A.M. [ Portal RTCG ]

okrugli sto

Direktnim biranjem predsjednika opština do veće odgovornosti

Da li je najbolje rješenje birati predsjednike opština i gradonačelnike na izborima ili to ipak treba ostaviti odbornicima, neka su od pitanja na koje su odgovarali sagovornici emisije "Okrugli sto".

Nina Blažić, iz Ministarstva javne uprave saopštila je da je taj resor u prethodnom periodu uradilo analizu funkcionisanja sistema lokalne samouprave.

"I u okviru te analize i tog dokumenta sa posebnom pažnjom smo analizirali i položaj i izbor nadležnosti organa lokalne samouprave i predsjednika opštine i skupštine opštine. Dakle, u tom smislu, a i naravno uz inpute ekspertske podrške i naših međunarodnih partnera,konstatovali smo da postojeći sistem izbora predsjednika opštine ne korespondira sa onim što je međunarodna praksa", istakla je Blažić.

Kaže da ta međunarodna praksa podrazumijeva da predsjednik opštine mora svoj izbor temeljiti na izbornoj volji građana.

"Dakle, trenutno zakonsko rješenje u Crnoj Gori to ne predviđa. Dakle, predsjednika opštine bira skupština opštine i skupština se bira na izborima. Međutim, predsjednik opštine svoj izbor ne temelji na legitimitetu koji je dobio od građana", saopštila je ona.

Ona pojašnjava da predsjednik opštine ne mora biti iz reda odbornika i ne mora biti uopšte i učesnik izbornog procesa.

"To znači da se građani ne identifikuju sa tim predsjednikom opštine u smislu njegove vizije razvoja grada ili opštine i na taj način, a posebno imajući u vidu činjenicu šta je lokalna samouprava, to je pravo građana da neposredno ili preko svojih izabranih organa odlučuje u svojoj lokalnoj zajednici", istakla je Blažić.

Kako kaže, sistemski je nedopustivo da građani ne donose jedno od najvažnijih odluka, a to je izbor sopstvenih organa u lokalnoj samoupravi.

"Nekoliko je i razloga koji afirmišu predlog, odnosno inicijativu Ministarstva javne uprave. U prvom redu, demokratizacija procesa. Kao što sam rekla, predsjednik opštine koji dobije mandat od građana da vrši svoju funkciju, dakle, ima i legitimitet, ali ima i odgovornost za vršenje svojih poslova", pojasnila je ona.

Kaže da predsjednik opštine, kad bi dobio mandat od strane građana, birao bi se na četiri godine i taj mandat je teško prekinuti.

"U okolnostima kada bi se birao predsjednik opštine neposredno strane građana, vi biste imali određenu stabilnost, imali biste četiri godine čvrstog mandata koji treba da obezbijedi ono za šta lokalna samouprava postoji, a to je razvoj jedinice lokalne samouprave", istakla je Blažićeva.

Funkcioner PES-a Vasilije Čarapić kaže da izbornih procesa u Crnoj Gori ne fali.

"Dešava se da na lokalnim izborima imamo veliki upliv centrala, koje nekada nemoju dotičnih tačaka sa lokalnim kontekstom i to se stvarno pretvara u mini nacionalne izbore, što na neki način i dovodi i otežavanje stavljanja nove vlasti i samom funkcionisanju te vlasti, jer ona nije toliko bliska interesima lokalnih zajednica, odnosno opštine u kojoj se dešavaju te izbori", kaže Čarapić.

Stoga je stava da je previše ovih izbora i da treba da u okviru izborne reforme sprovesti da se "lokalni izbori održavaju u svom terminu, na nivou čitave Crne Gore i da su oni u tom kontekstu odvojeni od izbora koji se dešavaju na državnom nivou".

Kaže da je to dobro rješenje, jer u tom neka organizacija partijska ili na nivou grupa građana moći da utiče sa nacionalnog nivou na toliko frontova, jer ne postoji jedna partija koja u svojoj centrali može da ima znanje o svim lokalnim kontekstima u svim opštinama.

Nikola Camaj iz Albanskog Foruma smatra da ke dobra ideja koja je došla iz samog ministarstva.

"Mislim da ima volje i u Odboru za sveobuhvatnu izbornu reformu. Jako je dobro što je deblokiran rad tog odbora, veoma nam je značajno da upravo razmišljamo u tom pravcu i za naredne izbore", kaže Camaj.

Kaže da je veoma važno da se završi tzv. izborni turizam.

"Izborni turizam zaista, pored svih ovih nedostataka koje ima naš izborni sistem, daje stvarno jednu dodatnu mogućnost da u gradovimaž, ili pogotovo u manjim opštinama, na vlasti bude politička volja nametnuta od ljudi koji ne žive tamo, koji nemaju neki lokalni interes", istakao je Camaj.

Smatra i da bi bilo dobro da svake druge godine imamo izbore.

"Jednom lokalne, nakon dvije godine centralne. Jedino na taj način možemo zaista dobiti kvalitetno predstavljanje i da građani dobiju ljude za koje su glasale i kojima vjeruju. I direktan izbor gradonačelnika upravo ide u tom pravcu", kaže on i dodaje da predsjednik/ca opštine treba da budu odgovorni pred građanima.

Predsjednik Skupštine Opštine Nikšić Nemanja Vuković osvrnuo se na izborni turizam kao jednu, kako kaže, veoma spornu komponentu našeg izbornog procesa.

"Negdje je Nikšić prilično pogođen u tom kontekstu, budući da je jedan dio naših sugrađana mijenjao prebivalište, pa je išao da ostvari biračko pravo u drugim opštinama. Tako da ovaj predloženi model zakonom da se predsjednik opštine bira iz reda odbornika je svakako doprinos dalje o demokratizaciji, ali i većoj odgovornosti predsjednika opština", smatra Vuković.

Kaže da bi i izbori u jednom danu svakako doprinijeli rasterećenju političkih subjekata, ali i rasteretanju vlasti, izvršne i zakonodavne na svim nivoima.

"Mi imamo državu koja je konstantno u izbornim procesima i to nije u poslednje dvije godine slučaj, već je to slučaj godinama unazad", kaže Vuković.

Kaže da moramo a nastaviti da vraćamo vlast građanima.

"Građanin mora da bude taj koji neposredno odlučuje o izboru najvažnijih funkcionera, odnosno ljudi koji obavljaju najodgovornije funkcije, i čini mi se da i ovaj zakon, ali i ova inicijativa, negdje doprinose apsolutno tome. Tako da vjerujem da se vlast od građana ne smije otuđivati, već neposredan izbor na jedan način koji bi se vjerovatno precizno definisao zakonskim rešenjem, može doprinijeti većoj odgovornosti predsednika opština, ali i svih drugih lokalnih funkcionera", istakao je Vuković.