B.B.

NVO CEGAS

Potrebno sistemsko uređenje oblasti sudskih vještaka

Centar za građanske slobode (NVO CEGAS), je kroz brojna praćenja i analizu rada na polju sudskih vještaka došao do mnoštva nedostataka i nedorečenosti, kako u normativnom, tako i u suštinskom smislu.

U Crnoj Gori, kako navode ima više od 700 sudskih vještaka, čiji spisak uredno ažurira Ministarstvo pravde, ali postavlja se pitanje, kako se vodi kontrola njihovog odabira i rada.

"Prema analizi Svjetske banke mišljenje 52,9 odsto sudija i 69,5 odsto tužilaca je da nedostatak kvalifikovanih vještaka iz određenih oblasti negativno utiče na kvalitet i efikasnost suđenja. Samo podatak da je u periodu od 2017-2022. godine, razriješen samo jedan sudski vještak, a da je 2023. godine predat samo jedan predlog za razrješenje sudskog vještaka, dovoljno može govoriti o kontrolnoj ulozi Komisije za vještake, koju po Zakonu o sudskim vještacima čine jedan član iz reda sudija, jedan član iz reda državnih tužilaca, dva člana iz reda sudskih vještaka i jedan član iz organa državne uprave nadležnog za poslove pravosuđa", navode u saopštenju CEGAS-a.

Uočili su i da su različiti načini praćenja isplate, angažovanja, a onda i načina odabira sudskih vještaka, kako od sudstva, tako i od strane tužilaštva u crnogorskom pravosuđu.

"Ako od ukupnog broja sudskih vještaka, koji se nalaze na ažuriranom spisku sudskih vještaka Ministarstva pravde, imamo angažovanih svega 34,7% u 2023. godini, nejasno je šta se dešava sa onih 65,3%. Uz saradnju sa Udruženjem sudskih vještaka, uočili smo da je i jedna od potencijalnih nejasnoća i problema to da sudski vještaci, kako nijesu u zakonskoj obavezi da pripadaju Udruženju sudskih vještaka, to udruženje nema veliki broj učlanjenja, i pripada mu svega 25,4% od ukupnog broja sudskih vještaka u Crnoj Gori", naglašavaju u ovoj NVO.

Angažovanje CEGAS-a, na polju sudskih vještaka, pored saradnje sa Udruženjem sudskih vještaka, Ministarstva pravde i Tužilačkog savjeta, naišlo je na odgovor Sudskog savjeta da je on nenadležan za pitanja koja se odnose na rad sudskih vještaka od 2016. godine, kada je stupio na snagu Zakon o sudskim vještacima, bez obzira na činjenicu da se preko Opšte sjednice Vrhovnog suda delegira jedan član Komisije za vještake.

"Iako u Komisiji za vještake jedan od članova i jeste iz reda sudija koji se imenuje na predlog Opšte sjednice Vrhovnog suda Crne Gore, a predsjednik iste se imenuje iz reda sudija ili državnih tužilaca, dok postupak razrješenja upravo podnosi predsjednik suda, rukovodilac državnog tužilaštva, starješina drugog organa koji vodi postupak, sudija i državni tužilac u čijem predmetu je postupao vještak, nejasno je pozivanje na nenadležnost od strane Sudskog savjeta za način funkcionisanja cjelokupnog polja sudskih vještaka. CEGAS smatra da se zajedničkim naporima svih aktera pravosuđa, kao i Minista pravde i Udruženja sudskih vještaka, uz zainteresovani civilni sektor i javnost, ovo pitanje jedino valjano može riješiti", poručuju u saopštenju.