Ivan Đerković (priredio izbor iz štampe)  [ DW ]

14. 07. 2025. 11:09

Njemački list: Vučićev otrov djeluje

„Neizvjesno je da li će protestni pokret u Srbiji moći da iznudi nove, prijevremene izbore“, piše njemački list. „Budućnost studentske liste, objavljene prije nekoliko nedjelja, takođe je neizvjesna. Ona za sada postoji samo kao glasina. Ako ikada dođe do njene realizacije, protestni pokret će neizbježno postati ranjiviji. Tada će ljudi biti povezani s njim imenom i prezimenom, a ne kao anonimni kolektiv studenata kojem se mesijanski klanjaju djelovi srpskog društva.“

Frankfurter algemajnce cajtung ukazuje da se „nacionalista, profesor književnosti iz Beograda Milo Lompar, često pominje kao mogući kandidat za prvo mjesto na toj listi“. Podsjeća se da je i on bio jedan od govornika na protestu 28. juna u Beogradu.

Lompar je, kako se navodi, „poštovalac bosanskog Srbina, ratnog zločinca Radovana Karadžića, osuđenog na doživotnu robiju i arhitekte genocida u Srebrenici kojem je 11. jula obilježena 30. godišnjica. Tada su više od 7.000 muslimanskih Bošnjaka – prema zvaničnim podacima iz Sarajeva, taj broj je bio čak 8.372 – ubili vojnici bosanskih Srba.“

„Da li bi muslimanski studenti iz Sandžaka podržali listu koju predvodi pristalica čovjeka čija je politika koštala života desetina hiljada Bošnjaka“, pita se autor. On nudi ovakav odgovor:

„Neki Lompara vide kao novog Vojislava Koštunicu. On je bio kompromisni, nacionalistički kandidat ujedinjene srpske opozicije 2000. godine protiv Miloševića. Ali u to vrijeme, opoziciju je, pored Koštunice, činio i harizmatični i prodorni proevropski orijentisan Zoran Đinđić, koji je želio da Srbiju povede u EU, i koji je postao premijer. Nije, međutim, dugo ostao na toj funkciji. Đinđić je ubijen u Beogradu 2003. godine. Zemlji i danas nedostaje. Nacionaliste poput Koštunice i Lompara Srbija proizvodi u izobilju. Đinđića je malo.“

Berlin se oslanja na Vučića

Ipak, prema ocjeni njemačkog novinara, „trenutna situacija u Srbiji samo je djelimično uporediva s onom od prije četvrt vijeka, kada je Vučić bio Miloševićev ministar propagande. Milošević je bio međunarodno izolovan – Vučić i dalje uživa podršku u inostranstvu.“

„Mnogi Srbi optužuju Njemačku da podržava Vučića prvenstveno zato što njemačka automobilska industrija želi da eksploatiše srpska nalazišta litijuma“, navodi se i ujedno ocjenjuje: „Berlin se oslanja na Vučića kao svog agenta u Beogradu. Tačno je da neke njemačke institucije i već dugo sarađuju s Vučićem pod izgovorom promocije demokratije. Fondacija Konrad Adenauer, na primjer – formalno nezavisna, ali bliska CDU – nastavlja da sarađuje sa SNS-om i kao partnersku stranku tretira Vučićevu mašineriju moći za otimanje srpske države. Zbog takvih stvari ogorčeni su ne samo mnogi liberali i ljevičari, već i konzervativno-buržoaski orijentisani Srbi. To se doživljava kao njemačko saučesništvo sa srpskom kleptokratijom.“

Autor istovremeno navodi i sljedeće: „U popularnom sportu vrijeđanja Njemačke u Beogradu i s desnice i s ljevice, Vučićev pravi partner u Evropskoj uniji izgubljen je iz vida: Viktor Orban, mađarski premijer. Dvije srodne duše međusobno se podržavaju u proširivanju svojih moći i pokušaju da potkopaju evropske sankcije protiv Rusije gdje god je to moguće.“

Vučićeva logika

„Mađarska, međutim“, kako navodi frankfurtski list, „ima Petera Mađara, harizmatičnog opozicionog lidera koji bi mogao da uzdrma trenutni sistem vlasti u Budimpešti. U Srbiji se nigdje ne može vidjeti nijedan opozicioni političar tog tipa. Srpska politička opozicija je bezglava. I ono malo što je od nje ostalo uskoro bi moglo potpuno da nestane – ako se lista studenata ikada zaista sastavi. U takvom slučaju, studenti očekuju da opozicione stranke neće učestvovati na izborima kako bi studentski projekat bio jedina politička alternativa Vučiću. A on bi trebalo da se proteže od krajnje ljevice, do krajnje desnice“, piše frankfurtski list.

„U Srbiji vlada mišljenje da je za svrgavanje Vučića sa vlasti neophodna velika koalicija svih segmenata društva, uključujući i nacionaliste. Jedan od argumenta glasi da studentsko tijelo mora uzeti u obzir nacionaliste u sopstvenim redovima. A još bolje, da bi i oni sami trebalo da se ponašaju na nacionalistički način. Iz nekog razloga, uvijek se pretpostavlja da bi liberali, ljevičari i konzervativci morali da ustupe mjesto nacionalistima da bi do tog jedinstva došlo. Rjeđe se čuje da bi i od nacionalista moglo da se traži da naprave ustupke zarad zajedničkog cilja“, ukazuje autor.

„Ono što se takođe čuje jeste da studenti moraju da se ponašaju nacionalistički samo zato što ih propagandni mediji onih na vlasti mjesecima klevetaju kao izdajnike otadžbine ili strane špijune. Da bi morali svojim sopstvenim nacionalističkim tezama da dokažu da to nije istina“, navodi Frankfurter algemajne cajtung.

„Taj argument takođe pokazuje da djeluje otrov koji Vučić već godinama sistematski ubrizgava u srpsko društvo putem svojih medija. Vučić je uspio da nametne samodestruktivnu logiku srpskom društvu, sopstvenu logiku. Neki od njegovih protivnika kao da čak i ne shvataju da pokušavaju da se bore protiv Vučića tako što se pokoravaju njegovim pravilima.“

San razuma proizvodi čudovišta

„Efikasnost predsjednikovog otrova“, nastavlja autor, „očigledna je i u neobuzdanom radikalizmu i mržnji koja sada postoji na obje strane. Nekakvi međutonovi i nijanse nisu poželjni. Vladar Vučić očekuje bezuslovnu poslušnost. S druge strane, svako ko se usudi da izrazi sumnju u sveobuhvatnu mudrost studentskih plenuma i njihov izbor nacionalističkih predstavnika, biva obasut mržnjom i zlobom. ’Prljava nacistička svinja’ ili ’Jedi govna’ – takvi izrazi brzo postaju uobičajeni, kolokvijalni jezik. Septička jama društvenih mreža puna je toga.“

„U svom nedostatku sposobnosti za samorefleksiju, djelovi srpskog protestnog pokreta i njegove pristalice prilično su slični autoritarnim vladarima protiv kojih se bore. Vučićev višegodišnji propagandni baraž, koji svuda vidi samo neprijatelje srpstva, kako kod kuće, tako i u inostranstvu, uspješno je otrovao djelove društva. Nijanse sive su ugrožena boja u debati. Takva atmosfera“, piše Frankfurter algmajne cajtung, „podsjeća na naslov poznate slike Fransiska Goje: ’San razuma proizvodi čudovišta’. Da li će ona nestati nakon buđenja?“