuje dodatne troškove koji bi se odrazili na cijenu kvadrata – ističe Igor Milošević i vjeruje da će zelene stambene zgrade zbog benefita koje pružaju postati standard u Srbiji do 2050. godine.

Kao i u svakoj promjeni, zaključuje sagovornik „Magazina”, početni korak je promjena razmišljanja i vrijednosti svih nas koji činimo jedan grad živim.

Novi Beograd prednjači
U Beogradu su sertifikovane uglavnom komercijalne zgrade, kao na primjer „Delta haus”, Centar „Sava”. Tržni centar „Ušće” sada se ponovo rekonstruiše i biće još zeleniji. Imamo i industrijskih objekata koji su sertifikovani kao zelena gradnja, logističke centre, odnosno skladišta robe široke potrošnje.

Polako zelena gradnja osvaja i objekte rezidencijalnog karaktera za stanovanje. Kupci više neće gledati samo na lokaciju i cijenu, nadaju se stručnjaci, već sve više u budućnosti i na održivost objekata koja će im dugoročno donijeti bolje, ali i jeftinije uslove za život.

Veća vrijednost nekretnina
Zelena gradnja podrazumijeva projektovanje i izgradnju objekata u skladu sa standardima koje definišu međunarodna sertifikaciona tijela. Cilj je da se smanji negativan uticaj građevina na životnu sredinu – kroz redukciju emisije ugljen-dioksida, upotrebu održivih materijala i odgovorno upravljanje građevinskim otpadom tokom izgradnje.

Pored ekoloških aspekata, zelene zgrade doprinose i ekonomskoj održivosti – smanjuju troškove energije i vode, povećavaju dugoročnu vrijednost nekretnine i poboljšavaju komfor korisnika. One često uključuju energetski efikasne sisteme, pametne tehnologije upravljanja, prirodnu ventilaciju, obilje dnevne svjetlosti i zelene površine. Takođe, zelene zgrade imaju pozitivan uticaj na zdravlje i produktivnost ljudi koji u njima borave, što ih čini poželjnim izborom za poslovne i stambene objekte.

Naučno je dokazano da se u takvim uslovima pokazuju veće kognitivne sposobnosti, pacijenti se brže oporavljaju i postižu se bolji rezultati u radu – kaže Igor Milošević.