dr Nikola Banićević

STAV

Grad anđela

Dokaz da život piše drame, a da je snaga prirode nezaustavljiva svjet je uvjerio strahoviti požar, koji je zahvatio Los Anđeles. Menique Marez tokom jutarnjeg sastanka u Palisades Village, u 10.45 časova dobija informaciju na telefonu o požaru. Gledajući kroz prozor vidjela je da planine gore, dok su joj djeca bila u školi. Malibu je toliko bio zahvaćen plamenom, da se Sherrie Crumpler učinilo kao da je sami Armagedon.

Piše: dr Nikola Banićević Vidi sve kolumne

972584

Požari u Los Anđelesu (Foto: Guliver/AP Photo/Etienne Laurent, File)

Lewis Marvin bio je zagledan u vatrenu stihiju, koja se iz pravca Pacific Coast Highway širila ka njegovom imanju u Topanga Canyon. Uspio je da spasi život, ali su kuća i imanje uništeni u plamenu. Požar nezampaćenih razmjera obilježiće zauvijek živote ljudi, koji su živjeli između Santa Monike i Malibua i istočnim djelovima grada. Snažna vatrena stihija  nošena vjetrom, koji je dostizao brzinu do 110 km/h, odnijela je najmanje 24 života, a više od 31 lice se vodi kao nestalo. Na površini od najmanje 12 500 hektara zavladala je pustoš.

Potrebno je ukazati na uzroke požara. Proteklo je samo nekoliko sati od meteo upozorenja na ekstremne vremenske uslove do trenutka kada su djelovi Los Anđelesa goreli u plamenu. Dugotrajan sušni periodi, visoke temperature i nagle promjene vremenskih uslova, u ovom regionu uslovljavaju češte požare. Ovoga puta klimatske promjene uticale su da požar bude van klasičnog obrasca. Drugi element uticaja je vjetar. U ovoj oblasti duvaju snažni topli vjetrovi imena Santa Ana, čija toplota dolazi iz djela pustinje južne Kalifornije. Međutim, ovoga puta uslijed klimatskih promjena radilo se o neuobičajeno jakim vjetrovima. Nastali su kao proizvod olujnog sistema koji se formirao iznad doline rijeke Kolorado, pojačani fenomenom koji naučnici nazivaju „planinski talas".

On nastaje kao posledica udara snažnih vjetrova u planinske vijence, po određenoj temperaturi. Treći uzrok je postojanje „goriva”, koje je pomoglo u brzom širenju požara. Radi se o značajnoj koncetraciju suve vegetacije i niskog rastinja, žbunja, palmi i trave. S obzirom da se od 1980. godine temperatura u Los Anđelesu povećala za 1 stepen Celzijusa, udvostručio se i broj dana sušne vegetacije, koja je pogodna za izbijanje požara. Urbane sredine su gusto naseljene što iziskuje postojanje guste mreže stubova, kablova i instalacija. Brojne kuće napravljene od drveta i lako zapaljivih materijala, ubrzale su širenje požara.

Šumski požar je požar otvorenog prostora i za njega važe posebna preventivna i reaktivna strategija u okviru zaštite i spašavanja. Preventivne mjere odnose se na edukaciju, monitoring prostora, rad sistema za rano upozorenje i najavu i stvaranje požarnih barijera. Reaktivne iziskuju efikasnu i pravovremenu reakciju sistema zaštite i spašavanja kod požara, koji je već izbio i prijeti svojim širenjem. Da li je bilo propusta u reakciji gašenja požara treba da pokaže istraga. Postavljaju se brojna pitanja.  

Da li je bilo dovoljno vode i pritiska u hidrantima? Da li je pravovremeno upućen poziv službama zaštite i spašavanja iz susjednih gradova i saveznih država? Da li lokalne vlasti ulažu dovoljno u sistem zaštite od požara, posebno u oblasti sa visokim rizikom? Da li je potrebna reforma sistema zaštite i spašavanja na svim nivoima?

Los Anđeles više neće biti isti. Filmska kuće „Universal”, „Parmount” i „Amason” otkazuju premijere svojih filmova, dok „Netfliks” neće održati muzički događaj. Kao da su naslovi nekih od premijera kao što je „Unstoppable”, ukazali na jedan ovakav događaj. Priroda je još jednom pokazala svoju nadmoć nad čovjekom. Ostaje nam da ovu katastrofu shvatimo ozbilju, naučimo lekciju, kako bi stvorili zajednice otporne na ovakve i slične bezbjednosne rizike.