Suspenzija bezviznog režima EU i zbog kršenja ljudskih prava

Poslanici Evropskog parlamenta podržali su danas zakon kojim se olakšava ukidanje prava na putovanje bez vize u Evropsku uniju za zemlje koje predstavljaju bezbjednosni rizik ili krše ljudska prava.

Reforma, za koju su glasali poslanici, odnosi se na državljane 61 zemlje čiji građani mogu da putuju u šengenski prostor bez viza za boravak do 90 dana u periodu od 180 dana.

Fleksibilniji mehanizam omogućiće Evropskoj komisiji da ponovo uvede vize nekoj zemlji u slučajevima kada postoje bezbjednosne sumnje – prvo privremeno, dok traju istraga i dijalog, a potom i trajno, ako problemi ostanu neriješeni, saopštio je Evropski parlament.

Kako se navodi, razlozi za ukidanje bezviznih putovanja uključuju bezbjednosne prijetnje – na primjer, porast broja krivičnih djela koja čine državljani određene zemlje, kao i značajno povećanje broja neuspješnih zahtjeva za azil, odbijanja ulaska ili prekoračenja dozvoljenog boravka.

Izvjestilac za ovo pitanje, Matjaž Nemec, rekao je da je politika viza EU jedan od najjačih spoljnopolitičkih instrumenata Unije.

„Reformisanim mehanizmom jača se posvećenost EU ljudskim pravima i međunarodnom pravu“, poručio je Nemec.

Reforma uvodi i nove razloge za suspenziju – hibridne prijetnje, poput instrumentalizacije migranata od strane država, 'zlatne pasoše' (davanje državljanstva u zamjenu za investicije koje povećavaju bezbjednosne rizike), neusklađivanje sa politikom viza EU, kršenje Povelje UN, međunarodnih ljudskih i humanitarnih prava, te nepoštovanje odluka međunarodnih sudova.

U saopštenju se navodi da novi mehanizam ima i odvraćajući efekat, kako bi se treće zemlje spriječile da krše uslove sporazuma o bezviznom režimu. Zakon predviđa i da EU može suspendovati bezvizni režim zvaničnicima vlada koji su odgovorni za kršenje ljudskih prava ili druge ozbiljne prekršaje.

Prema novim pravilima, prag za „značajno“ povećanje broja ljudi koji ostaju u EU bez dozvole ili koji čine teška krivična djela iznosi 30 odsto, dok će prag za nisku stopu odobrenih zahtjeva za azil biti 20 odsto.

U saopštenju Parlamenta podsjeća se da je bezvizni režim do sada ukinut samo jednom – u slučaju Vanuatua.

Zakon sada treba da bude formalno usvojen u Savjetu EU i stupiće na snagu 20 dana nakon objavljivanja u Službenom listu Evropske unije.