[ rtcg.me ]

MEDICINA

Ćelije gube za regeneraciju jetre

Bakterije jedne od najstarijih i najupornijih bolesti na svijetu, mogu imati iznenađujuću sposobnost rasta u regeneracije ljudske jetre.

Naučnici su otkrili da paraziti povezani s gubom mogu reprogramirati ćelije kako bi povećali veličinu jetre kod odraslih životinja, bez nanošenja oštećenja, ožiljaka ili tumora.

Nalazi ukazuju na mogućnost prilagođavanja tog prirodnog procesa obnavljanja jetre i povećanju zdravstvenog vijeka - dužine vremena života bez bolesti - kod ljudi.

Stručnjaci kažu da bi to, takođe, moglo pomoći u ponovnom rastu oštećene jetre, čime bi se smanjila potreba za transplantacijom, što je trenutno jedina izlazna opcija za osobe s oboljenjem jetre u završnoj fazi.

Prethodne studije su podrazumijevale podsticanje ponovnog rasta mišje jetre stvaranjem matičnih ćelija i progenitornih ćelija - što je način da se dođe do matične ćelije koja može postati bilo koja vrsta ćelije za određeni organ - invazivnom tehnikom koja je često rezultirala ožiljcima i rastom tumora.

Kako bi prevladali te štetne nuspojave, istraživači iz Edinburga nadogradili su svoje prethodno otkriće djelimične sposobnosti reprogramiranja ćelija bakterija koje uzrokuju gubu, Mikobakterium lepre.

U saradnji s američkim Ministarstvom zdravstva u Baton Ružu u Luizijani, tim je parazitom zarazio 57 armadiljosa - i uporedio njihove jetre s jetrom nezaraženih armadilljosa i onih za koje je utvrđeno da su otporni na infekcije.

Otkrili su kako su zaražene životinje razvile povećane - ali zdrave i neozlijeđene - jetre s istim vitalnim komponentama, kao što su krvni sudovi, žučni kanali i funkcionalne jedinice poznate kao lobule, kao nezaraženi i otporni armadiljosi.

Tim vjeruje da je bakterija 'otela' inherentnu regenerativnu sposobnost jetre da poveća veličinu organa i stoga joj osigura više ćelija od kojih se može povećati.

Takođe su otkrili nekoliko pokazatelja kako su glavne vrste ćelija jetre - poznate kao hepatociti - dosegle "pomlađeno" stanje u zaraženim armadiljosima.

Jetra zaraženog armadiljosa takođe je sadržala uzorke ekspresije gena - nacrt za izgradnju ćelije - slične onima kod mlađih životinja i ljudske fetalne jetre.

Geni povezani s metabolizmom, rastom i proliferacijom ćelija aktivirani su, a oni povezani sa starenjem bili su smanjeni ili potisnuti.

Naučnici misle da je to zato što su bakterije reprogramirale ćelije jetre, vraćajući ih u raniju fazu progenitornih ćelija, koje su, zauzvrat, postale novi hepatociti, uz rast novog tkiva jetre.

Tim se nada da otkriće ima potencijal da pomogne u usporavanju starenja i izlječenju oštećene jetre kod ljudi. Bolesti jetre godišnje odnesu dva miliona života.

Nalazi su objavljeni u časopisu Sel Riports Medisin. Taj rad finansirali su Britansko vijeće za medicinska istraživanja i Američki nacionalni institut za zdravlje i Nacionalni institut za alergije i zarazne bolesti.

Profesorica Anura Rambukana, glavna autorka Centra za regenerativnu medicinu Univerziteta u Edinburgu, rekla je: "Ako možemo identifikovati kako bakterije rastu i održavaju jetru kao funkcionalni organ bez izazivanja štetnih učinaka kod živih životinja, možda ćemo moći da primijenimo to znanje kako bismo razvili sigurnije terapijske intervencije za pomlađivanje stare jetre i regeneraciju oštećenih tkiva."

Preveo i priredio: S. Đurđić