Ljudi i događaji - 1. novembar

Radio i televizija Crne Gore podsjećaju na događaje koji su obilježili današnji dan.

1814.
Počeo je međunarodni kongres u Beču, do tada najmasovniji skup državnika i diplomata na kojem su politički prekrajane karte evropskih država nakon pobjede velikih sila – saveznica nad bonapartističkom carevinom. Crna Gora na Bečkom kongresu nije ni pomenuta kao učesnik u ratu na strani pobjedničkih sila, a posredno je bilo riješeno da se Boka ustupi Austriji na upravljanje. Godinu prije održavanja Bečkog kongresa, skupština Crnogoraca i Bokelja proglasila je u Dobroti povratak Boke Kotorske matici Crnoj Gori.

1892.
Rođen je ruski velemajstor Aleksandar Aljehin, jedan od najvećih u istoriji šaha. Bio je svjetski prvak od 1927, kada je pobijedio Kubanca Kapablanku, do 1935. kada je izgubio od Holanđanina Evea. Titulu svjetskog prvaka ponovo je stekao pobijedivši Evea u revanšu 1937. i zadržao je do smrti 1946. godine.

1892.
Na Cetinju je počeo da izlazi list za crkvu, školu i poduku pod nazivom "Prosvjeta". Urednik lista bio je lični sekretar knjaza Nikole Jovan Sundečić.

1902.
Crna Gora je prvi put prikazana na filmskom platnu. Bio je to film "U crnijem brdima, na knjaževom dvoru crnogorskom". Film nije sačuvan, niti je utvrđeno ko ga je snimio.

1906.
Na Cetinju je počelo suđenje crnogorskim studentima koji su se školovali u Beogradu i koji su u dva navrata prilikom donošenja Ustava i tokom rada prve zakonodavne skupštine izdali proglas u južnoslovenskoj štampi – poznat pod imenom "Riječ crnogorske univerzitetske omladine". U proglasu su kritikovali rad Vlade i državne uprave kao i knjaza Nikole. Način na koji je proces protiv studenata vođen, u narodu je izazvao kontraefekat, tako da su po knjaževoj naredbi oslobođeni.

1960.
Štampan je prvi broj "Pljevaljskih novina", lokalnog lista koji izlazi i danas. Prvi glavni i odgovorni urednik "Pljevaljskih novina" bio je profesor pljevaljske Gimnazije Marko Banović.

1972.
Umro je američki pisac Ezra Pound, čija je poetika eksperimentalne lirike izvršila veoma značajan uticaj na moderno pjesništvo 20. vijeka.

1995.
U američkoj vojnoj bazi u Dejtonu počeli su mirovni pregovori o Bosni i Hercegovini. Poslije tri sedmice, mirovni sporazum kojim je okončan rat u toj bivšoj jugoslovenskoj republici parafirali su predsjednici Srbije i Hrvatske Slobodan Milošević i Franjo Tuđman i lider bosanskih Muslimana Alija Izetbegović. Tim sporazumom formirana su dva entiteta u BiH – Federacija Bosne i Hercegovine i Republika Srpska.

2000.
Skupština Crne Gore usvojila je zakon o Centralnoj banci, a njemačka marka, koja je od 2. novembra 1999. bila paralelna valuta, postala je jedino sredstvo plaćanja u Crnoj Gori.

2008.
Nakon premijere u atrijumu Vladinog doma na Cetinju 14. jula, u Crnogorskom narodnom pozorištu premijerno je izvedena prva crnogorska opera "Balkanska carica", pod dirigentskom palicom Alekseja Šatskog, u režiji Radmile Vojvodić.