Туфик Софтић

"PRIJATELjI PLAVA"

Otvoriti put preko Čakora, nema razloga za odlaganje

Udruženje građana “Prijatelji Plava” uputilo je apel Vladi Crne Gore da povedu inicijativu i ubrzaju postupak pregovora sa vlastima Kosova za stavljanje u funkciju puta Murino–Čakor–Peć.

Oni su zatražili i od dijaspore iz tog kraja da ih u tome podrži i da ukaže na to da taj put za čitavo Gornje Polimlje predstavlja takozvanu žilu kucavicu.

“Činjenice sve govore. Od Peći do Murine je samo 60 kilometara, do Plava još deset, i zatim osamdeset do Podgorice. Znači, ukupna dužina puta od Peći do Podgorice je samo 150 kilometara, umjeto sadašnjih preko 300, ako se ide preko Kule, Rožaja i Berana”,  kazali su Portalu RTCG iz ovog plavskog udruženja.

Oni navode da se radi o obostranoj koristi za stanovnike sa obije strane granice.

“Stanovnicima Gusinja, Plava i Murina blizina Peći omogućava veće mogućnosti za bolju trgovinu i sve druge vrste poslova. Mještanima Murine i Velike je ovim putem lako stići do manastira Dečani. Stanovnicima Peći, sa druge strane, to znači kraći put do Podgorice ili Skadra, putem kroz Albaniju. Računamo da bi se veliki broj turista koji bi dolazili otuda zadržavali u našim krajevima i pravili veći promet ugostiteljskim radnicima”, kazali su iz Udruženja “Prijatelji Plava”.

Može li se, zaista, u skorije vrijeme očekivati otvaranje graničnog prelaza između Crne Gore i Kosova na planini Čakor, na putu kojim bi Plav i Murino, kao i čitavo Gornje Polimlje, sa gradom Peć bili povezani na manje od šezdeset kilometara?

Tu inicijativu je prošle godine aktuelizovao i predsjednik opštine Plav, Nihad Canović, prilikom susreta predsjednika sjevernih crnogorskih opština sa premijerom Dritanom Aabazovićem i jednim brojem ministara iz Abazovićeve vlade, na kojem je razgovarano o potencijalima za razvoj sjevera Crne Gore.

Canović je tada izjavio da je iz više razloga insistirao da Vlada da maksimalan doprinos da se ova saobraćajnica što prije stavi u potpunu funkciju.

“Istakao sam da je to od velike važnosti za čitavu Crnu Goru radi efikasnije razmjene dobara i lakše cirkulacije, ne samo lokalnog stanovništva, nego i brojnih turista koji izražavaju želju da posjete ove prostore”, izjavio je Canović.

On je izrazio nadu da su u Vladi razumjeli ovu inicijativu i da će ona ubrzo biti pretočena u djelo, s obzirom da ima veliki razvojni značaj.

Već punih dvadeset četiri godine put preko planinskog prevoja Čakor, koji vodi od Murine do Peći zatvoren je za saobraćaj. Starije generacije se prisjećaju da je poslije Drugog svjetskog rata to bila najbliža veza sa Kosovom i južnom Srbijom, sve do izgradnje puta preko Kule.

Čakor je dugo bio najfrekventnija saobraćajnica uprkos činjenici da se prevoj nalazi na nadmorskoj visini od preko hiljadu i osamsto metara.

Onda su uslijedila ratna dešavanja i put preko Čakora je 1999. godine zatvorio KFOR. Ponovno otvaranje nije uslijedilo ni do današnjih dana, iako su za tako nešto podnošene brojne inicijative sa različitih adresa.

Na putu koji je napravljen prije stotinu godina, granični prelaz nije još uspostavljen, a iz tadašnjeg Ministarstva unutrašnjih poslova su isticali da su još 2014. godine vlade Crne Gore i Kosova u Prištini potpisale sporazum o izgradnji graničnog prelaza Kotlovi – Kućište.

