[ Danijel Garić, TVCG ]

NAFTNI GIGANT ZNAO ZA KLIMATSKE PROMJENE PRIJE 50 GODINA

Ekson namjerno decenijama dezavuisao nauku

Naftni gigant Ekson privatno je tačno i vješto predvidio globalno zagrijavanje, da bi potom proveo decenije javno razbijajući takve naučno utemeljene istine kako bi zaštitio svoje poslovanje, pokazalo je novo istraživanje.

Ekson Mobil korporacija, četvrta najveća naftna kompanija na svijetu sa budžetom od skoro 400 milijardi dolara, je američka multinacionalna naftna i gasna korporacija i najveći direktni potomak Standard Oil- a Džona Rokfelera.

Mnoštvo internih dokumenata i istraživačkih radova je ranije utvrdilo da je Ekson znao za opasnosti globalnog zagrijavanja najmanje od 1970- ih, dok su druga tijela naftne industrije znala za rizik čak i ranije, otprilike od 1950- ih. Oni su se snažno i uspješno mobilisali protiv nauke i koruptivno lobirali, kako bi zaustavili bilo kakvu akciju za smanjenje upotrebe fosilnih goriva.
Nova studija je jasno pokazala da su Eksonovi naučnici bili nevjerovatno tačni u svojim projekcijama od 1970- ih pa nadalje, predviđajući uzlaznu krivu globalnih temperatura i emisija ugljen-dioksida koja je skoro jednaka onome što se stvarno dogodilo, dok se svijet zagrijavao brzinom koja nije viđena milionima godina.

Naučnici ove kompanije su predvidjeli da će doći do globalnog zagrijavanja od oko 0, 2 stepeni svake decenije zbog emisije gasova koji zagrijavaju planetu iz sagorijevanja nafte, uglja i drugih fosilnih goriva. Nova analiza, objavljena u časopisu “Science”, otkriva da je Eksonova predikcija bila veoma vješta i da su projekcije takođe bile u skladu sa onima koje su kasnije objavljivale naučne organizacije i vladine institucije.

“Ekson je vrlo precizno znao i vidio klimatske promjene već 1981. godine, deset godina nakon interne analize. Zastrašujuće je gledati kako su Eksonove projekcije tako blisko usklađene sa onim što se kasnije dogodilo”, rekao je Džefri Supran, jedan od autora istraživanja koje su sproveli novinari i istraživači sa Univerziteta Harvard i Potsdamskog instituta za istraživanje uticaja klime.

On je kompaniju nazvao “pištoljem iz čije cijevi izlazi dim” i saučesnika u globalnoj zabludi o stvarnom razlogu klimatskim promjena.

Istraživanje je analiziralo više od 100 internih dokumenata i recenziranih naučnih publikacija koje su interno proizveli naučnici i menadžeri ove kompanije ili su koautori u u nezavisnim publikacijama između 1977. i 2014. godine.

Analiza je otkrila da je Ekson nametnuo ideju da je svijet krenuo ka neminovnom ledenom dobu, iako je na osnovu istraživanja bilo jasno da se planeta suočava sa zagrijavanjem, izazvanim koncentracijom gasova sa efektom staklene bašte. Naučnicima korporacije je bilo jasno da je to zagrijavanje posljedica ljudskih aktivnosti, a ne klimatskih ciklusa, a čak su predvidjeli oko 2000. godine i tzv. „budžet sa ugljenik“ u cilju održavanja zagrijavanja ispod dva stepena iznad predindustrijskog vremena.

Naoružan ovim saznanjima, Ekson je krenuo u dugu kampanju da umanji ili diskredituje ono što su njegovi naučnici potvrdili. Još 2013. godine Reks Tilerson, tadašnji izvršni direktor naftne kompanije, rekao je da klimatski modeli „nisu kompetentni“ i da „postoje neizvjesnosti“ u pogledu uticaja sagorijevanja fosilnih goriva.

„Oni su u suštini ćutali dok su radili ovaj posao, zarađivali golemi novac i uništavali planetu. Kada im je postalo strateški neophodno upravljati egzistencijalnom prijetnjom njihovom poslovanju, ustali su i govorili protiv nauke“, rekao je Supran.

Naučnici za klimu rekli su da je nova studija istakla važno poglavlje u borbi za rješavanje klimatske krize.

„Veoma je žalosno što kompanija ne samo da nije pazila na jasne rizike iz ovih informacija, već je radije odlučila da podrži nenaučne ideje u nastojanju da zaradi više novca“, rekla je Natali Mahovald, klimatološkinja sa Univerziteta Kornel.

Mahovald je kazala da su kašnjenja u akciji uz pomoć Eksona imala „duboke implikacije“ jer su ranije investicije u vjetar i solarnu energiju mogle da spriječe trenutne i buduće klimatske katastrofe.

„Ako uključimo uticaje zagađenja vazduha i klimatskih promjena, njihove akcije su vjerovatno negativno uticale na milione ljudi“, dodala je ona.

Klimatski naučnik sa Univerziteta Djuk Drev Šindel je saopštio da je nova studija čvrst argument da je Eksonovo svjesno dezavuisanje javnosti “drsko i sa nesagledivim posljedicama”.