Ljudi i događaji - 25. maj

Radio i televizija Crne Gore podsjećaju na događaje koji su obilježili današnji dan.

1786.
U zatvoru u Amsterdamu izvršio je samoubistvo pustolov i pisac, konte Stefan Zanović. Rođen je u Budvi 1751, pisao je pjesme, drame, istorijsko-političke spise, epistolarnu prozu. Najpoznatije djelo su „Turska pisma“. Pisao je na francuskom i italijanskom jeziku.

1810.
U Rio de la Plati u Argentini počela je pobuna protiv španskog kolonijalnog režima, a vlast je preuzela privremena vlada. Taj dan se proslavlja kao Dan nezavisnosti Argentine, mada je nezavisnost formalno proglašena u julu 1816.

1828.
Rođen je crnogorski knjaz Danilo Petrović, prvi svjetovni gospodar Crne Gore iz dinastije Petrović - Njegoš. Na zahtjev knjaza Danila, crnogorski Senat donio je akt o proglašenju Crne Gore za knjaževinu, što je priznala Rusija. Tim činom knjaz Danilo je izvršio političku sekularizaciju – odvojivši crkvenu, odnosno duhovnu vlast od svjetovne. U namjeri da Crnu Goru modernizuje, izvršio je niz reformi, reorganizovao vojsku, donio Zakonik kojim je definisao unutrašnji život knjaževine, odupro se Prvom pohodu Omer-paše Latasa na Crnu Goru, izvojevao pobjedu na Grahovcu, kojom je doprinio jačanju ugleda Crne Gore u Evropi i potvrđivanju njenog suvereniteta i nezavisnosti. Knjaz Danilo ubijen je u Kotoru 13. avgusta 1860. godine.

1889.
Rođen je ruski inženjer avijacije Igor Ivanovič Sikorski. Izumio je helikopter i avion sa više motora. Njegova korporacija Sikorski i danas je jedan od vodećih proizvođača helikoptera.

1897.
U Lugovima kod Kolašina rođen je Radosav Medenica, germanista, književni kritičar, prevodilac i pisac udžbenika i jedan od pokretača časopisa ,,Istorijski zapisi".

1908.
Počeo je sudski proces 49-rici optuženih za namjeru likvidacije crnogorskog knjaza Nikole, ministara i članova porodice Petrović - Njegoš, te pokušaja državnog puča u Crnoj Gori. Proces poznat kao suđenje učesnicima ,,bombaške afere" vođen je na Cetinju i trajao je do 13. juna iste godine.

1915.
Završena je bitka za grad Ipr u Belgiji u Prvom svjetskom ratu, gdje je poginulo i ranjeno 105.000 ljudi. Njemci su tokom te bitke prvi put upotrijebili otrovni gas koji je po tom gradu dobio naziv iperit.

1930.
U Podgorici je iz štampe izašao prvi broj nedjeljnika ,,Zeta", izuzetno značajnog glasila u Crnoj Gori između dva svjetska rata. Osnivač lista bio je Jovan-Jozo Vukčević s braćom Mitrom i Stevanom.

1980.
U Titogradu je otvoren Sportski centar „Morača“, s univerzalnom sportskom dvoranom, teretanom, bazenom i saunom.

2001.
Amerikanac Erik Vajhenmajer prva je slijepa osoba koja je osvojila Mont Everst, na koji se popeo zajedno sa Šermanom Bulom, 64-godišnjim ljekarom, koji je tako postao najstarija osoba koja je osvojila taj vrh.

2001.
Deset godina nakon raspada SFR Jugoslavije, predstavnici novonastalih država parafirali su u Beču Sporazum o podjeli imovine bivše zajedničke zemlje.

U Socijalsitičkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji 25. maj je slavljen kao Dan mladosti i rođendan nekadašnjeg predsjednika SFRJ Josipa Broza Tita. Iako je Tito zvanično rođen 7. maja 1892, 25. maj je obilježavan kao njegov rođendan. Centralna manifestacija uvijek je organizovana na tadašnjem stadionu JNA u Beogradu, gdje su pioniri, omladinci i pripadnici svih rodova vojske i mornarice izvodili slet.