Nina Verkhojzer  [ DW ]

22. 05. 2025. 10:53

Bundesver za stalno stacionira oklopnu brigadu u Litvaniji

Jedan od najambicioznijih projekata njemačke vojske postaje stvarnost: stacioniranje gotovo 5.000 vojnika Bundesvera u Litvaniji. U glavnom gradu Vilnjusu 1. aprila zvanično je formirana nova, 45. oklopna brigada. Ona je glavni dio borbene grupe kojom Njemačka, na zahtjev Litvanije, obezbjeđuje istočno krilo NATO – kao odgovor na rusku agresiju na Ukrajinu.

Njemačka kopnena vojska do sada je imala osam brigada, a sada joj se pridružuje i deveta – ova u Litvaniji. Oklopna brigada u Bundesveru broji između 4.000 i 5.000 vojnika, oko 50 tenkova, ali i lake oklopne izviđačke jedinice, vod inženjerije, vod za uklanjanje mina i naravno kompletnu logistiku. Za njemačku vojsku tehnički je bio veliki izazov da sakupi toliku opremu, jer otkako je Njemačka na kraju ipak uspjela da Ukrajini isporuči tenkove tipa Leopard 2, oni su uzeti iz sastava Bundesvera i bilo je potrebno vrijeme da počnu da stižu novi.

Presedan za njemačku vojsku

Njemačke jedinice i ranije su neko vrijeme znale da borave u zajedničkim jedinicama NATO za brze intervencije u nekoj drugoj državi Alijanse, ali ovo je sada presedan u istoriji Bundesvera: ta brigada bi trebalo da ostane trajno stacionirana u Litvaniji. Zato je na novom grbu 45. brigade koji njemački vojnici nose na uniformama i Gediminasova kula, simbol Vilnjusa, kao znak povezanosti s Litvanijom.

„Njemačka će biti spremna da brani svaki kvadratni centimetar teritorije NATO“, naglasio je ministar odbrane Boris Pistorijus (SPD) u svom prvom govoru u Bundestagu nakon promjene vlade. Stacioniranje njemačke brigade u Litvaniji je, kako je rekao, „snažna poruka našim partnerima i jasan signal svakom mogućem protivniku“.

Litvanija, koja ima oko tri miliona stanovnika, smještena je između ruske eksklave Kalinjingrad i ruskog saveznika Belorusije od koje je razdvaja gotovo 680 kilometara granice. I sama Litvanija razvija sopstvene oklopne snage – naručila je 44 moderna tenka Leopard 2 A8 nemačke proizvodnje. Istu vrstu tenka koristiće i njemačka brigada u Litvaniji, što bi trebalo da olakša saradnju dveju vojski.

Nove kasarne i saobraćajnice

Od ljeta 2023. njemački ministar Pistorijus intenzivno radi na formiranju brigade. Najprije su tamo otišli štab brigade i prve logističke jedinice. Do kraja godine planira se da u Litvaniji bude ukupno 5.000 njemačkih vojnika.

Infrastruktura se još stvara: na vojnom poligonu Rudninkaj, glavnom sjedištu brigade, grade se kasarne, novi putevi i produžava željeznička pruga. Rudninkaj se nalazi na jugoistoku Litvanije, na oko 30 kilometara od granice s Belorusijom. U Vilnjusu i Kaunasu grade se škole i vrtići za porodice vojnika.

Stalno stacioniranje čitave brigade koja će tamo biti u potpunom sastavu tek do kraja 2027. predstavlja logistički i finansijski izazov za obje države. Litvanija je povećala svoj budžet za odbranu, a i nova njemačka vlada pod kancelarom Fridrihom Mercom (CDU) ne namjerava na tom planu da štedi.

Ostaje pitanje osoblja, s obzirom na to da Bundesveru generalno nedostaje kadar. Biće veliki izazov pronaći 4.800 vojnika i 200 civilnih lica koji će dobrovoljno htjeti više godina da žive u Litvaniji.

Ministar odbrane na to se već pripremio: kako bi učinio atraktivnijom službu na istočnom krilu NATO – a i u Bundesveru generalno – inicirao je zakon koji je Bundestag usvojio početkom godine. Takozvani „Zakon o prekretnici“ (Artikelgesetz Zeitenwende) predviđa veće dodatke za službu u inostranstvu i bolje uslove za misije u zemlji i van nje.

Njemačke škole i vojne pošte

Bundesver je prisutan u Litvaniji od 2017. godine, kada je Njemačka preuzela komandu nad multinacionalnom borbenom grupom NATO koja je od 1. aprila pod zapovedništvom nove oklopne brigade.

Pravna osnova za trajno stacioniranje brigade je međuvladin sporazum koji su Njemačka i Litvanija potpisale u septembru 2024. Cilj je, kako naglašava litvanska strana, stvoriti „najbolje moguće uslove za nemačke vojnike i njihove porodice“.

To uključuje pravo Bundesvera na besplatno korišćenje litavskih vojnih objekata, skladištenje oružja i municije po sopstvenom nahođenju, kao i uspostavljanje vojnih pošta. Dozvoljeno je i otvaranje vrtića i škola na njemačkom jeziku. Nastava se održava po njemačkom nastavnom programu, a svedočanstva su priznata i u Litvaniji.

*ovaj članak je najpre objavljen na njemačkom jeziku