[ Tufika Softić ]

ANDRIJEVICA I PETNjICA

Migracije nezaustavljive, đaka svakog dana sve manje

Iz Osnovne škole "Bajo Jojić" u Andrijevici za samo prve dvije sedmice od početka školske godine ispisalo se pet učenika, koji su sa svojim roditeljima napustili ovaj maleni grad na sjeveru Crne Gore.

To je Portalu RTCG kazao direktor ove gradske škole Branko Kastratović, koji je kazao da ne vidi način kako da se migracije zaustave.

“Škola na čijem sam čelu, samo za ovih petnaest dana ostala je bez pet učenika, koji su se odselili. Ako se ovako nastavi, ja u ovom trenutku ne mogu ni da zamislim šta će biti do kraja godine”, kaže Kastratović.

Direktor osnovne škole "Bajo Jojić" je rekao da ima potpuno razumijevanje za roditelje koji sa djecom odlaze i napuštaju Andrijevicu.

"Ljudi jednostavno idu za boljim životom, za poslovima. Treba li da ih osuđujemo zbog toga? Naprotiv, dok se god ne stvore bolji uslovi za život u Andrijevici, dok ne bude poslova, taj process će biti nezasutavljiv", kazao je Kastratović.

Nevladina organizacija “Euriomost” je nedavno saopštila da je za 13 posljednjih godina na sjveru manje učenika za oko deset hiljada, pozivajući se na podatke Monstata.

Podaci o broju novoupisane djece, odnosno prvaka u dvije manje sjeverne opštine, Petnjici i Andrijevici, više su nego zabrinjavajuci i pokazuju nezaustavljivi negativni trend migracija.

U Andrijevici broj stanovnika u poslednjih dvije decenije prepolovljen

U svim školama, na čitavoj teritoriji opštine Petnjica ove školske godine upisano je svega 30 prvaka. Taj broj u Andrijevici za svega sedam veći, gdje je u matičnoj školi upisano 26 prvaka, a u još deset područnih odjeljenja još 19, što je ukupno 45 prvaka.

Pokazatelji govore da je u Andrijevici broj stanovnika u poslednjih dvije decenije praktično prepolovljen.

Kao dramatičan podatak navodi se i to da je u opštini Andrijevica tokom prošle godine sklopljeno svega dvadesetak brakova.

Direktor gradske Osnovne škole “Bajo Jojić” Branko Kastratović kaže da djece u Andrijevici ima u odnosu na neke druge opštine, ali da, nažalost, odlaze za svojim roditeljima, što je, povanlja, evidetno već na početku školske godine.

On podsjeća da je na području Andrijevice nekad abilo hiljadu učenika, a danas ih ima svega 388.

“Mi pokušavamo nešto d aučinimo da olakšamo život mladim bračnim parovima, pa smo planirali da otvorimo jaslice. Ali, u nekom trenutku uzrasta djece, mladi ljudi porodično odlaze za boljim životom”, kaže Kastratović.

Prema posljednjem popisu u andrijevičkoj opštini živi 5.117 stanovnika. To je oko šest stotina manje u odnosu na 2003. godinu, ili duplo manje u odnosu na 1953. godinu. Već naredni popis pokazaće kolike su razmjere migracija.

Prema nekim nezvaničnim podacima, urbano jezgro u Andrijevici nema više ni petsto stanovnika, a samo do prije nekoliko gradić je brojao hiljadu stanovnika.

U Petnjici upisano svega 500 učenika svih razreda

Osim što je upisano svega 38 prvaka, na prostoru cjelokupne opštine Petnjica, upisano je i svega 500 učenika svih razreda. Taj broj osamdesetih godina prošlog vijeka bio je skoro tri hiljade.

Pad nataliteta najbolje potvrđuje stanje u Osnovnoj školi "Mahmut Adrović" koja ove školske godine, uključujući četiri područna odjeljenja, broji 150 učenika, od čega 16 prvaka. Ukupan broj učenika je pet puta manje nego 1986. godine, kada je ova obrazovna ustanova imala 750 polaznika.

Ako se tome doda da Srednju školu u Petnjici poslednjih godina upisuje svega 100 učenika, onda se lako može zaključiti da je poslednjih decenija na ovom prostoru koji, sa 28 naselja obuhvata površinu od 173 kvadratna kilometra, broj đaka skoro desetkovan.

Direktor OŠ "Mahmut Adrović" u Petnjici Almir Pljakić, potvrđuje da je broj đaka prvaka iz godine u godinu manji.

“Tačno je da opada broj učenika i da to predstavlja veliki problem, ali pred tom činjenicom ne treba kukati nego tražiti rješenje”, ističe Pljakić.

U lokalnoj upravi u Petnjici smatraju da su migraciona kretanja, a samim tim i sve manji broj učenika, veliki problemi sa kojima se suočava, ne samo Bihor, nego i čitavi sjeverni region.

Kažu da lokalna uprava, u okviru svojih mogućnosti, nastoji da stvori povoljniji ambijent za zaustavljanje negativnih trendova, podizanje nataliteta i život mladih bračnih parova.

Većina Petnjičana smatra s druge strane da su neravnomjerni regionalni razvoj i diskriminatorski odnos države prema Bihoru kumovali smanjenju broja učenika.

“Petnjici je pedesetih godina prošlog vijeka nepravedno oduzet status opštine. Nakon toga nije došlo do realizacije nekih krupnih infrastrukturnih projekata, pa samim tim ni do otvaranja očekivanog broja novih radnih mjesta. Zato su ljudi iz Bihora masovno napuštali svoj zavičaj, jer čim nema odgovarajućih poslova, mladi odlaze, a i oni koji ostaju rijetko se odlučuju da formiraju bračnu zajednicu. Zato se nije čuditi što što je i u Petnjici sve manje naroda, a samim tim i sve manje đaka u školskim klupama”, priča jedan stariji stanovnik ove opštine.

Sabaheta Novalić iz Udruženja „Vrijedne ruke“ navodi da je maćehinski odnos države prema sjeveru Crne Gore jedan od glavnih uzročnika što je došlo do desetkovanja učenika u obrazovnim ustanovama na prostoru Bihora.

“Ljudi sa ovog područja su decenijama unazad, pritisnuti nepovoljnim ekonomskim prilikama, počeli da se iseljavaju prema zapadnoevropskim zemljama, Podgorici i jugu Crne Gore. To nije ozboljno doticalo državne institucije. Umjesto konkretnih mjera slušali smo praznu priču državnih zvaničnika. Tako je broj učenika u našim školama iz godine u godinu počeo da opada i da poprima zabrinjavajući karakter”, kaže Novalić.

U Andrijevici i Petnjici nijesu rijetki oni koji smatraju država mora da donese strategiju za razvoj sjevera, kojom treba da se definiše poseban fond iz kojeg bi se izdvajao novac za realizaciju kapitalnih investicija, otvaranje radnih mjesta i jačanje porodičnog biznisa, što bi, evenutalno, doprinijelo zaustavljanja migracija i podizanja nataliteta.

Do tada školske zgrade u malenim i siromašnim opštinama, kao što su Petnjica i Andrijevica, “plakaće” za prvacima.