Čak se i zvanično saopštavalo da je ovaj sporazum naredne godine stupio na snagu i da su tada formirane ekspertske komisije za njegovo sprovođenje. Povezivanje Murine i Peći preko Čakora ostalo je, ipak, mrtvo slovo na papiru sve do danas.

Ostalo je nejasno zbog čega je onda još 2011. godine, uz postavljanje signalizacije, izvršena rekonstrukcija puta na crnogorskoj teritoriji?

Da se radi o opravdanoj inicijativi potvrdili su i iz Mjesne zajednice Murino, ističući da se ovaj put potpuno neopravdano više od dvije decenije drži u blokadi.

“Narod ovoga kraja je vjekovima bio prirodno upućen prema Metohijskoj ravnici. Zato je putem preko Čakora cirkulisao veliki broj ljudi. Nama je Peć tri puta po kilometraži bliža od Podgorice. Međutim, poslednji ratovi su prekinuli tu prirodnu vezu i stavili nam rampu”, kažu u MZ Murino.

Oni dodaju da je krajnje vrijeme da se ta rampa podigne kako bi ovaj put, koji je zvanično pušten u promet još daleke 1925. godine, ponovo profunkcionisao.

“Taj put je oduvijek bio razvojna žila kucavica ovog kraja i konačno se mora shvatiti da treba da se uklone administrativne barijere koje ga čine neupotrebljivim”, smatraju u MZ Murino.

Oni ističu da se Čakor ne smije posmatrati samo kao sirovinska baza za eksploataciju šume, već kao područje od izuzetne turističke i svake druge važnosti.

Koliki je značaj putne infrastrukture za ovaj kraj Crne Gore, pokazalo je otvaranje puta od Podgorice do Gusinja, koji vodi dolinom rijeke Cijevne kroz Albaniju, a koje je odmah dovelo veliki broj turista centralnih i južnih crnogorskih gradova na Plavsko jezero, odnosno u Nacionalni park Prokletije.

Zato se i vjeruje da bi otvaranje puta preko planine Čakor i graničnog prelaza na toj planini, u ljetnjoj sezoni djelovalo isto tako pozitivno na priliv turista sa Kosova i južne Srbije na područje ovog nacionalnog parka sa svim njegovim ljepotama.

Da to što je ponovo pokrenuta inicijativa ne znači i da će nešto od toga biti, govori i podatak da je istovjetnu inicijativu za otvaranje graničnog prelaza Čakor, i rekonstrukcije puta preko te planine do Peći, pokrenula i Vlada Duška Markovića 2018. godine, kada su se zbratimili gradovi Peć i Gusinje.

I tada se moglo čuti mnogo argumenata koji idu u prilog otvaranja novog graničnog prelaza i zbližavanja Kosova i Crne Gore. U to vrijeme se, takođe, pričalo što i danas, da je moguće probiti tunel ispod Kule kod Rožaja u dužini od sedam i po kilometara, koji bi potpuno taj crngorski grad približio Peći.

“Prijatelji Plava” smatraju da je sada mnogo bolja situacija i da je neshvatljivo da se ne otvaraju i novi granični prelazi, a ne makar oni iz vremena bivše Jugoslavije.

“U tom svjetlu bi bio potvrdan odgovor na pitanje da li je izvjesno otvaranje graničnog prelaza Čakora. Nema potrebe za čekanjem, samo treba preći sa riječi na djela, ako se stvarno vodi briga o razvoju sjevera. Ali kod nas to nekako ide teško i sporo. Zato smo uputili apel i našoj dijaspori, koja želi dobro ovom kraju, da podrže našu inicijativu i izvrše pritisak da se ubrza postupak i pređu sve eventaulne administrativne barijere i što šprije ovaj put stavi ponovo u funkciju”, kažu u Udruženju “Prijatelji Plava”.