Aleksander Frojnd  [ DW ]

07. 02. 2025. 10:10

Potvrđeno postojanje Superzemlje na kojoj bi život bio moguć

Istraživači sa Instituta za astrofiziku Kanarskih ostrva (IAC) i Univerziteta La Laguna (ULL) potvrdili su postojanje takozvane Superzemlje u nastanjivoj zoni zvijezde HD 20794 koja je slična Suncu. Zvijezda HD 20794 ima nešto manju masu od našeg Sunca i udaljena je „samo“ 20 svjetlosnih godina od Zemlje.

Termin „super-Zemlja“ ne govori ništa o svojstvima površine ili mogućoj nastanjivosti planete, ali superzemlje pružaju važne informacije o raznolikosti planeta u našem univerzumu i njihovim mogućim životnim uslovima.

Novootkrivena Superzemlja HD 20794  ima šest puta veću masu od Zemlje i prati eliptičnu, a ne kružnu orbitu. Planeti je potrebno 647 dana da obiđe oko „njenog Sunca“, 40 dana manje od Marsa.

S obzirom na orbitu po kojoj se kreće, ona je na pravoj udaljenosti od zvijezde slične Suncu da bi na svojoj površini mogla da ima tekuću vodu, što je preduslov za postojanje života.

Godine traganja za egzoplanetama se isplate

Astronomija je često detektivski posao: tako je 2022. dr Majkl Kretinjije, postdoktorand na Institutu za fiziku Univerziteta u Oksfordu, otkrio neobičan signal dok je ispitivao arhivirane podatke. To bi mogla biti egzoplaneta izvan našeg Sunčevog sistema koja kruži oko neke zvijezde poput našeg Sunca.

„Godinama smo radili na analizi podataka i analizirali i eliminisali sve moguće izvore smetnji“, kaže dr Kretinjije, koautor studije objavljene u časopisu Astronomy&Atrophysics.

Kretinjije je kao osnovu koristio podatke iz ESO-ove najsavremenije opservatorije La Sila u Čileu. To omogućava mjerenje sitnih fluktuacija u brzini zvijezda izazvanih gravitacionom silom planeta u sistemu. „Vrlo malo instrumenata na svijetu može da postigne potrebnu preciznost za takvo otkriće“, objašnjava Nikola Nari s Univerziteta La Laguna, koja je i glavna autorka studije.

Sada su opservatorije na španskim Kanarskim ostrvima potvrdile Kretinjijeovo otkriće: „Za mene je, naravno, bila velika radost kada smo mogli da potvrdimo postojanje planete“, kaže koautor Kretinjije.

Ima li života na HD 20794 d?

Interesantna udaljenost planete od zvezde nalik Suncu i njena relativno bliska udaljenost od Zemlje čine HD 20794 d veoma atraktivnim kandidatom za buduće svemirske misije. Sistem će u početku biti posmatran sa Zemlje pomoću teleskopa visokih performansi.

Zato što nam HD 20794 d za sada ostaje nedostupna. Sa današnjom tehnologijom, putovanje do planete udaljene 20 svjetlosnih godina trajalo bi izuzetno dugo. Čak i sondama Vojadžer, koje su do sada putovale najdalje i kreću se brzinom od 17 kilometara u sekundi, odnosno oko 61.200 km/h, i dalje bi joj bilo potrebno oko 17.200 godina za svaku svjetlosnu godinu.

„HD 20794 d nije drugi dom za čovječanstvo, ali njen položaj i posebna orbita pružaju nam jedinstvenu priliku da proučimo kako se uslovi stanovanja mijenjaju tokom vremena i kako te promjene mogu da utiču na evoluciju atmosfere planete“, kaže Alehandro Suarez Maskarenjo , istraživač u IAC-u i koautor studije.

Izvori:

Revisiting the multi-planetary system of the nearby star HD 20794

https://www.aanda.org/articles/aa/full_html/2025/01/aa51769-24/aa51769-24.html

The IAC confirms the existence of a Super-earth in the habitable zone of a Sun-like Star

https://www.iac.es/en/outreach/news/iac-confirms-existence-super-earth-habitable-zone-sun-star

Revisiting the multi-planetary system of the nearby star HD 20794

https://www.aanda.org/articles/aa/full_html/2025/01/aa51769-24/aa51769-24.html

The IAC confirms the existence of a Super-earth in the habitable zone of a Sun-like Star

https://www.iac.es/en/outreach/news/iac-confirms-existence-super-earth-habitable-zone-sun-star

*ovaj članak je najpre objavljen na nemačkom jeziku