Ljudi i događaji - 10. mart

Radio i televizija Crne Gore podsjećaju na događaje koji su obilježili današnji dan.

Na današnji dan 1776.

umro je u Petrogradu crnogorski vladika i gospodar Vasilije Petrović. Rođen je u Njegušima 1709. Na zahtjev crnogorskih glavara, vladika Sava ustupio je vladičanski i državni tron energičnijem Vasiliju koji je rukopložen za mitropolita 1750. u Beogradu i koji je kao vladika djelovao potpuno samostalno. Vodio je teške borbe protiv Otomanske imperije i sklapao mir s njom, a na drugoj strani učvršćivao veze s Rusijom. Napisao je i u Moskvi štampao 1754. poznato djelo „Istorija o Crnoj Gori“. Vasilije Petrović je sahranjen u Blagovješćenskoj crkvi u Petrogradu, u kojoj počivaju brojne znamenite ruske ličnosti. Na nadgrobnoj ploči, koja je i danas dobro očuvana, nalazi se uklesan grb Crne Gore.

1811.

U Risnu je rođen poznati sakupljač crnogorskih narodnih umotvorina Vuk Vrčević. Bio je trgovac, opštinski pisar i učitelj u Budvi, Grblju, Risnu i Kotoru, sekretar i nastavnik knjaza Danila na Cetinju, austrijski konzul u Trebinju. Penzionisan je u Dubrovniku, gdje je i umro 1882. godine.

1856.

Umro je Jovan Sterija Popović, prvi srpski komediograf. Njegove drame “Laža i paralaža”, “Pokondirena tikva”, “Kir-Janja”, “Rodoljupci” i druge, više od 100. godina su na pozorišnim repertoarima.

1905.

Simboličnim potapanjem kamena temeljca u more s inicijalima Nikole I Petrovića, označena je gradnja Pristana u Baru, prve crnogorske luke. Radovi su počeli 23. marta. Na obali mora, ispod Volujice, ubrzo je počelo da se formira naselje, koje je prema odluci Ministarskog savjeta Kraljevine Crne Gore 24. aprila 1908. dobilo ime Novi Bar. Time je zvanično ukinuto ime Pristan, mada je u upotrebi ostalo sve do 1976. kada su zbog širenja Luke Bar njegovi žitelji iseljeni, a naselje do temelja porušeno.

1959.

U Lasi, glavnom gradu Tibeta, izbila je pobuna protiv kineske vlasti. Nakon višednevnih uličnih borbi Kinezi su ugušili pobunu, a Dalaj Lama je izbjegao u Indiju. Nobelovu nagradu za mir dobio je 1989. godine zbog svojih nastojanja da nenasilnim putem povrati nezavisnost Tibeta.

1976.

Osnovana je u Titogradu Crnogorska akademija nauka i umjetnosti. Prvi predsjednik CANU bio je doktor Branko Pavićević, potpredsjednici Mihailo Lalić i doktor Milorad Mijušković, a sekretar Dragutin Vukotić.