Mi.M.

Ombudsman: Najviše pritužbi u 2024. na rad državnih organa i javnih službi

Najveći broj pritužbi u 2024. godini koje je Kancelarija Zaštitnika ljudskih prava i sloboda Crne Gore primila odnosio se na rad državnih organa, sudova, tužilaštva, policije i javnih službi. To je saopštio ombudsman Siniša Bjeković na radnom doručku s ambasadorima i predstavnicima međunarodnih organizacija u Crnoj Gori, predstavljajući godišnji izvještaj i stanje ljudskih prava i sloboda u zemlji za prethodnu godinu.

Predstavljajući izvještaj o radu, Bjeković je ukazao na rekordnih 1.164 pritužbi u radu, od kojih je 1015 primljeno u 2024. godini. Okončanao je 90,12%.

Iz kancelarije Zaštitnika je saopšteno da su se primljene pritužbe u 2024. godini odnosile na rad državnih organa, organa državne uprave i drugih organizacija (379), sudova (85), Državnog tužilaštva (33), Uprave policije (58), javnih službi i drugih nosilaca javnih ovlašćenja (218), organa lokalne samouprave i lokalne uprave (62) i na rad organa, službi i nosilaca javnih ovlašćenja u drugim državama, privredna društva, druga pravna lica, preduzetnike, fizička lica i dr. (180).

Zaštitnik je saopštio da su u 236 predmeta data mišljenja sa 451 preporukom nadležnim organima i drugim subjektima za otklanjanje utvrđenih povreda prava.

„Iz razmatranja primljenih pritužbi u oblasti javne uprave, uočava se da je i u ovoj izvještajnoj godini najveći broj pritužbi podnešen i evidentiran u odnosu na pravo na dobru upravu i pravnu zaštitu. Građani i građanske su se žalili i na pravo na mirno uživanje imovine, zdravstvenu zaštitu, pravo obraćanja i pravo na odgovor, pravo na pristup sudu, pravo na djelotvoran pravni lijek, pravo na zaštitu životne sredine itd“, naveo je Bjeković.

Kako je kazao, analiza podnijetih pritužbi i dalje pokazuje da organi javne uprave još uvijek u dovoljnoj mjeri ne obezbjeđuju efikasnu zaštitu prava i na zakonu zasnovanih interesa fizičkih i pravnih lica, te da su i dalje česti slučajevi u postupanju i praksi organa javne uprave koji nijesu u skladu sa principima dobre uprave.

Najveći broj pritužbi podnešen sa pozivom na povredu prava na pravično suđenje

Što se tiče pravosudne nadležnosti, zaštitnik je saopštio da je najveći broj pritužbi podnešen sa pozivom na povredu prava na pravično suđenje, odnosno na suđenje u razumnom roku, zatim povrede prava po osnovu zloupotrebe procesnih ovlašćenja, neizvršavanja sudskih odluka, te prava na pristup sudu. Kao i prethodnih godina najviše pritužbi je bilo na redovne sudove, zatim na državno tužilaštvo i javne izvršitelje/ke.

U okviru sektora Zaštita od zlostavljanja, bezbjednost i Nacionalni mehanizam za prevenciju torture (NPM) formirano je 239 predmeta.

Bjeković je pojasnio da su se pritužbe na Upravu za izvršenje krivičnih sankcija odnosile na pravo na zdravstvenu zaštitu, zabranu mučenja i surovog, neljudskog ili ponižavajućeg postupanja i kažnjavanja, zabranu diskriminacije, na druga međunarodno zaštićena ili unutrašnjim zakonima garantovana prava lica lišenih slobode - uključujući premještanje zatvorenika/ca, nedostatak pogodnosti (duža posjeta člana uže porodice), otežano razvrstavanje u klasifikacionu grupu; razvrstavanje u kolektiv; radno angažovanje; nedostatak programa i obuka kao i izostanak učešća u kulturnim i sportskim aktivnostima i ostalo.

