Luka Vlaisavljević

Farska Ostrva: Priča o upornosti, kolektivu iznad pojedinca i ligi koju dobro pamte naši klubovi

Skrivena u sjevernom Atlantiku, između Norveške, Islanda i Škotske, nalazi se surovi arhipelag sa nešto više od 50.000 stanovnika — Farska Ostrva.

Poznata po dramatičnim pejzažima i burnom vremenu, ne baš lijepim slikama pokolja delfina koji se godišnje održava na plažu Skalabotnur u Ejsturoju  i nakolonosi islandske alternativne dive Bjork. 

Ona je svoju pjesmu "Declare Independence" posvetila upravo njima i Grenlandu koji teže punu političku nezavisnost od Danske.

U posljednje vrijeme Farani su poznati i po sportskim usjpesima, prije svih rukometnim, ali ni fudbalski ne zaostaju.

Uprkos svojoj veličini, muška fudbalska reprezentacija i domaća liga nastavljaju da iznenađuju i inspirišu, predstavljajući srčanog autsajdera koji ne odustaje.

Na prvom meču šokirali Austriju

Fudbalski savez Farskih Ostrva (FSF) osnovan je 1979. godine, a član FIFA postaje 1988, dok se UEFA-i pridružio 1990. Prije toga, reprezentacija je igrala nezvanične utakmice protiv obližnjih ostrvskih timova, sastavljena uglavnom od amaterskih fudbalera.

Najslavniji trenutak stigao je već na startu njihove zvanične istorije — šokantna pobjeda od 1:0 protiv Austrije u prvom takmičarskom meču u kvalifikacijama za EURO 1992.

Utakmica je odigrana u Švedskoj (jer tada Farska Ostrva nisu imala stadion po UEFA standardima), a ta pobjeda zapanjila je fudbalski svijet i najavila dolazak novog, hrabrog autsajdera.

Torkil Nilsen, fudbaler veznog reda, uzeo je loptu i solo prodorom iznenadio golmana Mihaela Konsela za euforiju kakva se do tada nije gledala na ovom arhipelagu.

Gradnja identiteta - kolektiv iznad pojedinca

Tokom 1990-ih i 2000-ih, Farska Ostrva su se mučila u kvalifikacijama, često završavajući na začelju svojih grupa. Međutim, s vremenom — uz bolju infrastrukturu, razvoj omladinskog pogona i sve veću profesionalizaciju domaće lige — rezultati su počeli da se popravljaju.

Farani nemaju individualce, nemaju velike fudbalske zvijezde, ali svoj identitet grade kroz timski duh i podređenost kolektivu.

Farski stil igre karakterišu čvrsta fizička borba, disciplina i jak timski duh — oblikovani teškim uslovima i izraženim osjećajem zajedništva. U posljednjim godinama upisali su vrijedne pobjede i remije protiv ekipa poput Grčke, Moldavije i Letonije, pokazujući da više nisu tim koji svi olako shvataju.

Novi izazovi, ambicije — i rukomet

Pod vođstvom švedskog stručnjaka Hokana Eriksona, koji je preuzeo tim 2019. godine i vodio ga do 2024, reprezentacija je bila fokusirana na taktičku disciplinu, organizovanu odbranu i pametan presing. Glavni izazov sada je pretvaranje tijesnih poraza u bodove i zadržavanje konkurentnosti kroz čitave kvalifikacione cikluse.

Uvođenje UEFA Lige nacija donijelo je veliki podsticaj. U tom formatu, grupisani sa ekipama sličnog nivoa, Farska Ostrva su 2020. godine osvojila svoju grupu u Ligi D i izborila promociju — važan korak ka podizanju samopouzdanja i sticanju iskustva. Te utakmice predstavljaju realnu konkurenciju i značajno pomažu razvoju tima.

Ipak, jedan od stalnih problema je mali bazen igrača. Sa ograničenim brojem stanovnika i malim profesionalnim mogućnostima kod kuće, mnogi fudbaleri moraju da balansiraju između fudbala i drugih poslova, ili da potraže šansu u inostranstvu — uglavnom u Danskoj, Norveškoj i Islandu. Reprezentacija je često kombinacija domaćih igrača i onih koji igraju van ostrva.

Sa druge strane, fudbal ima "problem" i u ogromnoj popularizaciji rukometa, gdje je reprezentacija bila hit na Svjetskom prvenstvu 2024. godine.

Samim tim, ionako mali broj stanovnika sve češće se opredjeljuje za rukomet umjesto za fudbal.

Temelj svega: Farska Premijer liga

Betri Deildin - farska Premijer liga, najviši rang domaćeg fudbala, srce je farskog fudbala.

Sa 10 klubova u konkurenciji, liga se igra od proljeća do jeseni, kako bi se izbjegli teški zimski uslovi. Klubovi poput HB Torshavna, B36 Torshavna i KI Klaksvika najuspješniji su i daju okosnicu reprezentacije.

U posljednjim godinama, Ki Klaksvik se istakao kao simbol uspjeha. Tokom 2023. godine, postali su prvi farski klub koji je stigao do grupne faze evropskog takmičenja — UEFA Konferencijske lige — što je nevjerovatan uspjeh za poluprofesionalni tim iz ovako male zemlje.  

Pogotovo kada se uzme u obzir da naš klupski fudbal i dalje čeka takvu priliku.

Klaksvik se nije obrukao, naprotiv, remizirali su sa jakim Lilom, dobili Olimpiju iz Ljubaljne 3:0.

Upravo naši klubovi nemaju slavnu prošlost u duelima sa Faranima. Budućnost je u jednoj sezoni doživjela pravo poniženje od HB Torshavna, kada je farski klub u dvomeču slavio ukupnim rezultatom 6:0 (4:0 na Farskim Ostrvima, 2:0 pod Goricom) protiv tadašnjeg osvajača duple krune u našem prvenstvu.

Sutjeska je ispala od Klaksvika u duelu gdje je već uoči susreta bilo jasno da nije favorit, a prve čari farskog fudbala na svojoj koži je osjetio i OFK Titograd, koji je eliminisan od strane B36.

Liga se postepeno profesionalizuje, unapređuje infrastrukturu i omladinske škole. Sve više mladih talenata izrasta iz domaćih akademija i privlači pažnju klubova iz inostranstva, pa domaći fudbal polako postaje odskočna daska za međunarodne karijere.

Pogled unaprijed

Možda Farska Ostrva nikada neće zaigrati na velikom takmičenju — iako u to i dalje vjeruju — ali njihov razvoj je dokaz koliko se može postići uz strast, organizaciju i istrajnost.

Kako dolazi nova generacija igrača, podržana jakom domaćom ligom i boljom infrastrukturom, Farska Ostrva više nisu samo fudbalska zanimljivost — već tim i nacija koja zaslužuje poštovanje.

Na kraju krajeva, utakmica na gostovanju Češkoj treba da upali alarm kod svih reprezentacija, gdje je Patrik Šik morao da vadi situaciju u 85. minutu i dovede svoju ekipu do pobjede od 2:1.