B.B. [ Beta ]

PODRŽATI ILI RASFORMIRATI

Kontroverza oko agencije UN za palestinske izbjeglice podijelila i EU

Agencija UN za pomoć palestinskim izbjeglicama na Bliskom istoku, UNRWA, ostala je za samo pet dana bez polovine budžeta, jer su mnogi donatori najavili da je više neće finansirati zbog optužbi da je 12 njenih službenika učestvovalo u terorističkim napadima Hamasa na Izrael, a te optužbe izazavale su podjele i u Evropskoj uniji.

UNRWA pomaže oko 5,9 miliona palestinskih izbjeglica i glavna je humanitarna organizacija u Pojasu Gaze, ali je poslije otkrića o navodnom učešću njenih lokalnih zaposlenika u napadima islamističkog Hamasa 16 zemalja donatora obustavilo finansiranje.

Agencija sada procjenjuje da će imati dovoljno novca da nastavi da radi samo do kraja februara. Iz budžeta agencije finansira se obrazovanje izbjeglih Palestinaca (oko 59 odsto budžeta), održavanje bolnica, pomoć u odjeći i hrani, dodjela mikrograntova i pomoć samohranim majkama.

Na razvoj događaja sa UNRWA različito su reagovale i članice EU, koja je ukupno treći po iznosu donator UNRWA.

Neke zemlje, poput Španije, Irske i članice EFTA Norveške najavile su nastavak pomoći, ali su pomoć suspendovali neki veliki donatori kao što su SAD, Njemačka, Francuska, Italija, Velika Britanija, Australija, Kanada ili Japan.

Dvije najveće donatorske zemlje, SAD i Njemačka dale su 2022. godine 343,9 miliona dolara, odnosno 202 miliona dolara, što je ukupno činilo 46 odsto budžeta UNRWA.

Oko 94 odsto budžeta te agencije zavisi od dobrovoljnih donacija država iz cijelog svijeta, odnosno oko 1,08 milijardi eura. Ostatak otpada na UN, druge humanitarne agencije i međunarodne organizacije, nevladine organizacije i privatne donacije.

Ipak, i američki državni sekretar Entoni Blinken rekao je da optužbe protiv UNRWA treba što prije istražiti, jer je uloga te agencije "nezamjenjiva" kada je riječ o tome da muškaraci, žene i djeca u Gazi, kojima je pomoć hitno potrebna pomoć, do nje zaista i dođu, prenijele su agencije.

Evropska komisija je saopštila da će sačekati ishod istrage. Finansiranje pomoći Palestincima na Zapadnoj obali i u Gazi biće nastavljeno posredstvom partnerskih organizacija, ali do kraja februara nije predviđena dodatna finansijska pomoć UNRWA, navela je Komisija.

"Evropska komisija preispitaće tu temu poslije istrage koju su najavile UN i u zavisnosti od koraka koji budu preduzeti. EK zahvaljuje na informacijama koje je pružila UNRWA i pozdravlja pokretanje istrage", a ujedno Komisija od agencije UN traži da i nezavisni stručnjaci koje bude imenovala EU ispitaju događaje.

Generalni sekretar UN Antonio Gutereš kritikovao je obustavljanje finansiranja, navodeći da je riječ o nekoliko "trulih jabuka" koje su bile u UNRWA.

Američki list Vol strit džornal je, međutim, pozivajući se na bezbjednosne službe SAD, objavio da je čak deset odsto zaposlenih u toj agenciji povezano sa islamističkim ekstremistima.

"Ekonomski udarac pogađa izbjeglice i njenih 30.000 zaposlenih u Gazi, na Zapadnoj obali, u Istočnom Jerusalimu, Siriji, Libanu i Jordanu, ali je zabrinutost uglavnom fokusirana na Pojas Gaze, jer je agencija (UNRWA) postala glavni humanitarni akter u toj enklavi koja sada više nije pogodna za život, rekao je koordinator humaniterne pomoći UN Martin Grifits", prenosi španski dnevnik El Pais.

Pais piše da je "rat promijenio svakodnevne aktivnosti UNRWA, ona koordiniše ulazak humanitarne pomoći, njene škole i zdravstveni objekti postali su sklonište za milion ljudi, izgubila je oko 150 zaposlenih u izraelskim vazdušnim udarima, i samo 3.000 od 13.000 njenih zaposlenih u tom području i dalje obavlja svoje dužnosti".

"Prije rata, 2022. godine, u Gazi je bilo zakazano 3,5 miliona ljekarskih pregleda u 22 zdravstvene ustanove koje vodi UNRWA, a oko 290.000 učenika bilo je upisano u 278 škola koje agencija vodi, pokazuje posljednji godišnji izvještaj. Od 2,3 miliona stanovnika Gaze, 1,5 miliona se vode kao izbjeglice", piše Pais.

Agencija UN imala je i ranije velike probleme sa finansiranjem, dobrim dijelom i zbog njene strukture koja je izazivala kontroverze.

Tako je 2018. godine bivši američki predsjednik Donald Tramp ukinuo finansiranje UNRWA.

Većina evropskih dnevnih listova sa zabrinutošću komentariše situaciju oko UNRWA, od Paisa i danskog dnevnika Politiken koji pišu da je to neopravdana kolektivna kazna za civile, preko francuskog Monda koji smatra da su optužbe protiv agencije UN prava dilema i Ajriš Tajmsa koji prenosi upozorenje da je sistem humanitarne pomoći u Gazi pred kolapsom, pa do dnevnika Noje cirher cajtung koji smatra da je hitna humanitarna pomoć u ovom trenutku moralni imperativ.

Istovremeno, holandski De Telegraf ocjenjuje da UNRWA više ne može da funkcioniše kao do sada i da tu agenciju treba što prije rasformirati.