Elizabet Grenijer  [ DW ]

10. 07. 2025. 07:38

Novi „Supermen“: Da, to je politički film

U novom filmu „Supermen“, u kome naslovnu ulogu tumači Dejvid Korensvet, čovjek od čelika se prvi put pojavljuje izranjavan i krvav, u arktičkoj pustoši.

„Imamo izubijanog Supermena na početku. To je naša zemlja“, rekao je režiser Džejms Gan na konferenciji za štampu povodom objavljivanja prvog trejlera. Ovaj Supermen simbolizuje Ameriku koja jeste izudarana, ali i dalje stoji na strani dobrote, objasnio je Gan.

Supermen se dugo smatrao arhetipskim američkim superherojem – oličenjem ideala istine, pravde i američkog sna.

Međutim, u ovom filmu Gan odlučuje da fokus stavi na „univerzalni moral“. Umjesto da bude američki nacionalni heroj, Supermen je ovdje neko ko želi da štiti i spasava slabe, bilo gdje u svijetu. „Čak i ako ga to dovodi u nevolju“, dodaje režiser.

„Da, radi se o politici“, rekao je Gan za britanski list Tajms, dodajući da je u pitanju i „priča o ljudskoj dobroti“.

„Naravno da će se naći idioti kojima će to zasmetati, samo zato što je film o dobroti. Ali, neka ih.“

Te izjave izazvale su buru kod desničarskih komentatora, koji sada strepe da je Gan – takođe režiser „Čuvara galaksije“ – pretvorio ikoničnog superheroja u „woke“ lik. Pozivaju na bojkot filma, koji u američke bioskope stiže 11. jula, a u srpske i njemačke dan ranije.

Slično tome, voditeljka Foks njuza, Keli En Konvej, izjavila je u emisiji „The Five“: „Ne idemo u bioskop da nam neko drži pridike i nabija svoju ideologiju. Pitam se da li će film uopšte biti uspješan.“

Marvel protiv DC-ja u doba kulturnih ratova

Filmski blokbasteri sa superherojima uglavnom izbjegavaju da se otvoreno svrstaju kao konzervativni ili liberalni. Ipak, među fanovima superheroja popularna je teorija da su filmski univerzumi dva najveća severnoamerička izdavača stripova – DC (Detective Comics) i Marvel – ideološki polarizovani, duž istih linija razdora koje obilježavaju eru kulturnih ratova.

DC univerzum – u koji spadaju i Supermen i Betmen – često se opisuje kao konzervativno-autoritativan. Njegovi superheroji prikazani su kao krajnji čuvari poretka. Oni djeluju kao produžena ruka zakona, iznad naroda i bez odgovornosti. „U Betmenovom svijetu ne postoji nikakva ideja o demokratskom učešću“, primjećuje filmski kritičar A.O. Skot u podkastu „Iks men: Priča o poreklu Ilona Maska“.

U istom podkastu, kritičar iznosi i teoriju da junaci iz Marvelovog filmskog univerzuma – Ajron men, Kapetan Amerika, Antmen, Osvetnici – predstavljaju tim heroja koji čine dobro. Ti filmovi, tvrdi on, odražavaju pogled na svijet karakterističan za Obamu i Bajdena.

Džejms Gan – odavno otvoreni kritičar Trampa

Kao scenarista i režiser filmova „Čuvari galaksije“, Džejms Gan je nekada bio dio Marvel tima. Ipak, zaratio je sa MAGA-pristalicama kao otvoreni kritičar Donalda Trampa.

Još 2017. na Tviteru je jasno izrazio svoje stavove: „Tokom godina na društvenim mrežama nisam se politički oglašavao“, napisao je Gan. „Ali sada smo u nacionalnoj krizi s nesposobnim predsjednikom koji vodi otvoreni rat protiv činjenica i novinarstva – u maniru Hitlera i Putina.“

Portali nove alternativne desnice, poput Daily Caller, iskopali su te uvredljive tvitove koje je Gan objavio gotovo deceniju ranije. Korisnici društvenih mreža pozvali su Dizni, vlasnika Marvela, da otpusti reditelja. Gan je uklonjen s trećeg filma „Čuvara galaksije“, ali je kasnije vraćen nakon javnog izvinjenja i razgovora sa čelnicima Diznija.

Međutim, Ali Gan je potom prešao u „drugi tabor“ – iz Marvela u DC – i 2022. postao jedan od dvojice direktora DC-studija. On je sada glavni tvorac novog DC-univerzuma, koji je 2024. obnovljen, s nizom novih filmova, među kojima je i „Supermen“.

Supermen „Neregistrovani stranac“

Originalnu priču o Supermenu stvorio je dvojac jevrejskih imigranata druge generacije, Džeri Sigel i Džo Šuster. Oni su osmislili superheroja koji brani slabe, kao odgovor na rast Hitlera i antisemitizma u Evropi.

Supermen se prvi put pojavio u stripu Action Comics broj 1, objavljenom 1938. godine.

Rođen kao Kal-El na planeti Kripton, bebu Supermena biološki roditelji šalju na Zemlju prije nego što je njihova planeta uništena. Porodica koja ga usvaja u SAD, u izmišljenom gradiću u Kanzasu, lažno tvrdi da je on njihov biološki sin, Klark Kent. Tako prikriva činjenicu da je dete zapravo neregistrovani stranac, odnosno „undocumented alien“ – termin koji se inače koristi na pogrdan način za migrante.

U broju 987 Action Comicsa, koji je izašao 2017, ubrzo nakon što je Donald Tramp najavio kraj programa koji je omogućavao stotinama hiljada imigranata koji su kao djeca dovedeni u SAD da žive i rade bez straha od deportacije - Supermen je zaštitio grupu neregistrovanih imigranata od naoružanog bijelog suprematiste.

Visoki komesarijat UN za izbjeglice objavio je 2018. knjigu pod naslovom „Supermen je takođe bio izbjeglica“.

Upotreba termina „alien“ od strane vlade, koji je bio zabranjen za vrijeme Bajdenove administracije, vraćena je početkom 2025. Trenutna Trampova administracija takođe pojačava represiju prema imigraciji, što izaziva alarm zbog stanja američke demokratije i dodatno dijeli ljude u zemlji.