Una Sabljaković (Beograd)  [ DW ]

19. 09. 2025. 12:57

Policijska brutalnost u Srbiji: slučaj Bogdana Jovičića

Bogdan Jovičić (22) uhapšen je poslije protesta u Novom Sadu 14. avgusta. Jovičiću se na teret stavlja krivično djelo nasilničko ponašanje na sportskoj priredbi ili javnom skupu i to zbog, kako navodi advokat Kovačević, „oštećenja imovine velike vrijednosti u dolasku ili odlasku sa javnog skupa".

Jovičić je bio pritvoren u Okružnom zatvoru u Novom Sadu, a kada mu je 12. septembra produžen pritvor za još 30 dana, stupio je u štrajk glađu. Prebačen je u Specijalnu zatvorsku bolnicu u Beogradu. Dok je bio u pritvoru u Novom Sadu, umro mu je otac i na njegovu sahranu doveden je sa lisicama na nogama.

Jovičićev advokat Srđan Kovačević uložio je žalbu na produženje pritvora ističući da njegov klijent nikada nije odgovarao ni krivično ni prekršajno.

„Vanpretresno vijeće Višeg suda u Novom Sadu u skladu sa Krivičnim zakonikom odluku mora da donese u roku od 48 časova. Dakle, rok ističe u petak (19. septembar) u 13 časova. U slučaju da žalba bude odbijena, ostaje nam samo da uložimo ustavnu žalbu", kaže za DW Kovačević.

„Bogdan je jakog duha. Ali štrajk glađu, koji je onog dana kada sam bio kod njega u posjeti ulazio u sedmi dan, ostavio je posljedice. Nadam se da će ovo sve pozitivno i brzo da se završi, kako posljedice ne bi bile još gore", rekao je za DW Srđan Kovačević.

Kritika zbog postupanja prema Jovičiću

Mnogi stručnjaci za zaštitu ljudskih prava u Srbiji i dio opozicije oštro su reagovali zbog postupanja policije prema Jovičiću, koje ocjenjuju kao primjer visokog stepena represije.

Reagovale su i Partija evropskih socijalista koja je tražila da Jovičić odmah bude pušten iz pritvora, i Evropska demokratska stranka, navodeći da vlasti u Srbiji tog studenta tretiraju „kao opasnog kriminalca".

Sa druge strane, Uprava za izvršenje krivičnih sankcija saopštila je da je Jovičić izveden sa lisicama na nogama kako ne bi pobjegao i da je to u skladu sa bezbjednosnim procedurama „tokom izvođenja lica iz pritvorske jedinice van zatvora".

Jovanović: Nehuman i neproporcijalan tretman

„S obzirom na to da su Bogdana Jovičića čuvala tri policijska službenika na sahrani njegovog oca, očigledno je da su lisice na nogama bile nepotrebne i suvišne", kaže za DW Uroš Jovanović iz nevladine organizacije Građanske inicijative.

„U pitanju je očigledno nehuman i neproporcionalan tretman koji je slika i prilika srpskog pravnog sistema. Bijes javnosti opravdano izaziva nejednak tretman prema građanima i građankama ove zemlje. Sa jedne strane imamo vezanog studenta Bogdana Jovičića na sahrani oca i studenta Luku Mihajlovića koji je bio vezan lisicama za krevet u bolnici (gdje je operisan pošto ga je policija pretukla poslije protesta 28. juna u Beogradu), a sa druge strane odgovorne za pad nadstrešnice koji su hapšeni bez lisica na rukama, kao i predsjednikovo pomilovanje nasilnika vladajuće SNS koji su polomili vilicu studentkinji", kaže Jovanović.

On ističe da je „policijska brutalnost – realnost u Srbiji". „Kada se suočavamo sa policijskim službenikom, po pravilu pretpostavljamo neprofesionalno, grubo i nasilničko ponašanje protivno zakonu", navodi Jovanović.

Od novembra 2024. skoro 1.000 privedenih

Prema podacima inicijative „Pustite ih sve", od 2. novembra prošle godine u Srbiji je tokom protesta privedeno ili uhapšeno više od 920 osoba.

Slične podatke ima i organizacija Građanske inicijative, koja je u decembru prošle godine napravila mehanizam „Štit" sa ciljem da pruži pomoć osobama koje su privedene ili uhapšene na protestima, ili se protiv njih vodi sudski proces.

„Prema bazi Građanskih inicijativa, zaključno sa 18. septembrom privedeno je ili uhapšeno najmanje 850 lica u vezi sa učešćem na javnim okupljanjima od 1. novembra 2024. godine, nakon pada nadstrešnice u Novom Sadu", precizira Jovanović.

On dodaje da su među krivičnim djelima koja se tim osobama stavljaju na teret pripremanje djela protiv ustavnog uređenja i bezbjednosti Srbije, napad na službeno lice u vršenju službene dužnosti i nasilničko ponašanje na javnom skupu ili sportskoj priredbi.

„Srbija sve više liči na zemlje kao što su Rusija i Bjelorusija. Zakonodavstvo se tumači ekstenzivno, ponekad i maštovito, s ciljem zastrašivanja i ućutkivanja svake javne kritike koja bi mogla da ugrozi poziciju i projekciju moći vladajuće stranke", kaže Jovanović.

Dodaje da je mnogima na teret stavljeno krivično djelo nasilnog rušenja ustavnog poretka samo zato što su „emotivno govorili o učešću na protestima". „Iako ovaj član Krivičnog zakonika služi u slučaju državnih udara, puča, formiranja i aktiviranja paramilitarnih formacija, on se praktično koristi za verbalni delikt", objašnjava Jovanović.

Jovanović: Kriminalizacija protesta

Revolt građana izazvan je i predloženim izmjenama Krivičnog zakonika Srbijeo kojima rasprava traje do 1. oktobra. Jovanović navodi da su za Građanske inicijative problematična prije svega dva člana.

„Član 290 se odnosi na ugrožavanje saobraćaja i ispisan je tako da će svako ko bude postavio bilo kakvu prepreku na putu ili ko zaustavi prevozna sredstva biti kažnjen zatvorom do godinu dana. To u praksi znači da bi šesnaestominutne komemorativne blokade saobraćaja bile kriminalizovane i svako ko bi zaustavio saobraćaj na taj način mogao bi biti suočen sa krivičnim postupkom i prijetnjom zatvora do jedne godine", objašnjava Jovanović.

Dodaje da se član 343a odnosi na objavljivanje informacija kojima se savjetuje izvršenje krivičnog djela.

„Ako imamo na umu da je veliki broj građana bio optužen za krivična djela iz ove oblasti zbog javno izgovorene riječi na javnom skupu, imamo razumnu sumnju da će i ovaj član biti korišćen protiv učesnika protesta", navodi Jovanović.

Protesti podrške

U srijedu i u četvrtak su u gradovima širom Srbije održani protesti u znak podrške Jovičiću i drugim pritvorenim građanima u Srbiji. Oni traže da Jovičić bude pušten da se brani sa slobode i ističu da predložene sporne izmjene Krivičnog zakonika moraju da budu povučene.

Za petak su najavljeni novi protesti: studenti u blokadi su dodali i da će izlaziti na ulice dok god njihovi zahtjevi ne budu ispunjeni.