P. R.

Danas se obilježava Međunarodni dan radija

Širom planete danas, 13. februara, obilježava se Međunarodni dan radija.

UNESKO je današnji datum za praznik proglasio 1937. godine da bi promovisao taj mediji i sve mogućnosti koje pruža.

Radio je prvi elektronski medij masovne komunikacije i od svog nastanka ima ključnu ulogu u širenju informacija, zabave i kulture.

Zanimljivosti o radiju:

1. Radio se u početku nazivao "bežična telegrafija".
2. Riječ "brodkasting", koji se odnosi na emitovanje radio transmisija, originalno je poljoprivredni termin i označava posipanje sjemenki.
3. Džejms Кlark Maksvel je 1860-ih godina predvidio radio talase i emitovanje radio programa.
4. Giljermo Markoni je napravio prvi uspješan prenos radio talasa 1901. i 1902.
5. Naredne godine, 1903. Markoni je spriječio da predsjednik SAD Teodor Ruzvelt pošalje radio poruku Edvardu VII.
6. Prije Markonija, i drugi, uključujući Nikolu Teslu i Hanriha Herca, tvrdili su da su izmislili radio transmisije.
7. Zvanična istorija bilježi 31. avgust 1920. kao datum zvaničnog rađanja radija kao medija. Tog dana u Pitsburgu, SAD je zvanično počeo sa radom radio stanica KDKA.
8. Do 1922. godine, posjedovanje radio licence u Velikoj Britaniji koštalo je 10 šilinga. BBC se iste godine oglasio kao prva britanska radio stanica.
9. Zvanično, u UK nije bilo moguće slušati radio bez licence u periodu od 1922. do 1971.
10. Markoni je dobio 1909. Nobelovu nagradu za "doprinos u razvijanju bežične telegrafije".

Prva radio stanica na Balkanu iznad Bara

Prva radio-telegrafska stanica na Balkanu proradila je na brdu Volujica iznad Bara. Bila je montirana za nepuna tri mjeseca. Imala je dvije antene visoke po 47 metara, a radila je pomoću baterija.

Njenom svečanom puštanju u rad 3. avgusta 1904. prisustvovao je i knjaz Nikola sa brojnom pratnjom. Nakon puštanja stanice u rad, knjaz je poslao telegrame ruskom caru Nikoli II, kralju Srbije Petru I, austrijskom caru Franju Josifu i italijanskom kralju Viktoru Emanuelu. Od svih vladara kojima su upućeni telegrami, istog dana su stigli odgovori. Bili su pročitani na velikom banketu priređenom u čast puštanja stanice u rad.

Iste je godine u Bar donijet i prvi radio-aparat. Kao i svi u to vrijeme, i ovaj je bio bez zvučnika i sa slušalicama.

Pošto nije imao velikih prihoda od stanice, Markoni je ponudio Crnoj Gori da je otkupi. Ministarski savjet je 1908. godine odobrio da Uprava pošta i telegrafa preuzme stanicu u trogodišnji najam uz nadoknadu Markoniju od dvije i po hiljade franaka, ali je stanicu, dozvolom crnogorske vlade, otkupilo Barsko društvo, godinu dana kasnije.

Prva radio-stanica na Bakanu radila je, uz kraće prekide, sve do početka Prvog svjetskog rata. Austrijske torpiljerke ušle su 2. marta 1915. u barsku luku i potopile jahtu kralja Nikole "Rumija", porušile zgradu lučke kapetanije na lukobranu (tom prilikom izgorjela je sva stara crnogorska pomorska arhiva) i topovskim đuladima srušile radio-stanicu na Volujici.

Najstariji medij u sastavu RTCG, Radio, od 1944. godine informiše, edukuje, obrazuje i zabavlja.