„Iako nije zapaženo masovno i sistemsko kršenje prava djeteta i dalje su uočljive razlike u ostvarivanju prava u odnosu na mjesto stanovanja (region, ruralne sredine). Svakodnevno su prisutni problemi u ostvarivanju prava u obrazovnom, zdravstvenom i sistemu socijalne zaštite svih kategorija djece i dodatno pojačani kada su u pitanju ranjive grupe djece“, rekao je Zaštitnik. Naglasio je problem vršnjačkog nasilja, nedostatak međusektorske saradnje i koordinacije, kao i odsustvo koherentnog preventivnog pristupa.

Ombudsman zabrinut zbog sve češće targetiranja žena iz javnog života Crne Gore

Zaštitnik je predstavnike diplomatskog kora upoznao da je i u ovoj godini najveći broj pritužbi za zaštitu od diskriminacije podnešen u oblasti rada i zapošljvanja. Istakao je zabrinutost zbog učestalosti govora mržnje, netolerantnog i diskriminatornog govora, kao i sve češće targetiranje žena iz javnog života Crne Gore.

Predstavnici ambasada i međunarodnih organizacija posebno interesovanje iskazali su pitanjima u vezi sa stepenom poštovanja preporuka koje Zaštitnik upućuje nadležnim organima, negativnim trendovima u vezi sa statistikom porodičnog i vršnjačkog nasilja, kao i borbi sa govorom mržnje.

Takođe, teme interesovanja diplomatskih predstavnika bili su i uloga Ombudsmana u unaprjeđenju ekoloških i zdravstvenih izazova i rizika, položaj djece u maloljetničkom pravosuđu, djece sa smetnjama u razvoju, ostvarivanju prava ranjivih društvenih grupa, uključujući Rome, Egipćane, LGBTIQ+ osobe, kao i žene u ruralnim predjelima.

Naglašena je pozitivna uloga Zaštitnika u monitoringu ljudskih prava u ustanovama zatvorenog tipa, posebno psihijatrijama, kao i u preventivnom angažmanu.

Zaštitnik je upoznao diplomate sa procesom donošenja novog Zakona o Zaštitniku, čije donošenje je planirano ove godine, a kojim se očekuje unaprjeđenje nezavinsosti instutucije i dobijanje A statusa u procesu akreditacije pred Generalnim savezom nacionalnih institucija za ljudska prava /GANHRI/.

Tokom sastanka je razgovarano i o potrebi jačanja društvene kohezije, u čemu će biti angažovana i institucija Zaštitnika kroz projekte upravo sa međunarodnim partnerima, u prvom redu agencijama UN sistema.

„Umjesto procesa jačanja društvene kohezije dešava se upravo obrnuta stvarnost i događaji koji je narušavaju, ugrožavaju put izgradnje tolerancije i nenasilja i direktno negativno utiču na kulturu dijaloga. Sve ovo su vitalni elementi ostvarivanja faktičke, a ne samo formalne jednakosti utemeljene na zakonima“, poručio je zaštitnik.

Bjeković je poručio da u vremenu brojnih izazova, poštovanje međunarodnih standarda ljudskih prava ostaje temelj demokratije, vladavine prava i dostojanstva svakog pojedinca, navodeći da ove vrijednosti moraju ostati u fokusu svih društvenih procesa.

Skupu su prisustvovali amabasadori/ke Sjedinjenih Američkih Država, Velike Britanije, Francuske, Austrije, Slovenije, Hrvatske, Bosne i Hercegovine, Kosova, rezidentni koordinator UN sistema, šefovi kancelarija UNICEF-a, UNDP-ja, UNHCR-a i SZO. Učesnici su bili i predstavnici diplomatskih misija Delegacije Evropske unije, OSCE-a, Njemačke, Ukrajine, Češke, Srbije i Albanije.