B.Bu. [ Klix.ba ]

ISTRAŽIVANJA

Sezona uragana 2024: Koliko će trajati i šta možemo da očekujemo

Prvi uslov koji je potreban za uragane su toplije vode u Atlantskom okeanu, koje izazivaju niz drugih uslova pogodnih za uragane.

Sezona uragana na Atlantiku donosi mnoštvo opasnih vremenskih prilika, od jakih vjetrova, bujičnih pljuskova, nestanka struje i velikih poplava. A pošto su klimatske promjene povezane sa povećanjem intenziteta uragana, ovi uticaji bi mogli nastaviti da se pogoršavaju. Predviđa se da će sezona uragana na Atlantiku 2024. donijeti rekordan broj žestokih oluja, a nacionalna uprava za okeane i atmosferu predvidjela je sezonu iznad normale, sa 25 oluja, kao rezultat klimatskih promjena i prelaska iz El Ninja u La Ninju.

Uragani su tropski cikloni. Kada stalni vjetrovi tropskog ciklona dostignu brzinu od 63 do 118 kilometara na sat to se smatra tropskom olujom i dobija ime sa liste koju je objavila Svjetska meteorološka organizacija. Kada ti stalni vjetrovi dostignu brzinu od 119 do 153 kilometra na sat ta oluja postaje uragan prve kategorije.

Prema NASA, uragani su najnasilnije oluje na Zemlji. U srcu, uragane podstiču samo dva sastojka: toplota i voda.

Oni krenu iznad vode, iznad Ekvatora, gdje vazduh iznad površine okeana uzima toplotu i vlagu. Kako se vrući vazduh podiže, ostavlja oblast nižeg pritiska ispod sebe. Ovaj proces se ponavlja kako se vazduh iz oblasti sa višim pritiskom kreće u oblast nižeg pritiska, zagrijava se i podiže, zauzvrat, stvarajući vrtloge u vazduhu. Kada se ovaj vrući vazduh dovoljno uvuče u atmosferu, on se hladi i kondenzuje u oblake. Sada, rastući, uskovitlani vrtlog vazduha i oblaka raste i raste i može postati grmljavina.

„Kada su vode toplije, to obično znači da imate niži pritisak. To znači nestabilniju atmosferu, što pogoduje jačanju uragana”, rekao je Fil Klokbah, atmosferski naučnik sa Državnog univerziteta Kolorado.

Pojedinačni sastojci za uragane, međutim, ne iskaču nasumično, vođeni su većim vremenskim sistemima.

„Postoje dva dominantna klimatska obrasca koji zaista kontrolišu obrasce vjetra i pritiska preko Atlantika“, rekao je Džeri Bel, vodeći prognostičar sezonskih uragana.

Prvi je ciklus El Ninjo/La Ninja. Tokom El Ninja, u kojem voda okeana oko sjeverozapadne obale Južne Amerike postaje toplija nego obično, atlantski uragani su potisnuti, dok La Ninja stvara povoljnije uslove za uragane, rekao je Bel za Live Science. Drugi klimatski obrazac je Atlantska multidekadna oscilacija (AMO), što je, kako samo ime govori, trend koji traje od 25 do 40 godina i povezan je sa toplijim vodama u Atlantiku i jačim afričkim monsunima.

„Kada je ovaj obrazac u toploj fazi, ili topliji tropski Atlantski okean, imamo tendenciju da vidimo jače obrasce uragana decenijama u isto vrijeme“, rekao je Bel.

Sezona uragana na Atlantiku 2024. zvanično je počela 1. juna i trajaće do 30. novembra. U istočnom Tihom okeanu sezona uragana počinje 15. maja i završava se 30. novembra, prema Nacionalnoj meteorološkoj službi. Prema analizi 4.000 tropskih ciklona od 1979. do 2017. godine, istraživači su 2020. godine zaključili da zbog globalnog zagrijavanja ove oluje ne samo da postaju sve jače, već sve češće doživljavamo jače udare.