Anđelko Šubić (izvor: dpa)  [ DW ]

21. 10. 2025. 12:27

Sumrak i u njemačkim automobilskim gradovima

Gradovi poput Minhena (BMW), Štutgarta (Mercedes, Porše), Volfsburga (Folksvagen) i Ingolštata (Audi) su i u 2024. ostali među gradovima sa najvećim prihodima u Njemačkoj, pokazuje najnovije izdanje „Komunalnog finansijskog izvještaja" Fondacije Bertelsman.

No to bi moglo brzo da se promijeni, smatra jedan od autora istraživanja Rene Gajsler sa Tehničkog univerziteta u Vildauu. „Iz automobilske industrije se sada čuju samo loše vijesti", kaže Gajsler. „A sve komune u kojima su njihovi pogoni to vrlo brzo osjete u svojim blagajnama."

Štutgart - 800 miliona manje

Pogođen je čak i inače izuzetno imućan Štutgart. Nije ni čudo: u tom regionu je sjedište ne samo Mercedesa i Poršea, već i firmi koje u velikoj mjeri zavise od automobilske industrije, kao što su Boš i Male.

U rekordnoj 2023. u blagajnu Štutgarta od poreza na dobit preduzeća stiglo je preko 1,6 milijardi evra. Za 2025. grad sada računa sa sa skoro dvostruko manjim prihodom od 850 miliona.

„Kao što je Štutgart u ekonomski snažnim godinama posebno profitirao od automobilske industrije i njenih partnera, sada se pad prometa i izvoza direktno odražava na gradske finansije", navodi se u saopštenju gradske uprave.

A to znači da glavni grad njemačke savezne pokrajine Baden-Virtemberg mora da zategne kaiš: iako je Štutgart već uveo neke mjere štednje, u dvogodišnjem budžetu za 2026/27. i dalje nedostaje skoro 800 miliona evra. Prema riječima gradonačelnika Franka Nopera (CDU), taj budžet je „kontrolisano, ali za sve itekako primjetno kočenje".

Vajzah: sa 65 miliona na 3 miliona

Još teže pogođena je relativno mala opština Vajzah u blizini Štutgarta, gdje se nalazi razvojni centar Poršea: za 2025. gradski čelnici su u početku računali sa 65 miliona evra prihoda od poreza na dobit, ali je prognoza nedavno morala biti drastično smanjena — na svega tri miliona.

Zindelfingen, usko povezan sa Mercedesom, računa da će prihod biti manji za četvrtinu i da će im stići još samo 148 miliona evra.

Volfsburg će morati da se zaduži

I u Volfsburgu, praktično gradu Folksvagena, prošla su zlatna vremena. „Porez na dobit preduzeća jeste i ostaje glavni izvor prihoda grada, pa privredni padovi u koncernu Folksvagen i kod dobavljača imaju značajne posledice po budžet", rekao je portparol grada.

Tokom 2024. prihodi od tog poreza već su pali za 40 odsto, na 151 milion evra, a za 2025. se očekuje još manje. Grad je za 2025. i 2026. uveo mjere štednje: potrebno je uštedeti najmanje pet miliona evra, uglavnom na materijalnim troškovima i zaposlenima.

Do 2014. godine Volfsburg je mogao da se raduje izdašnim prihodima, bio je bez dugova i stvarao je rezerve za teža vremena. Ali 2015. izbio je skandal oko falsifikovanih ekoloških vrednosti dizel-motora Folksvagena i već tada je presušila dobit koncerna — i iznosi koje je plaćao gradu. U međuvremenu su ušteđevine iz „zlatnih vremena" potrošene, a do 2029. grad će morati da se zaduži za oko 455 miliona evra.

Ingolštat - dramatična situacija

I gradAudija, jednog od ogranaka VW-a, suočava se sa sličnim problemima: u Ingolštatu prihodi od poreza na dobit drastično opadaju. Tokom 2023. iznosili su još 191,5 miliona evra. Za tekuću godinu grad je najprije računao sa 70 miliona, a sada očekuje svega 55 miliona.

Gradonačelnik Mihael Kern (CSU) nedavno je govorio o „dramatičnoj, izuzetno zahtjevnoj i istorijski teškoj situaciji". Za 2026. grad sada predviđa deficit od 60 do 80 miliona evra. Uprkos mjerama štednje, gradski budžet nije uspio da se vrati makar na nulu.

Minhen ipak nije samo BMW

Sjedište BMW-a, Minhen, takođe trpi pad prihoda od poreza na dobit: ove godine biće oko 159 miliona evra manji od planiranog. Iako je to velika suma, za Minhen to nije naročito mnogo: čak i nakon smanjenja, grad i dalje računa sa 3,6 milijardi evra prihoda.

Jer Minhen u Bavarskoj ima mnogo širu privrednu osnovu od drugih automobilskih gradova: ovdje je sjedište i mnogih drugih velikih i bogatih kompanija kao što su Simens, Alijanc ili Minhen Ri.

Riselshajm tone sve dublje

Riselshajm na Majni, u pokrajini Hesen, pak tone sve dublje. Nakon agonije nekadašnjeg simbola grada — Opela, koji je na kraju završio u koncernu Stelanitis — i ta fabrika automobila danas je samo sjenka nekadašnjeg giganta: umjesto više od 30.000 ljudi, tamo danas radi svega oko 8.300 zaposlenih.

Zbog velikog pada prihoda od poreza na dobit, u budžetu grada ove godine zjapi rupa od 85 miliona evra. Dugovi brzo rastu, pa za važne projekte — poput obnove pozorišta — nema novca.

Cvikau u krizi, ali još ima rezervi

Krizu osjeća i Cvikau na istoku Njemačke, u Saksoniji, gdje je Folksvagenovo središte proizvodnje električnih automobila: ove godine računa sa 55 miliona evra prihoda, što je oko 20 miliona manje nego 2023. Koliko od toga dolazi od VW-a, grad ne želi da otkrije, pozivajući se na poresku tajnu. Ipak, portparolka je izjavila: „Zbog velike zavisnosti od automobilske industrije, gradske finansije su usko povezane sa poslovnim uspjehom tog sektora."

Ipak, Cvikau je — slično kao nekada Volfsburg — barem nešto stavio sa strane: „Za sada se likvidnost grada još može obezbijediti postojećim novčanim sredstvima koja potiču iz pozitivnih budžetskih rezultata prethodnih godina."

Jadikovke uz kavijar?

U poređenju sa drugim gradovima, automobilska središta će vjerovatno i dalje biti relativno dobro pozicionirana, upozorava jedan od autora istraživanja, Gajsler. „Kriza u gradskom budžetu je uvjek donekle i subjektivna." Mnoge opštine u Njemačkoj bile bi presrećne i sa ovim „lošim" prihodima Ingolštata ili Volfsburga.

Ali bogati automobilski gradovi očigledno su razmaženi drugim standardima: „Kada dođe do pada, i ti gradovi se ozbiljno uzdrmaju."